Reklama

Sędzia Artur Grajewski: Komu służy rozdzielność majątkowa

Skutkiem, a zarazem ważnym powodem żądania zniesienia wspólności majątkowej jest chęć uniknięcia groźby odpowiadania majątkiem wspólnym za długi małżonka – wskazuje Artur Grajewski, sędzia cywilny Sądu Okręgowego w Warszawie.

Publikacja: 01.10.2025 04:52

Sędzia Artur Grajewski: Komu służy rozdzielność majątkowa

Foto: Adobe Stock

W jednym z ostatnich orzeczeń SN ustanowił rozdzielność majątkową małżonków, ale wskazał, że choć żyli dłuższy czas oddzielnie, sąd nie ma obowiązku ustanowienia tej rozdzielności z dniem wcześniejszym niż data wytoczenia powództwa. Ma tylko taką możliwość. Jakie są przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej?

Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona tylko z ważnych powodów. W orzecznictwie SN przyjęto pogląd, że jednym z nich może być uznana separacja faktyczna małżonków: oddzielne zamieszkiwanie, prowadzenie oddzielnych gospodarstw domowych, która uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym.

Czytaj więcej

Rozwodnicy mogą się podzielić pieniędzmi w PPK

Rozumiem, że są też inne przesłanki uzyskania takiego orzeczenia?

Owszem, orzecznictwo wykształciło dodatkowe przesłanki, np. długotrwałość separacji faktycznej. Przesłanka ta nie będzie spełniona, jeżeli małżonkowie pozostają w separacji faktycznej np. przez jeden miesiąc. Kolejną stanowią trudności w zarządzaniu majątkiem wspólnym – np. brak kontaktu ze współmałżonkiem albo wyraźnie manifestowana niechęć do współdziałania. Jeżeli nie ma takich trudności, to możliwe jest zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej, wprowadzającej ustrój rozdzielności. Kolejną przesłanką jest poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków.

Na czym to zagrożenie może polegać?

Chodzi o sytuację, gdy np. jedno z małżonków będzie trwoniło majątek wspólny i przeznaczało uzyskane środki na alkohol, hazard, narkotyki etc. Szczególnej oceny wymaga przypadek, gdy oboje małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą w oparciu o przedsiębiorstwo wchodzące w skład ich majątku wspólnego. Orzeczenie wprowadzające ustrój rozdzielności majątkowej może umożliwić kontynuowanie prowadzonej działalności, jeżeli jedno z małżonków w ogóle się nią nie interesuje. Na żądanie ustanowienia ustroju rozdzielności majątkowej mógłby zdecydować się małżonek w sytuacji, gdy np. drugi odmawia zawarcia intercyzy wprowadzającej rozdzielność majątkową, a mimo braku przeszkód nie podejmuje pracy, nie przyczyniając się do powiększenia majątku wspólnego.

Czytaj więcej

Jak zabezpieczyć majątek na wypadek rozpadu konkubinatu? Prawniczka podpowiada
Reklama
Reklama

Nie zapomnijmy o długach małżonków, które mogą też rosnąć.

Dokładnie. Skutkiem, a zarazem ważnym powodem żądania zniesienia wspólności majątkowej jest chęć odsunięcia od siebie groźby odpowiadania za długi drugiego małżonka majątkiem wspólnym. Trzeba jednak podkreślić, że możliwość zaspokojenia bez ograniczeń z majątku wspólnego zależy od wyrażenia zgody na zaciągnięcie zobowiązania przez obojga małżonków (art. 41 § 1 kodeksu rodzinnego).

W ten sposób dochodzimy do interesu wierzycieli małżonków. Rozumiem, że liczy się on w tych sprawach?

Liczy się. Dlatego w przypadku żądania zniesienia wspólności z datą wsteczną sąd powinien zwrócić szczególną uwagę na możliwość pokrzywdzenia wierzycieli. W razie ustalenia, że powodem zniesienia wspólności jest chęć uniknięcia odpowiedzialności majątkiem wspólnym, sąd powinien powództwo oddalić. Ponadto zniesienie wspólności majątkowej z datą wsteczną może mieć skutki dla składu majątku wspólnego – może się bowiem okazać, że pewne składniki nabyte po dacie wskazanej w orzeczeniu sądu do majątku wspólnego nie wejdą, co również będzie miało znaczenie przy możliwości zaspokojenia się wierzycieli drugiego małżonka. Nie będą bowiem mogli zaspokoić się z udziału, który temu małżonkowi przypadł, gdyby przedmiot wszedł do majątku wspólnego.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok dla konkubentów. Muszą się rozliczyć jak po rozwodzie

W jednym z ostatnich orzeczeń SN ustanowił rozdzielność majątkową małżonków, ale wskazał, że choć żyli dłuższy czas oddzielnie, sąd nie ma obowiązku ustanowienia tej rozdzielności z dniem wcześniejszym niż data wytoczenia powództwa. Ma tylko taką możliwość. Jakie są przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej?

Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona tylko z ważnych powodów. W orzecznictwie SN przyjęto pogląd, że jednym z nich może być uznana separacja faktyczna małżonków: oddzielne zamieszkiwanie, prowadzenie oddzielnych gospodarstw domowych, która uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym.

Pozostało jeszcze 84% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Sądy i trybunały
Święczkowski reaguje na ruch Żurka. „Kompromitująca nieznajomość prawa"
Prawo w Polsce
Sejm spuścił psy z łańcuchów – i to dosłownie. Ustawa łańcuchowa przyjęta
Praca, Emerytury i renty
Przekształcanie zleceń w etaty może uderzyć też w pracowników. Chodzi o pensje
Aplikacje i egzaminy
Znamy wyniki egzaminów na aplikacje prawnicze. Gdzie kandydatom poszło najlepiej?
Konsumenci
Frankowicze szybciej doczekają się sprawiedliwości. Rząd przyjął projekt ustawy
Prawo rodzinne
Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok dla konkubentów. Muszą się rozliczyć jak po rozwodzie
Prawo rodzinne
Alimenty i kontakty z dzieckiem. Konfederacja otwarta na współpracę z Żurkiem
Prawo rodzinne
Krótki żywot tablic alimentacyjnych. Zniknęły ze stron Ministerstwa Sprawiedliwości
Reklama
Reklama