Ulga ta nie przysługuje im, jeżeli wejdą w posiadanie takich dóbr w drodze darowizny.
Bezdzietna ciocia chce darować siostrzenicy za opiekę 1/2 udziału w domu stanowiącym jej wyłączną własność. Mieszka w innym mieście. Czy w takiej sytuacji będzie trzeba płacić podatek do darowizny? Kto go ma zapłacić? Ja czy moja ciocia? Czy siostrzenica uniknie podatku od darowizny, jeśli sprzeda swoje mieszkanie własnościowe i zamieszka z ciocią?
Odpowiedź na pierwsze pytanie brzmi: tak. Ulga mieszkaniowa, którą ma zapewne na myśli czytelniczka, nie obejmuje darowizn mieszkania czy udziału w nim dla osób należących do tzw. II grupy podatkowej (zalicza się do niej m.in. zstępnych rodzeństwa, czyli siostrzeńców i bratanków i ich dzieci). Osoby takie mogą z niej korzystać tylko wtedy, gdy otrzymują takie dobra w spadku. Sprzedaż mieszkania nie może w żadnym razie uchronić od darowizny. Wyzbycie się go miałoby znaczenie tylko w razie uzyskania domu, udziału w nim, mieszkania w drodze dziedziczenia po ciotce. Nieposiadanie bowiem tytułu prawnego do żadnego mieszkania czy domu to jeden z podstawowych warunków ulgi mieszkaniowej. Drugi to pięcioletni okres zamieszkiwania w nabytym mieszkaniu lub domu i powstrzymanie się od jego zbycia (sprzedaży, zmiany lub darowizny) przez tenże okres. Konieczne jest też zameldowanie w odziedziczonym lokum na pobyt stały. Ulga polega na wyłączeniu z podstawy opodatkowania wartości domu do wysokości nieprzekraczającej 55 mkw. powierzchni użytkowej. [b] Podatek od darowizny obciąża wyłącznie obdarowanego[/b]. Gdy darowizna ma formę aktu notarialnego, a taka jest konieczna, jeśli jej przedmiotem – jak w tym wypadku – jest nieruchomość (udział w niej), obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku do urzędu skarbowego ciąży na notariuszu. Notariusz jest obowiązany uzależnić spisanie aktu notarialnego od uiszczenia należnego podatku. Obowiązek uiszczenia należnego notariuszowi wynagrodzenia obciąża co do zasady obie strony.
Warto zaznaczyć, że bez znaczenia dla samego obowiązku zapłaty przez osobę należącą do II grupy podatkowej podatku od darowizny jest to, że nastąpiła ona „za opiekę”. Jeśli łączy się to z konkretnymi świadczeniami i obciążeniami, które ma ponosić obdarowany na rzecz darczyńcy, ich wartość będzie odliczona od wartości darowizny. Niższa zaś wartość darowizny to odpowiednio niższy podatek.
