Kto dziedziczy, gdy nie ma dzieci ani małżonka? Kiedy spadek przechodzi na Skarb Państwa?

Przepisy pozwalają ustalić kolejność dziedziczenia, czyli kto i w jakim udziale może otrzymać spadek. Do pierwszej grupy spadkobierców ustawowych należą dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek – dziedziczą oni w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeśli dziecko spadkodawcy nie doczekało śmierci rodzica, udział spadkowy, który by mu przypadał, przechodzi na jego dzieci (wnuki zmarłego) w częściach równych, a następnie ich zstępnych, czyli prawnuki. Jeśli zmarły nie miał zstępnych, powołani do spadku z ustawy są jego małżonek i rodzice, przy czym udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli małżonek zmarłego nie żyje lub zmarły nie żył w małżeństwie, cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jak wygląda dalsza kolejność dziedziczenia i w jakim przypadku majątek może przejść na gminę lub Skarb Państwa?

Kiedy spadek może przejść na dziadków i wujków?

W sytuacji, gdy najbliższa rodzina spadkodawcy zmarła przed nim lub, gdy zmarły był osobą bezdzietną i nie był związany małżeństwem, spadek zgodnie z prawem przypada kolejnym członkom rodziny. Kto jest uprawniony do dziedziczenia po rodzicach spadkodawcy?

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Czy darowizna sprzed lat liczy się do spadku? Jak wpływa na zachowek?

Kwestie związane z darowiznami oraz ich wpływem na podział majątku między spadkobierców i roszcze...

Kto dziedziczy majątek po śmierci dziadków spadkodawcy?

„W przypadku, gdy w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) nie żyją jego dziadkowie, a brak jest innych spadkobierców ustawowych, powołanych do spadku we wcześniejszej kolejności – takich jak zstępni, małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy, to wówczas udział spadkowy, który przypadałby każdemu z nieżyjących dziadków, przypada kolejno jego dzieciom (wujom i ciotkom spadkodawcy), w częściach równych, a w dalszej kolejności – w przypadku, gdyby któreś z dzieci dziadków spadkodawcy (wuj lub ciotka spadkodawcy) nie dożyło otwarcia spadku – przypada jego dzieciom (kuzynom spadkodawcy), również w częściach równych” – wyjaśnia Maciej Ciszewski, notariusz w Gdańsku i Członek Rady Izby Notarialnej w Gdańsku.

Dalsze kręgi dziedziczenia majątku. Komu jeszcze może przypaść spadek?

Jak wygląda dalsza kolejność dziedziczenia? Jeśli okaże się, że ten z dziadków, który zmarł, nie miał dzieci i wnuków, jego udział spadkowy przechodzi na pozostałych dziadków w częściach równych. Warto dodać, że w 2023 r. doszło do zmiany  przepisów Kodeksu cywilnego, w wyniku którego doszło do zawężenia kręgu spadkobierców ustawowych z trzeciej linii. W związku z tym z dziedziczenia zostali wyłączeni dalsi zstępni dziadków spadkodawcy (m.in. dzieci kuzynów i kuzynek).

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

O ważności wydziedziczenia i zachowku. Jak napisać skuteczny testament?

Aby majątek po śmierci trafił dokładnie tam, gdzie chce tego spadkodawca, najlepszym rozwiązaniem...

Jeśli nie ma możliwości przekazania majątku dziadkom lub ich zstępnym, następni w kolejności dziedziczenia są pasierbowie spadkodawcy. 

„Do dziedziczenia przez pasierbów (czyli dzieci małżonka spadkodawcy z poprzedniego związku, które nie zostały adoptowane przez spadkodawcę) dochodzi wyłącznie w sytuacji, w której brak jest małżonka spadkodawcy i krewnych spadkodawcy powołanych we wcześniejszej kolejności do dziedziczenia z ustawy (zstępnych, rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, dziadków oraz ich zstępnych), a ponadto jeżeli w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) żadne z biologicznych rodziców takiego pasierba nie dożyło otwarcia spadku. W takiej sytuacji spadek przypada pasierbom spełniającym powyższe kryteria w częściach równych, bez względu na jakiekolwiek inne czynniki” – tłumaczy Maciej Ciszewski.