Na wokandę SN trafiło właśnie pytanie prawne skierowane przez pierwszego prezesa SN. Jakie wątpliwości ma prezes? Otóż chodzi o odpowiedź na pytanie: czy posiedzenia sądu karnego są jawne zewnętrznie? Powodem skierowania pytania do siedmioosobowego składu SN jest rozbieżność wykładni prawa. W orzecznictwie funkcjonują bowiem dwa przeciwne stanowiska w tej sprawie. Jedne sądy uważają, że posiedzenia są jawne, inne, że jest odwrotnie.

W uzasadnieniu pytania prezes podaje przykłady takich orzeczeń. W wyroku SN z 25 marca 2004 r. podnoszono, że brak w kodeksie postępowania karnego przepisów regulujących jawność posiedzeń w żadnym wypadku nie oznacza, że są one niejawne, a więc niedostępne dla uczestników postępowania i publiczności. Przepisy art. 96 procedury karnej określają bowiem jedynie podmioty, które mają prawo wziąć udział w posiedzeniu, a czasem nawet obowiązek. Wówczas należy je o terminie posiedzenia zawiadomić. Z tych regulacji wynika jednak, że każde posiedzenie sądu jest dostępne nie tylko dla stron, ale także dla osób postronnych, których obecność, w przeciwieństwie do postępowania cywilnego, nie jest wyłączona przez żaden przepis karnej ustawy procesowej.

W ocenie SN publiczność rozprawy i posiedzenia co do istoty jest taka sama – są więc one dostępne zarówno dla stron, jak i innych osób, a wyłączenie jawności posiedzenia następować będzie na podstawie przepisów rozdziału 42 kodeksu postępowania karnego stosowanych, gdy wyłącza się jawność rozprawy, a więc nigdy nie będzie to dotyczyło ogłoszenia wyroku.

Odmienne stanowisko, sprowadzające się do założenia, że jawność zewnętrzna wiąże się wyłącznie z rozprawą i że nie ma podstaw do stosowania analogii, zajęły w wielu orzeczeniach sądy powszechne. Na przykład w postanowieniu z 8 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach odmówił wyrażenia zgody na udział w posiedzeniu osób trzecich, argumentując, że nie ma podstaw prawnych do jawności zewnętrznej posiedzenia w sprawie dotyczącej rozpoznania skargi na przewlekłość postępowania przygotowawczego. Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach, rozpoznając wniosek o wyłączenie sędziego. W uzasadnieniu postanowienia z 19 stycznia 2011 r. podniósł, że przebieg posiedzeń w sprawach karnych reguluje art. 96 § 1 i 2 k.p.k., który nie przewiduje ich jawności zewnętrznej.

sygnatura akt: I KZP 26/11