Bilans czterech lat walki o sądy

To była bitwa o kontrolę nad instytucjami. Ich organizacja i sprawność zeszły na drugi plan.

Aktualizacja: 16.10.2019 13:16 Publikacja: 16.10.2019 02:00

Bilans czterech lat walki o sądy

Foto: Fotolia

1. Trybunał Konstytucyjny: funkcjonuje, rozpatruje sprawy, jednak po czterech latach jest mocno poobijany. Część społeczeństwa nie ma do niego zaufania jako instytucji mającej być niezależnym strażnikiem konstytucyjnych norm.

2. Sąd Najwyższy: przetrwał w dobrym stanie. Próby radykalnych zmian kadrowych, w tym wymiany pierwszego prezesa, nie powiodły się. SN pracuje tak, jak pracował, bez zakłóceń i konfliktów wydaje merytoryczne orzeczenia, co w obecnej sytuacji jest sukcesem. Dodatkowo nowi sędziowie wnieśli pewną świeżość do orzecznictwa i spojrzenia na interpretacje norm prawnych. To duży plus. Funkcjonowanie nowych izb: Spraw Publicznych i Dyscyplinarnej, odbywa się bez zakłóceń i większych kontrowersji merytorycznych, jeśli chodzi o ocenę ich bieżącej pracy. Ustrój ID oceni TSUE.

Czytaj także: Sądy mają się trzymać z dala od polityki

3. KRS. Pełna kompromitacja i poważne zarzuty upolitycznienia w związku z personalnymi wpływami władzy wykonawczej na niektórych członków Rady. Gwoździem do trumny była afera hejterska, w której mieli uczestniczyć niektórzy sędziowie. Dziś wiarygodność tej instytucji jest bliska zera i dalsze jej funkcjonowanie w takiej formie budzi poważne wątpliwości. Model nowej KRS również czeka na ocenę TSUE.

4. Sądy powszechne. Wymiana kadry kierowniczej w prawie 200 sądach nie poprawiła ich sytuacji organizacyjnej. Nadal funkcjonują źle, a dowodem na to jest coraz dłuższy czas oczekiwania na wyrok prawie we wszystkich kategoriach spraw oraz wzrost liczby skarg obywateli na przewlekłość procesów. Poważnym obciążeniem jest też nieobsadzenie blisko 700 wakatów sędziowskich, głównie ze względu na konflikt między sędziami a politykami.

5. Postępowania dyscyplinarne. Nowy model postępowań dyscyplinarnych, z dużym wpływem polityka na wybór rzeczników dyscyplinarnych, jest dysfunkcyjny i kwestionowany jako zagrożenie dla sędziowskiej niezawisłości.

6. Zmiany w prawie. Losowanie spraw i niezmienność składów sędziowskich należy ocenić bardzo dobrze – z punktu widzenia obywateli. Brak transparentności w przeszłości obniżał wiarygodność Temidy.

7. Procedury. Zmiany w procedurze cywilnej i karnej weszły w życie w ostatnich miesiącach lub wejdą wkrótce, dlatego trudno oceniać ich wpływ na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. W praktyce wyglądają dobrze.

8. Polityka karna. Więcej pensjonariuszy zakładów karnych i więcej tymczasowych aresztowań – to efekt polityki karnej prowadzonej przez Zbigniewa Ziobrę. Nastąpił też spadek przestępczości, jednak czynnikiem decydującym nie była tu surowość kar, lecz raczej sytuacja społeczna i demograficzna. Blamażem zakończyła się potężna zmiana kodeksu karnego, która dywanowo zaostrzała prawo karne. Prezydent odesłał ją do TK.

9. UE. Czteroletni konflikt z Brukselą trwa w najlepsze. PiS ucieszył się z odejścia ze stanowiska Fransa Timmermansa, który jako komisarz szczególnie upodobał sobie Polskę. Otwarte procedury ochrony praworządności jednak pozostały, Komisja Europejska wysyła kolejne skargi do TSUE, a ten ma wydać kilka ważnych orzeczeń. Myślę, że wiele jeszcze w tej kwestii przed nami.

10. Prokuratura. Powrót do modelu prokurator generalny-minister sprawiedliwości. Mocną krytykę budzą czystki kadrowe i polityczne wpływy na śledczych. Polityka karna i ściganie przestępczości nie załamały się.

1. Trybunał Konstytucyjny: funkcjonuje, rozpatruje sprawy, jednak po czterech latach jest mocno poobijany. Część społeczeństwa nie ma do niego zaufania jako instytucji mającej być niezależnym strażnikiem konstytucyjnych norm.

2. Sąd Najwyższy: przetrwał w dobrym stanie. Próby radykalnych zmian kadrowych, w tym wymiany pierwszego prezesa, nie powiodły się. SN pracuje tak, jak pracował, bez zakłóceń i konfliktów wydaje merytoryczne orzeczenia, co w obecnej sytuacji jest sukcesem. Dodatkowo nowi sędziowie wnieśli pewną świeżość do orzecznictwa i spojrzenia na interpretacje norm prawnych. To duży plus. Funkcjonowanie nowych izb: Spraw Publicznych i Dyscyplinarnej, odbywa się bez zakłóceń i większych kontrowersji merytorycznych, jeśli chodzi o ocenę ich bieżącej pracy. Ustrój ID oceni TSUE.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił