Skutki intercyzy dla konta, renty rodzinnej i dziedziczenia

Jeśli małżonkowie nie podpisali przed ślubem umowy o rozdzielności majątkowej, to z chwilą powiedzenia sakramentalnego „tak” powstaje między nimi wspólność

Publikacja: 19.03.2011 04:00

Skutki intercyzy dla konta, renty rodzinnej i dziedziczenia

Foto: Fotorzepa, Monika Zielska Monika Zielska

Chciałabym, aby intercyza spowodowała, że konto bankowe będzie należeć tylko do mnie. Jeśli podpiszemy intercyzę, to czy po śmierci męża będę mogła otrzymać emeryturę po nim i np. odziedziczyć mieszkanie? Czy intercyza działa tylko na wypadek rozwodu, a po śmierci jednego z małżonków dziedziczy się tak, jakby jej nie było?

– pyta czytelniczka.

Decyduje własność środków na koncie Nie ma takiej możliwości, by intercyza ograniczyła się do przesunięcia z majątku wspólnego do majątku osobistego jednego z małżonków wyłącznie rachunku bankowego.

Istotna jest tu nie własność konta, bo przecież każde z małżonków może posiadać rachunek, do którego drugie nie będzie miało dostępu. Ważna jest własność zdeponowanych na nim środków. Jeśli między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, to pieniądze gromadzone na koncie jednego z nich, a pochodzące np. tylko z jego wynagrodzenia za pracę czy działalności gospodarczej, należą do majątku wspólnego.

Domyślać się można, że czytelniczce chodzi o intercyzę, która zapewni, że środki na jej koncie będą należały do jej majątku osobistego. Taki cel można osiągnąć np. przez umowę majątkową małżeńską wyłączającą ze wspólności majątkowej wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej. Od tego momentu pieniądze z tych źródeł gromadzone na rachunku danego małżonka będą stanowiły jego majątek osobisty.

W rachubę wchodzi też intercyza, w której małżonkowie zobowiążą się do wpłacania np. 50 proc. swego wynagrodzenia za pracę i innych dochodów z działalności zarobkowej na wspólne konto, z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb rodziny. Mogą także postanowić, że środki tam zgromadzone będą stanowić ich majątek wspólny.

Notariusz, ze względu na obowiązującą w małżeństwie zasadę równości, nie powinien spisać intercyzy, wedle której ze wspólności wyłączone będzie np. tylko wynagrodzenie żony.

Intercyza może mieć w niektórych okolicznościach znaczenie podczas ustalania prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, jednakże co do zasady prawa tego nie wyłącza.

Z prawem do renty rodzinnej

Przepisy emerytalno-rentowe uzależniają prawo do renty dla wdowca lub wdowy od pozostawania do dnia śmierci męża lub żony we wspólności małżeńskiej. Nie jest to tożsame z pojęciem „wspólność majątkowa małżeńska" w rozumieniu prawa rodzinnego. Chodzi o wspólność faktyczną. Nie wystarczy formalne pozostawanie w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej, jeśli para żyje w separacji i nie ma faktycznej więzi małżeńskiej, zwłaszcza fizycznej lub duchowej.

Sąd Najwyższy w uchwale z 26 października 2006 r. (sygn. II UZP 3/06) stwierdził, że wspólność małżeńska warunkująca prawo do renty rodzinnej może istnieć w każdym ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej, także zatem w razie ograniczenia tej wspólności. Nie wyłącza jej nawet uzgodnienie rozdzielności majątkowej.

W wyroku z 14 grudnia 2009 r. SN wskazał, że w razie m.in. oddzielnego zamieszkiwania małżonków oraz pozostawania w rozdzielności majątkowej trzeba szczególnie wnikliwie ustalać, na czym polegała więź faktyczna, czyli wspólność małżeńska warunkująca prawo do renty rodzinnej (sygn. I UK 184/09).

Spadki bez zmian

Umowa majątkowa małżeńska nie zmienia zasad prawa spadkowego, w tym reguł dziedziczenia ustawowego, obowiązujących automatycznie, gdy zmarły nie spisze testamentu. Jeśli np. pozostali po nim żona i dwoje dzieci, to jej przypadnie 1/3 jego majątku, bez względu na stosunki majątkowe między nimi.

Intercyza będzie mieć wpływ na skład i wielkość majątku pozostawionego przez męża czy żonę. W wypadku wspólności majątkowej małżeńskiej 1/2 wspólnego majątku pozostaje przy wdowie czy wdowcu. Przedmiotem dziedziczenia i podziału między spadkobierców jest 1/2 należąca do zmarłego małżonka.

Jeśli małżonkowie ustanowią rozdzielność majątkową, majątek wspólny przestaje istnieć.

Następnym krokiem jest jego podział, wskutek którego 1/2 tego majątku staje się majątkiem osobistym męża, a 1/2 żony. Potem każde z małżonków pomnaża tylko swój majątek osobisty. Po śmierci męża czy żony cały ten majątek jest przedmiotem dziedziczenia.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki i.lewandowska@rp.pl

Wolno zrezygnować ze wspólności

Zarówno przed ślubem, jak i w trakcie małżeństwa w dowolnym momencie małżonkowie mogą zrezygnować ze wspólności majątkowej. Wolno im w umowie majątkowej małżeńskiej (intercyzie) tę wspólność:

- rozszerzyć w całości lub części na dobra, które inaczej stanowiłyby majątek osobisty;

- ograniczyć;

- całkowicie wyłączyć, wprowadzając rozdzielność majątkową.

Wolno im również wybrać mało znaną możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Intercyza musi być spisana przez notariusza. Inaczej jest nieważna.

Chciałabym, aby intercyza spowodowała, że konto bankowe będzie należeć tylko do mnie. Jeśli podpiszemy intercyzę, to czy po śmierci męża będę mogła otrzymać emeryturę po nim i np. odziedziczyć mieszkanie? Czy intercyza działa tylko na wypadek rozwodu, a po śmierci jednego z małżonków dziedziczy się tak, jakby jej nie było?

– pyta czytelniczka.

Pozostało 93% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów