Z korzystnego przeliczenia świadczenia mogą skorzystać wyłącznie osoby, których świadczenia są liczone według zasad ze starego systemu emerytalnego, w którym podstawowe znaczenie miał staż pracy składający się z okresów składkowych i nieskładkowych. Obecnie tak policzone świadczenia pobiera nawet kilkadziesiąt tysięcy rencistów czy emerytów zarówno ze starego, jak i nowego systemu emerytalnego. Zagraniczne okresy składkowe i nieskładkowe były bowiem brane pod uwagę przez ZUS przy obliczaniu świadczeń aż do końca 2014 r. Zagraniczny staż wypracowany przed 1999 r. ma też znaczenie przy wyliczaniu kapitału początkowego.
Czytaj więcej
Już ponad 300 tys. uprawnionych dostaje z ZUS wypłatę poniżej ustawowego minimum. Rekordzista 2 grosze miesięcznie. A takich osób będzie coraz więcej.
Warto złożyć wniosek do ZUS
TSUE w wyroku dotyczącym Polaka, który przepracował nad Wisłą tylko osiem lat, a w Holandii aż 22, zakwestionował prawidłowość wyliczeń ZUS. Uznał, że przy obliczaniu jego świadczenia należnego za pracę w Polsce powinien doliczyć mu więcej tzw. okresów nieskładkowych, co wydłuży jego staż emerytalny i doprowadzi do podwyższenia świadczenia.
W tej sprawie tylko o kilkadziesiąt złotych. Ale w innych podwyżka, w zależności od długości niewliczonych okresów nieskładkowych, może być bardziej znacząca.
Osoby, które spełniają warunki do przeliczenia, powinny więc złożyć do ZUS wniosek o doliczenie okresów nieskładkowych do ich świadczenia.
Właściwe wyliczenie
W tym przypadku, gdy ubezpieczony wystąpił do ZUS o przyznanie emerytury, ten uruchomił skomplikowaną procedurę wynikającą z art. 52 rozporządzenia w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (883/2004). W myśl tych przepisów należy najpierw zsumować wszystkie okresy ubezpieczenia takiego pracownika w poszczególnych krajach i wyliczyć na ich podstawie tzw. emeryturę teoretyczną, a następnie na podstawie stażu wypracowanego w Polsce ustalić tzw. emeryturę rzeczywistą. Problem jednak w tym, że w starym systemie ZUS w wyliczeniu świadczenia ważne są nie tylko okresy składkowe, ale także nieskładkowe, np. studiów, urlopu wychowawczego czy pobierania świadczenia przedemerytalnego. Te okresy zalicza się jednak w wymiarze jednej trzeciej okresów składkowych.
TSUE uznał, że w momencie wyliczania emerytury teoretycznej ZUS powinien doliczyć zagraniczny staż pracy przy ustalaniu, ile okresów nieskładkowych może uwzględnić. W tym przypadku wydłużyło to polski staż o prawie trzy lata okresów nieskładkowych. TSUE uznał jednocześnie, że przy wyliczaniu emerytury rzeczywistej ZUS powinien uwzględnić wyłącznie polski staż.
Sygnatura akt: C‑866/19
OPINIA
Tomasz Lasocki, dr, Katedra Ubezpieczeń na Uniwersytecie Warszawskim
Orzeczenie Trybunału oznacza podwyżkę świadczeń obliczonych przez ZUS na podstawie polskiego i zagranicznego stażu ubezpieczeniowego. Dotyczy to zatem nie tylko emerytów ze starego systemu, których świadczenie było obliczane na podstawie ich stażu. Obejmuje również wszystkich rencistów, a także uprawnionych do emerytur górniczych czy np. emerytur nauczycielskich. Po wyroku TSUE mogą oni złożyć wniosek do ZUS o korzystne przeliczenie świadczenia. Co ważne, na wyroku skorzystają także emeryci, których świadczenia są obliczone wyłącznie na nowych zasadach, ale przy ustalaniu ich kapitału początkowego ZUS musiał wziąć pod uwagę staż ubezpieczenia za granicą wypracowany przed 1999 r. Może się więc okazać, że orzeczenie TSUE będzie miało duże znaczenie w praktyce.
