Reklama

Przeproś albo płać. Będą surowe kary dla senatorów

Senat pracuje nad wprowadzeniem w życie nowego kodeksu etyki dla swoich członków – dowiedziała się „Rzeczpospolita”. Przy okazji ma pojawić się nowy rodzaj kary, dyskutowany również w Sejmie.

Publikacja: 17.08.2025 08:13

Posiedzenie Senatu

Posiedzenie Senatu

Foto: PAP/Piotr Nowak

Zobowiązanie senatora do przeprosin, a jeśli tego nie zrobi, nałożenie na niego kary finansowej – takie rozwiązanie najprawdopodobniej znajdzie się w regulaminie Senatu. Ma zostać wprowadzone przy okazji ustalania zbioru etycznych zasad dla senatorów.

Senat nie doczekał się dotąd uchwalenia zasad etycznych, choć w Sejmie funkcjonują od ponad ćwierćwiecza

Zbiór takich zasad istnieje już w Sejmie. Został ustanowiony w 1998 roku i wynika z niego, że „poseł powinien zachowywać się w sposób odpowiadający godności posła, kierując się w szczególności zasadami: bezinteresowności, jawności, rzetelności, dbałości o dobre imię Sejmu i odpowiedzialności”. To na tej podstawie kary na posłów nakłada Komisja Etyki Poselskiej. Może ukarać ich zwróceniem uwagi, upomnieniem lub naganą.

Czytaj więcej

Jarosław Kaczyński znów dostał upomnienie. Żaden inny poseł nie jest karany tak często

W Senacie istnieje Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich, która może używać tego samego katalogu kar wobec senatorów „zachowujących się w sposób nieodpowiadający godności”. Jednak zbioru zasad etycznych póki co tam nie ma. – Głównym impulsem do ustanowienia zasad etyki senatorskiej są zalecenia Grupy Państw Przeciwko Korupcji (GRECO), działającej w ramach Rady Europy – mówi Sławomir Rybicki z KO, przewodniczący Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.

W 2023 roku GRECO sformułowała 21 zaleceń dla Polski, mających podnieść naszą zdolność do przeciwdziałaniu korupcji

Reklama
Reklama

W celu ich opracowania powstał w Kancelarii Senatu specjalny zespół, który zaproponował, by zasady etyki stały się załącznikiem do regulaminu izby. Mają być to: bezinteresowność, transparentność, rzetelność, odpowiedzialność oraz poszanowanie powagi Senatu. Brzmią podobnie jak w Sejmie, jednak w Senacie prezydium izby ma dodatkowo przyjąć wytyczne, szczegółowo omawiające zasady etyczne.

Wprowadzenie zbioru zasad etycznych ma być nie jedyną zmianą w regulaminie Senatu

Przy okazji ma zostać wprowadzony nowy rodzaj kary, wspomniane na wstępie zobowiązanie do publicznych przeprosin przez senatora, który dokonał naruszenia czci innego parlamentarzysty. – Komisja regulaminowa będzie mogła w uchwale stwierdzającej naruszenie zasady etyki senatorskiej zobowiązać senatora do złożenia przeprosin w określonym terminie oraz formie – mówił podczas jednego z ostatnich posiedzeń Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich wicedyrektor biura legislacyjnego Adam Niemczewski. Dodawał, że wcześniej dyskutowano nad rozwiązaniem przewidującym publiczne przeprosiny na sali plenarnej, ale uznano, że lepiej wprowadzić większą elastyczność wobec ich formy. Zaznaczył, że od uchwały zobowiązującej go do przeprosin senator będzie mógł się odwołać do prezydium Senatu. Jednak jeśli prezydium karę podtrzyma, „marszałek będzie mógł zastosować karę finansową”.

Czytaj więcej

Przeproś albo płać. Czy tak będą dyscyplinować posłów?

Fakt, że Senat pracuje nad taką możliwością, może zaskakiwać. Podobna koncepcja pojawiła się bowiem w Sejmie, jednak niewiele z niej wyszło. Komisja Etyki Poselskiej twierdzi, że nakładane przez nią kary nie robią na posłach większego wrażenia, bo nie wiążą się z żadnymi sankcjami finansowymi. Dlatego od lat dyskutuje nad nowymi możliwościami dyscyplinowania. W lutym pisaliśmy, że gotowy jest już projekt, który zakłada, że „komisja może zobowiązać posła do przeprosin osoby lub innego podmiotu, wobec którego było skierowane zachowanie posła naruszające zasady etyki poselskiej”. W przypadku braku przeprosin posła miałaby czekać kara finansowa.

Jak pisaliśmy, projekt budzi w Sejmie protesty polityków Prawa i Sprawiedliwości. Wskazują oni, że Komisja Etyki zdominowana jest przez polityków obecnej koalicji i jest przez to stronnicza.

Komisja Etyki zamieniona w prokuraturę i sąd w jednym będzie mogła zrujnować finansowo posła opozycji, zmusić go do upokarzających seansów samokrytyki w stylu stalinowskim

przedstawiciel PiS w sejmowej Komisji Etyki Jacek Świat.

Reklama
Reklama

W Senacie póki co takich ostrych obiekcji nie ma. – Temperatura sporu jest u nas o wiele niższa niż w Sejmie, a ostre, znieważające wypowiedzi zdarzają się incydentalnie. Jednak wprowadzenie sankcji pod postacią zobowiązania do przeprosin jest póki co tylko dyskutowaną przez nas propozycją – mówi senator Rybicki.

Ważną zmianą dla senatorów ma być obowiązek ujawniania konfliktu interesów

Nie tylko wprowadzenie sankcji pod postacią obowiązkowych przeprosin można uznać w Senacie za istotną zmianę. Przy okazji uznania transparentności i bezstronności za zasady etyki senatorskiej ma pojawić się nowy obowiązek – zgłaszania konfliktów interesów. To ostatnie również wynika z zaleceń GRECO.

– Wszelkie przejawy możliwego konfliktu interesów, wpływy na działalność senatora ze względów rodzinnych, emocjonalnych lub interesy gospodarcze, bezpośrednie lub pośrednie interesy osobiste, będą ujawniane przez senatora marszałkowi Senatu przed przystąpieniem do podejmowanych działań w ramach wykonywania mandatu senatora, w szczególności przed debatą lub głosowaniem, lub przewodniczącemu komisji przed udziałem w posiedzeniu komisji senackiej – wyjaśniał w Senacie wicedyrektor Niemczewski.

Czytaj więcej

Co z konfliktem interesów nowego ministra sprawiedliwości?

Jak miałoby to wyglądać? Z projektu wytycznych, które też powstały już w Senacie, wynika, że senator zgłoszenia konfliktu interesów miałby dokonać poprzez ustne oświadczenie lub w formie pisemnej, np. poprzez wysłanie e-maila.

– Zmiany zakładają aktywne zachowanie się senatora w sytuacji konfliktu interesów. Sposób ujawnienia tego konfliktu jest jeszcze elementem analiz – mówi senator Rybicki. I dodaje, że po wakacjach jego komisja zbierze się na specjalnym posiedzeniu z udziałem ekspertów, by przedyskutować planowane zmiany w regulaminie Senatu.

Zobowiązanie senatora do przeprosin, a jeśli tego nie zrobi, nałożenie na niego kary finansowej – takie rozwiązanie najprawdopodobniej znajdzie się w regulaminie Senatu. Ma zostać wprowadzone przy okazji ustalania zbioru etycznych zasad dla senatorów.

Senat nie doczekał się dotąd uchwalenia zasad etycznych, choć w Sejmie funkcjonują od ponad ćwierćwiecza

Pozostało jeszcze 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Policja
Nietykalna sierżant „Doris”. Drugie życie tajnej policjantki
Polityka
Sondaż: Jak Polacy oceniają wykorzystanie środków z KPO?
Polityka
Tusk ocenia spotkanie Trump–Putin na Alasce. „Putin graczem sprytnym i bezwzględnym”
Polityka
Szczyt Trump-Putin. Pałac Prezydencki zabrał głos. „Kreml musi się wycofać z agresywnej polityki”
Polityka
Sondaż: Obecna koalicja rządząca nie ma przyszłości? Znamy zdanie Polaków
Reklama
Reklama