Resort Ziobry nie radzi sobie z przepisami o biegłych sądowych

Postulat pilnej potrzeby kompleksowej ustawy o biegłych sądowych wielokrotnie kierował do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik Praw Obywatelskich. Pierwsze wystąpienie w tej sprawie, jeszcze Adama Bodnara, nosi datę  24.11.2015 r. Ostatnie Marcin Wiącek napisał 09.11.2022 r.

Chodzi o zapewnienie obywatelom właściwej gwarancji prawa do sądu wynikającej z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Brakuje ekspertów w sądach. Procesy wstrzymane na długie miesiące

Oczekiwanie na ekspertyzy wstrzymuje proces na długie miesiące.

Rzecznik powoływał się  m.in. na wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli- „Funkcjonowanie biegłych w wymiarze sprawiedliwości", raport „Biegli sądowi w Polsce" Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz raport „Ocena kompetencji biegłych sądowych. Oczekiwania i rekomendacje"  projektu Forensic Watch (nr E2/2162).  W nich również wyrażano opinię o konieczności wprowadzenia jak najszybciej kompleksowej ustawy o biegłych sądowych.

Z odpowiedzi MS z 25 lutego 2022 r. wynika, że dostrzegając problemy związane z funkcjonowaniem biegłych sądowych, podjęto w latach ubiegłych decyzję o rozpoczęciu prac nad projektem ustawy. W projekcie wykryto jednak niedoskonałości. Dlatego zapadła decyzja, by opracować przepisy zmierzające przede wszystkim do wzmocnienia mechanizmów weryfikacji kwalifikacji biegłych, uregulowania statusu instytucji specjalistycznych oraz stworzenia podstaw prawnych dla funkcjonowania centralnego rejestru biegłych. Prace te są w toku.

Jednocześnie minister zarządził utworzenie Instytutu Ekspertyz Medycznych w Łodzi i powołał do życia Instytut Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych w Łodzi.

Prowadzone są też prace nad zamieszczeniem list biegłych sądowych ze wszystkich sądów okręgowych w jednym systemie teleinformatycznym w ramach projektu pn. „Wymiana danych pomiędzy sądami powszechnymi a samorządami zawodowymi", tj. w Rejestrze Osób Biorących Udział w Postępowaniu Sądowym („ROBUS").

Ale kompleksowego projektu ustawy o biegłych jak nie było, tak nie ma. O jego losy RPO znów zapytał MS. Chciał też wiedzieć, czy utworzenie dwóch Instytutów Ekspertyz  oraz  inwestycja w system teleinformatyczny „ROBUS"  (Rejestr Osób Biorących Udział w Sprawach) przyczyniły się do poprawy funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i skutecznej realizacji prawa konstytucyjnego do sądu.

Z odpowiedzi Marcina Warchoła, sekretarza stanu w MS wynika, że dzięki pracy biegłych z obu Instytutów "udało się uzyskać wyższy poziom terminowości i jakości wydawanych opinii, niż w przypadku biegłych sądowych wydających swoje opinie i ekspertyzy poza organizacją, koordynacją i nadzorem ww. Instytutów."

"Dzięki zatrudnieniu przez ww. Instytuty specjalistów (ekspertów) z kilkudziesięciu dziedzin nauki oraz nawiązaniu przez te Instytuty współpracy z biegłymi z terenu całego kraju zaistniała możliwość opracowania opinii w zakresu każdej dyscypliny medycyny i ekonomii." - pisze Marcin Warchoł.

Ministerstwo Sprawiedliwości kontynuuje też prace legislacyjne mające umożliwić przetwarzanie określonych ustawowo danych biegłych (w tym wyszukiwanie on-line) w bazie ROBUS.