Obowiązek wniesienia dopłat jest specyficzny dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Nie został on przewidziany przez przepisy regulujące spółkę akcyjną (może jednak zostać wprowadzony przez statut) ani spółki osobowe.
Instytucja dopłat jest użyteczna, gdy spółka z o.o. potrzebuje dodatkowych środków na działalność, inwestycję czy pokrycie strat, których nie może pozyskać z zewnętrznych źródeł finansowania (pożyczek albo kredytów). Dopłaty mogą też pełnić funkcję lokat albo oprocentowanych pożyczek udzielanych przez wspólników spółce. W myśl wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24 października 2013 r. (V ACa 368/2013): „Dopłaty są w swym charakterze prawnym w pewnym stopniu zbliżone do udziałów, czyli wpłat na udziały, gdyż tak jak one realnie powiększają majątek spółki. Uzyskane z nich środki są przeznaczone na zasilenie kapitału zapasowego i mogą być wykorzystane przez spółkę w każdym celu związanym z jej działalnością, uzasadnionym potrzebami spółki, czy to do sfinansowania bieżących potrzeb, działalności, określonych nakładów, czy też pokrycia strat. Mogą też być przeznaczone na uzupełnienie majątku spółki w celu zapewnienia zaspokojenia wierzycieli. Dopłaty zwiększają środki własne spółki, nie powiększając udziałów wspólników, a w konsekwencji wielkości kapitału zakładowego. Traktuje się je jako rodzaj świadczenia leżącego pośrodku między pożyczką a wniesieniem wkładu".