Problem dotyczy art. 178 par. 2 Kodeksu karnego wykonawczego. Przepis ten umożliwia odstąpienie od wysłuchania skazanego lub jego obrońcy przed wydaniem postanowienia w przedmiocie zarządzenia wykonania zawieszonej kary.
W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich, prof. Ireny Lipowicz przepis ten jest niezgodny z Konstytucją, a dokładnie art. 42 ust. 2 oraz art. 45 ust. 1 i zachodzi potrzeba jego zmiany.
W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości, RPO przypomina, iż prawo do sądu w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego nie może być prawem fasadowym. – Prawo to, zgodnie z poglądami Trybunału Konstytucyjnego, zakłada w szczególności zagwarantowanie odpowiednich uprawnień, umożliwiających stronom skuteczną obronę swoich słusznych interesów w postępowaniu sądowym – wyjaśnia Rzecznik.
Jak wskazuje dalej, możliwość odstąpienia od wysłuchania skazanego lub jego obrońcy stanowi o iluzoryczności i abstrakcyjności prawa do obrony oraz fasadowości prawa do sądu. – Nie można tego stanu prawnego uzasadniać szybkością postępowania, czy względami materialnymi – stwierdza Rzecznik, dodając, iż brak możliwości osobistego stawienia się przed sądem i wypowiedzenia się w sprawie dotyczącej własnej osoby narusza fundamentalne prawo skarżącego do obrony i prawo do sądu, zwłaszcza w sytuacji, gdy sąd decyduje o faktycznym pozbawieniu wolności..
