22 lipca, kończąca swoją kadencję na stanowisku Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz, skierowała do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z ustawą zasadniczą przepisu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (art. 14 ust. 1 pkt 1) z 5 grudnia 2014 roku.
We wniosku do TK, prof. Lipowicz podnosi, iż zasada autonomii budżetowej sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Rzecznika Praw Obywatelskich od kilku lat naruszana jest przez tzw. ustawy okołobudżetowe uchwalane w wyniku inicjatywy ustawodawczej Rady Ministrów.
Jak podkreśla, taka praktyka polegająca w istocie na obchodzeniu przez rząd ustawy o finansach publicznych poprzez kierowanie do parlamentu ustaw okołobudżetowych nie ma charakteru incydentalnego, lecz stanowi już stały i trwały element procedury uchwalania budżetów jednostek wymienionych w art. 139 ust. 2 (chodzi właśnie o sądy, Trybunał Konstytucyjny i Rzecznika Praw Obywatelskich).
- Po uchwaleniu ustawy okołobudżetowej prace nad projektami budżetów poszczególnych jednostek budżetowych mają za na celu jedynie dostosowanie tych budżetów do wymogów ustawy okołobudżetowej. Dyskusja parlamentarna o rzeczywistych potrzebach budżetowych poszczególnych organów staje się więc bezprzedmiotowa – podnosi prof. Lipowicz.
Jednocześnie zaznacza, iż w stosunku do organów, których autonomia budżetowa jest bezpośrednią konsekwencją przyznanej im przez Konstytucję niezależności od innych władz, obejście art. 139 ust. 2 ustawy o finansach publicznych oznacza w rzeczywistości naruszenie konstytucyjnej zasady ich niezależności. – Nie sposób bowiem uznać, że realizuje konstytucyjną zasadę niezależności (...) procedura legislacyjna, w której toku organ władzy wykonawczej podejmuje kluczowe decyzje dotyczące finansów jednostek określanych jako niezależne, nie podejmując równocześnie jakiegokolwiek dialogu z tymi jednostkami na temat ich potrzeb budżetowych – zwraca uwagę RPO.
