Jakie są uprawnienia prezydenta Rzeczypospolitej?

Konstytucja, w artykule 126, określa prezydenta jako „najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej i gwaranta ciągłości władzy państwowej”. Prezydent, podobnie jak premier, jest przedstawicielem władzy wykonawczej w Polsce. 

Najważniejsze zadanie, jakie powierza konstytucja prezydentowi to „czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji, stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium”. 

Prezydent wybierany w wyborach bezpośrednich ma bardzo silny mandat społeczny

Prezydent RP cieszy się w Polsce bardzo silnym mandatem społecznym, ponieważ jest wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich. W odróżnieniu od premiera musi ubiegać się o poparcie ponad połowy uczestniczących w wyborach Polaków (premier nie musi w ogóle ubiegać się o mandat w wyborach – szefa rządu wskazują partie, które tworzą większość w parlamencie, może być to osoba spoza parlamentu). 

Kadencja prezydenta RP trwa pięć lat. Prezydent może tylko raz ubiegać się o reelekcję. 

Czytaj więcej

Polityka

Wybory prezydenckie w Polsce: II tura. Relacja na żywo

1 czerwca w Polsce odbyła się II tura wyborów prezydenckich. Lokale wyborcze były otwarte od godz...

Prezydent RP nie może piastować żadnego innego urzędu, ani pełnić żadnej funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem. 

Prezydent RP reprezentuje Polskę w stosunkach zewnętrznych

Zgodnie z artykułem 133 konstytucji prezydent reprezentuje państwo w stosunkach zewnętrznych. W związku z tym ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat; mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych; przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych.

Przed ratyfikowaniem umowy międzynarodowej prezydent może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności umowy z konstytucją. W prowadzeniu polityki zagranicznej prezydent współdziała z premierem i szefem MSZ. 

Czytaj więcej

Polityka

Wybory prezydenckie: Są wyniki badania exit poll OGB dla TV Republika. Kto wygrał II turę?

Ogólnopolska Grupa Badawcza opublikowała wyniki badania exit poll przeprowadzonego dla TV Republi...

Prezydent RP jest zwierzchnikiem Sił Zbrojnych

Jako najwyższym zwierzchniki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej prezydent sprawuje zwierzchnictwo nad armią - w czasie pokoju - za pośrednictwem ministra obrony narodowej. Prezydent mianuje szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych. W czasie wojny prezydent - na wniosek premiera - mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych (w tym samym trybie może go odwołać). 

Na wniosek ministra obrony narodowej prezydent nadaje stopnie wojskowe. 

Prezydent – w przypadku zagrożenia państwa – może zarządzić powszechną lub częściową mobilizację (na wniosek premiera) i podjąć decyzję o użyciu Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej. 

Czytaj więcej

Polityka

Wybory prezydenckie: Są wyniki exit poll. Trzaskowski prowadzi, minimalna różnica między nim a Nawrockim

Wyniki sondażu exit poll potwierdziły przedwyborcze zapowiedzi, że Rafał Trzaskowski i Karol Nawr...

Na czym polega prezydenckie prawo weta?

Do prezydenta trafiają wszystkie ustawy przyjęte przez parlament. Podpis prezydenta kończy proces uchwalania ustawy. Prezydent może podpisać ustawę, podpisać ustawę i wysłać ją do Trybunału Konstytucyjnego w ramach kontroli następczej, odesłać ustawę do Trybunału Konstytucyjnego w ramach kontroli prewencyjnej lub odesłać ustawę do parlamentu do ponownego rozpatrzenia. Ta ostatnia kompetencja nazywana jest prawem weta – Sejm, aby przyjąć ustawę przesłaną mu do ponownego rozpatrzenia przez prezydenta, musi uchwalić ją większością 3/5 głosów (276 posłów). 

Inne uprawnienia prezydenta RP

Prezydent nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego. Prezydent nadaje ordery i odznaczenia. Prezydent może też stosować prawo łaski (nie może go stosować wobec osób skazanych przez Trybunał Stanu). 

Prezydentowi przysługuje prawo zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego. 

W sprawach „szczególnej wagi” prezydent może zwołać Radę Gabinetową - czyli posiedzenie rządu obradującego pod przewodnictwem prezydenta. Radzie Gabinetowej nie przysługują jednak kompetencje Rady Ministrów – ma więc ona głównie charakter konsultacyjny.