Wyroki NSA ws. obowiązkowych szczepień dzieci

W czterech wyrokach NSA stwierdził, że istniały przesłanki do wymierzenia grzywien, po 500 zł, każdemu z rodziców dwójki dzieci w celu przymuszenia ich do poddania syna i córki obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Mimo wezwań i rozpoczęcia postępowania egzekucyjnego nie zgłosili się z dziećmi nawet na lekarskie badanie kwalifikacyjne.

Czytaj także: Nie ma ucieczki od szczepienia dzieci

Inspektor sanitarny złożył więc do wojewody wniosek o wszczęcie postępowań egzekucyjnych. W ich wyniku wystawiono tytuł wykonawczy i nałożono grzywny. Minister zdrowia oddalił zażalenia i utrzymał w mocy postanowienie wojewody.

W skargach do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie rodzice niezaszczepionych dzieci powołali się na przepisy konstytucji oraz ustawy o prawach pacjenta, które przewidują, że nikt nie może być zmuszony do poddania się określonemu leczeniu czy innym świadczeniom zdrowotnym. Nawet niewielkie ryzyko wystąpienia jakichkolwiek problemów zdrowotnych po szczepieniu uzasadnia odmowę poddania dziecka szczepieniu – przekonywali.

WSA stwierdził jednak, że obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym ma oparcie w konstytucji. Oczywisty jest bowiem związek pomiędzy szczepieniami ochronnymi, a ochroną zdrowia społeczeństwa przed rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych. Były więc przesłanki do nałożenia grzywien – orzekł sąd i oddalił skargi.

Skargi kasacyjne rodziców na te wyroki trafiły na wokandę Naczelnego Sądu Administracyjnego dopiero po trzech latach. Przez ten czas działo się bowiem wiele. Przede wszystkim, mimo sankcji prawnych i racjonalnego przekonywania, że szczepienia ochronne są skutecznym i bezpiecznym środkiem zapobiegania chorobom zakaźnym, z których większość już nam nie grozi, aż do 34 tys. w 2018 r. wzrosła liczba niezaszczepionych dzieci. Coraz aktywniej działały ruchy antyszczepionkowe, wskazujące na możliwość powikłań poszczepiennych.

A Ogólnopolskie Stowarzyszenie Wiedzy o Szczepieniach STOP NOP zebrało przeszło 120 tys. podpisów pod obywatelskim projektem ustawy, przewidującej dobrowolność szczepień ochronnych, stworzenie rejestru powikłań i funduszu na ich leczenie oraz zmianę zakresu programu szczepień ochronnych.

W lipcu ubiegłego roku projekt trafił do Sejmu i został skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Sądy więc czekały, a może losy projektu mogłyby być inne, gdyby nie pojawienie się na Ukrainie, w Czechach i w Polsce ognisk odry. Projekt został więc odrzucony, a zasada dobrowolności uznana za zwiększającą ryzyko wystąpienia epidemii, zwłaszcza w warunkach trwających migracji.

Również NSA oddalił skargi kasacyjne, gdyż zdaniem sądu wystąpiły przesłanki do nałożenia grzywny w celu przymuszenia. Ustawowy obowiązek poddania dziecka szczepieniom ochronnym, przeprowadzanym na podstawie Programu Szczepień, ma bowiem ścisły związek z zapobieganiem szerzeniu się chorób zakaźnych. Do realizacji tego celu mogą być stosowane środki administracyjne przewidziane w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w tym grzywny w celu przymuszenia do wykonania wspomnianego ustawowego obowiązku. Wyroki są prawomocne.

Sygnatury akt:

II OSK 367/17, II OSK 368/17