Z kodeksu postępowania karnego zniknie rozdział VII poświęcony powodowi cywilnemu

Pokrzywdzony nie wystąpi jako powód cywilny w sprawie karnej. Za to będzie mógł dostać pół miliona nawiązki.

Publikacja: 04.12.2014 07:37

Z kodeksu postępowania karnego zniknie rozdział VII poświęcony powodowi cywilnemu

Foto: www.sxc.hu

Z kodeksu postępowania karnego zniknie rozdział VII poświęcony powodowi cywilnemu. A to za sprawą nowelizacji kodeksu karnego i innych ustaw, nad którą pracują posłowie. Oznacza to  likwidację instytucji powództwa adhezyjnego, czyli orzekania w sprawie karnej również o roszczeniu cywilnym. Większą wagę zyskają środki kompensacyjne, np. nawiązka.

Naukowcom żal...

– Postępowanie adhezyjne ma konkurenta w postaci środka karnego, jakim jest obowiązek naprawienia szkody. Pokrzywdzeni zdecydowanie chętniej korzystają z tego instrumentu. Wynika to zapewne z łatwiejszego sposobu zgłoszenia roszczenia. Wystarczy oświadczenie złożone przed końcem przesłuchania na rozprawie zamiast pozwu na piśmie – twierdzi adwokat Paweł Ignatjew, wspólnik w Kancelarii Janowski Poręcki Dąbrowska Ignatjew.

Dochodzenie obowiązku naprawienia szkody z art. 46 k.k. jest prostsze niż za pomocą powództwa adhezyjnego. W przypadku tego pierwszego to sąd, na wniosek pokrzywdzonego, bada możliwość zasądzenia odszkodowania. Jeżeli chodzi o powództwo cywilne, wszystkie obowiązki dowodowe spoczywają na powodzie. Może ono pozostać bez rozpoznania do ostatniej chwili, co wprowadza stan niepewności dla pokrzywdzonego.

– Z teoretycznego i naukowego punktu widzenia żal mi powoda cywilnego. Trzeba jednak przyznać, że powództwo adhezyjne ma coraz mniejsze zastosowanie. Jego usunięcie nie będzie miało negatywnych skutków – twierdzi prof. Piotr Kruszyński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Przepisy o powodzie cywilnym zostały wprowadzone do k.p.k. ze względu na chęć połączenia w jednym procesie orzekania w sprawie karnej i o odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu.

...praktykom nie

– Instytucja ta nie sprawdziła się w praktyce. Co więcej, sądy nie korzystały dostatecznie z możliwości orzeczeń kompensacyjnych, które przewiduje kodeks karny niezależnie od powództwa cywilnego – tłumaczy prof. Michał Królikowski, partner w kancelarii Marek Wierzbowski i Partnerzy. I dodaje, że kolejnym minusem powództwa adhezyjnego jest czas. – Prowadzenie postępowania rozpoznawczego poza zakresem skargi, w celu ustalenia szkody lub krzywdy wydłuża postępowanie, co w obliczu reformy procesu karnego jest istotną wadą – wyjaśnia.

Ustawodawca postanowił więc przyjąć odmienne rozwiązanie. Likwidując rozdział VII k.p.k., rozszerzył możliwości orzeczenia odszkodowania, zadośćuczynienia lub zastępczo nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, na ile postępowanie w sprawie ujawnia stopień pokrzywdzenia. Postępowanie zakłada aktywny udział stron. Pokrzywdzony będzie miał duże możliwości wniesienia materiału dowodowego.

Nawiązka do pół miliona

W znowelizowanym kodeksie karnym wyodrębniono rozdział 5a dotyczący przepadku i środków kompensacyjnych. Zwiększono w nim możliwość orzeczenia nawiązki do 500 tys. zł.

– W przypadku wszelkiego rodzaju rozstrzygnięć warunkowych, np. warunkowego umorzenia postępowania, brak reakcji prawnokarnej nie obejmuje środków kompensacyjnych – podkreśla prof. Królikowski.

Pewne obawy budzi sytuacja, gdy nie dojdzie do skazania, np. na skutek śmierci oskarżonego albo uniewinnienia.

– Obecnie złożenie wniosku o naprawienie szkody nie przerywa biegu przedawnienia roszczeń cywilnych w przeciwieństwie do powództwa adhezyjnego. Pojawia się więc ryzyko przedawnienia takiego roszczenia – sugeruje mecenas Ignatjew. Jak jednak dodaje, proponowane zmiany sankcjonują praktykę i nie budzą co do zasady sprzeciwu.

W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"