Po 31 stycznia budżet gminy na 2013 rok ustali regionalna izba obrachunkowa

Jeśli gmina, powiat  czy województwo nie uchwali budżetu do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, to pojawia się kompetencja rady (sejmiku) do podjęcia uchwały budżetowej w terminie do 31 stycznia roku budżetowego.

Co istotne, kompetencji tej rada (sejmik) nie może sama sobie ograniczyć. Oznacza to, że postanowienia uchwały określającej szczegółowo procedurę uchwalania budżetu, stwierdzające, że może on zostać uchwalony wyłącznie do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, będą nieważne.

Ministerstwo Finansów wyjaśnia

– Jeżeli rada gminy (powiatu) czy sejmik województwa nie podejmie uchwały budżetowej do 31 stycznia, to budżet tej jednostki ustali regionalna izba obrachunkowa – wyjaśnia Hanna Majszczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.

Podobnie się stanie, gdy regionalna izba obrachunkowa stwierdzi, że uchwała budżetowa narusza prawo i i zachodzi konieczność jej uchylenia w całości lub w części.

– Wówczas regionalna izba obrachunkowa ustala budżet jednostki samorządu terytorialnego albo w całości, albo w części dotkniętej nieważnością – wyjaśnia wiceminister Majszczyk.

– Kwestie stosowania środków nadzoru  przewidzianych w ustawach ustrojowych (np. w ustawie o samorządzie gminnym) nie należą do właściwości ministra finansów – mówi Hanna Majszczyk.

Zawieszenie władz

W opinii Ministerstwa Finansów niemożność uchwalenia budżetu, a więc de facto dopuszczenie do   zagrożenia wykonywania zadań publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego powinno być przesłanką do rozważenia zastosowania środków nadzoru wynikających z ustaw ustrojowych.

Okazję do przekonania się na własnej skórze, jakie konsekwencje może pociągać za sobą nieuchwalenie budżetu, miały władze gminy Pątnów, do której wprowadzony został komisarz.

Rozstrzygnięcie nadzorcze prezesa Rady Ministrów w sprawie zawieszenia organów gminy i ustanowienia zarządu komisarycznego utrzymał w mocy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z 10 października 2012 r. (sygn. II SA/Wa 1329/12). Jak czytamy w uzasadnieniu orzeczenia, jedną z przyczyn podjęcia przez premiera takiej decyzji było właśnie nieuchwalenie budżetu na 2011 r. w terminie przewidzianym przepisami prawa. W konsekwencji premier, na wniosek wojewody, zdecydował się zastosować wobec gminy środek nadzorczy przewidziany w art. 97 ustawy o samorządzie gminnym.

Zgodnie z   tym przepisem, w razie nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej, może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny na czas do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru rady oraz wójta na kolejną kadencję. Może to nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy.

Konstytucyjne wątpliwości

Zaznaczyć również trzeba, że wątpliwości ekspertów budzi zgodność z konstytucją art. 97 ustawy o samorządzie gminnym. Zdaniem prof. Pawła Chmielnickiego z Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie przesłanki zawieszenia organów i wprowadzenia do gminy komisarza mają bardzo ogólny charakter.