Przeterminowane zobowiązania w księgach podatkowych

Jeśli wierzyciel upomniał się o dodatkowe opłaty za opóźnienie w spłacie faktury, to trzeba je wykazać w księgach. Dłużnik sam nalicza odsetki tylko wtedy, gdy uzna, że są to istotne wartości.

Publikacja: 23.09.2015 06:10

- Posiadamy niezapłacone zobowiązania wobec kontrahenta, których termin płatności już minął. Czy na dzień bilansowy zobowiązanie to powinno zostać powiększone o odsetki za zwłokę? Jak należy wykazać te odsetki w bilansie? – pyta czytelnik.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor) zobowiązania to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Na dzień powstania zobowiązania ujmuje się je w księgach według wartości nominalnej, czyli według wartości określonej przy ich powstaniu. Taką wartością jest np. kwota brutto faktury.

Kwota wymagająca zapłaty

Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 8 uor zobowiązania wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty, czyli wraz z należnymi kontrahentowi odsetkami w przypadku przekroczenia terminu płatności. Odsetki zalicza się do kosztów finansowych. Odsetki za zwłokę są ujmowane na podstawie noty odsetkowej wystawionej przez wierzyciela, albo naliczane przez jednostkę samodzielnie. Jeżeli wierzyciel nie wystawił noty odsetkowej i nie wyraził pisemnie oświadczenia o rezygnacji z naliczania odsetek, to jednostka jest zobowiązana sama naliczyć kwotę odsetek za zwłokę. W sytuacji, gdy kwota odsetek nie wpływa istotnie na rzetelność i prawidłowość sprawozdania finansowego, jednostka może zrezygnować z ich ujęcia w księgach rachunkowych.

Naliczone na dzień bilansowy odsetki od przeterminowanych zobowiązań ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:

Wn „Koszty finansowe – odsetki"

Ma „Rozrachunki z dostawcami"

Umowne czy ustawowe

W jakiej wysokości powinny być naliczone odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązania? Jeżeli strony określiły w umowie stopę procentową odsetek za zwłokę w zapłacie, to do naliczania odsetek należy wykorzystać tę stopę (przy czym odsetki z czynności prawnej nie mogą przekraczać odsetek maksymalnych, tj. czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP). W sytuacji, gdy wysokość odsetek nie została ustalona, to na podstawie art. 359 § 2 kodeksu cywilnego, należą się odsetki ustawowe.

Ustawowe odsetki za opóźnienie w zapłacie wynoszą obecnie 8 proc. w stosunku rocznym. Do naliczania dłużnikowi odsetek ustawowych nie jest potrzebne postanowienie w umowie. Odsetki te należą się z mocy samego prawa. Podstawą ich naliczenia jest art. 481 § 1 i 2 kodeksu cywilnego. Wynika z niego, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, to należą się odsetki ustawowe.

W rachunku podatkowym

Odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań za dostarczony towar lub wykonaną usługę mogą zostać uznane za koszt uzyskania przychodów. Warunkiem takiego ich ujęcia jest, aby zostały zapłacone. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem kosztem uzyskania przychodów nie są naliczone, lecz niezapłacone albo umorzone odsetki od zobowiązań. Odsetki te będą mogły być uwzględnione w kosztach podatkowych dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty. Aby uniknąć błędów w rozliczeniach z fiskusem, w ewidencji analitycznej do konta „Koszty finansowe" warto jest wyodrębnić konta analityczne, na których odrębnie będą ujmowane odsetki stanowiące i niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Odsetki naliczone, lecz niezapłacone, będą wówczas ujmowane na koncie analitycznym jako koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, a w momencie ich zapłaty (tzn. w momencie, w którym staną się kosztem uzyskania przychodów) zostaną przeksięgowane na konto analityczne służące ewidencji kosztów uzyskania przychodów.

Uwaga! Jeśli na dzień bilansowy odsetki nie zostaną zapłacone, to należy utworzyć od nich aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Powodują one bowiem powstanie ujemnych różnic przejściowych. Utworzenie aktywów z tytułu podatku odroczonego księguje się zapisem:

Wn „Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego"

Ma „Podatek dochodowy"

Przykład:

W wyniku tymczasowych kłopotów z płynnością finansową jednostka nie uregulowała do dnia bilansowego wobec kontrahenta ABC zobowiązania, którego termin płatności minął 31 października 2014 r. Wartość zobowiązania wobec kontrahenta wynosi 25 000 zł. Jednostka naliczyła należne do dnia bilansowego odsetki od zaległości i ujęła je w księgach roku 2014. Kwota naliczonych (należnych kontrahentowi) odsetek wynosi 512,33 zł.

Ewidencja księgowa:

1. Naliczenie odsetek od przeterminowanego zobowiązania

Wn „Koszty finansowe" 512,33 zł

Ma „Rozrachunki z dostawcami" 512,33 zł

2. Utworzenie aktywów na podatek odroczony (512,33 zł * 19; proc. = 97 zł)

Wn „Aktywa z tytułu podatku odroczonego" 97 zł

Ma „Podatek dochodowy" 97 zł

Zobacz grafikę

Wartość zobowiązania wobec kontrahenta jednostka zaprezentuje w pasywach bilansu w pozycji B.III.2 lit. D w łącznej kwocie (wartość nominalna wraz z odsetkami), to znaczy 25 512,33 zł.

Autorka jest starszym konsultantem w grupie ECA

- Posiadamy niezapłacone zobowiązania wobec kontrahenta, których termin płatności już minął. Czy na dzień bilansowy zobowiązanie to powinno zostać powiększone o odsetki za zwłokę? Jak należy wykazać te odsetki w bilansie? – pyta czytelnik.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor) zobowiązania to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Na dzień powstania zobowiązania ujmuje się je w księgach według wartości nominalnej, czyli według wartości określonej przy ich powstaniu. Taką wartością jest np. kwota brutto faktury.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona