Straż pożarna i zarządcy dróg muszą współdziałać

– Gdy na drodze dojdzie do wypadku, obowiązkiem straży pożarnej jest przeprowadzenie akcji ratowniczej – mówi Stanisław Rakoczy, podsekretarz stanu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. – Po jej zakończeniu nastąpić powinno przekazanie drogi zarządcy, który jest właściwy w zakresie przywrócenia bezpiecznego ruchu – dodaje.

Tymczasem, jak pokazują statystyki za lata 2010–2011, na ogólną liczbę 931 169 zdarzeń drogowych, aż w 642 904 (69 proc.), zagrożenia likwidowały wyłącznie jednostki ochrony przeciwpożarowej.

Bezpieczna droga

– Spór kompetencyjny pomiędzy zarządcami dróg publicznych, w tym jednostkami samorządu terytorialnego a Państwową Strażą Pożarną trwa od lat – mówi Piotr Zgorzelski, przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. – Nasilił się on po wydaniu przez komendanta głównego PSP jednolitych dla całego kraju zasad postępowania jednostek ochrony przeciwpożarowej w związku ze zdarzeniami drogowymi – dodaje.

Dokument ten wskazuje, że to do zarządcy drogi należy m.in. zamknięcie drogi dla ruchu, wyznaczenie objazdów czy naprawa uszkodzonych barier rozdzielających pasy ruchu. A także ocena, czy nawierzchnia, na której rozlały się np. oleje, ma odpowiednią przyczepność.

– Strażacy biorący udział w akcji ratowniczej nie mają ani kompetencji, ani technicznych możliwości dokonania oceny, czy droga po wypadku jest w stanie technicznym umożliwiającym bezpieczne z niej korzystanie – mówi nadbryg. Janusz Skulich, zastępca komendanta głównego PSP. – Taką ocenę powinien przeprowadzić przedstawiciel zarządcy drogi, i w razie konieczności wprowadzić na niej ograniczenia w ruchu (np. ograniczenie prędkości), albo nawet drogę zamknąć, wyznaczając stosowne objazdy – wyjaśnia.

Taka interpretacja prawa oznacza dla zarządców dróg określone koszty. Dlatego też samorządy lokalne, powołując się na przepisy ustawy z 31 marca 1985 r. o drogach publicznych, wskazują, że zapisy tej ustawy nie zobowiązują ich do likwidowania miejscowych zagrożeń.

– Samorządowcy podnoszą, że zdarzenia drogowe należą do sytuacji niebezpiecznych dla życia i zdrowia, dlatego powinny należeć do kompetencji straży pożarnych – wyjaśnia poseł Zgorzelski.

W ocenie MSW

Zasady udziału jednostek Państwowej Straży Pożarnej w zdarzeniach w ruchu drogowym zostały uregulowane w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (DzU nr 46, poz. 239). Zobowiązują one jednostki PSP do związywania lub neutralizacji substancji niebezpiecznych oraz zabezpieczenia terenu objętego wyciekiem takich substancji. Nie w każdej jednak sytuacji.

– Obowiązek usuwania z drogi przez PSP substancji niebezpiecznych nie oznacza, że czynności te muszą być podejmowane każdorazowo, gdy np. taka substancja pojawi się na jezdni w wyniku wypadku komunikacyjnego – mówi Stanisław Rakoczy. – Aby taki obowiązek powstał, muszą zostać spełnione wszystkie kryteria działań ratowniczych, które określa ustawa o ochronie przeciwpożarowej – wyjaśnia.

Przykładowo w ocenie MSW oświetlenie miejsca zdarzenia można uznać za element akcji ratunkowej, jeżeli służy usprawnieniu działań podejmowanych w celu ratowania ludzi bądź zwierząt. Natomiast oświetlenie wykonywane na potrzeby prac dochodzeniowych na drodze – już nie.

– W mojej ocenie prawo jest nieźle skonstruowane – mówi nadbryg. Janusz Skulich. – Oczekiwanie, że ustawodawca dokona ostrego podziału kompetencji pomiędzy straż, policję czy zarządcę drogi, to pomyłka. Każda z tych służb musi mieć pewien margines swobody. Szczegóły współdziałania powinny zostać zaś wypracowane w dyskusji. Coraz częściej też rozmawiamy z zarządcami dróg, aby wypracować wspólne zasady postępowania przy usuwaniu skutków wypadków – dodaje Janusz Skulich.