Specjalne zwolnienie z podatku przewidziane dla mieszkań i domów nabywanych w drodze spadku czy darowizny pozwala zaoszczędzić na podatku spadkobiercom i obdarowanym należącym do dalszej rodziny, którzy nie mogą skorzystać ze zwolnienia przewidzianego dla tzw. zerowej grupy podatkowej.
110 mkw. bez podatku
Podstawą zwolnienia jest art. 16 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. DzU z 2009 r., nr 93, poz. 768 ze zm.). Zgodnie z jego treścią nie wlicza się do podstawy opodatkowania czystej wartości określonych nieruchomości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 mkw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Oznacza to, że mieszkania i domy o powierzchni użytkowej do 110 mkw. nie podlegają opodatkowaniu. Zwolnienie dotyczy nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie. Ustawodawca uzależnił jednak zakres ulgi od tego, w jakiej grupie znajduje się nabywca, i od podstawy, na jakiej nastąpiło przysporzenie.
Osoby należące do I grupy podatkowej mają prawo do zwolnienia przy nabyciu w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy. W przypadku osób należących do II grupy podatkowej podatku nie będzie przy nabyciu mieszkania czy domu tylko w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego. Prawo do ulgi zostało najbardziej ograniczone dla osób należących do III grupy podatkowej. Podatek nie zostanie naliczony jedynie przy nieruchomościach nabytych w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego, jeżeli sprawowały one opiekę nad wymagającym jej spadkodawcą. Do skorzystania z preferencji konieczna jest im ponadto pisemna umowa z podpisem notarialnie poświadczonym, która musi obowiązywać przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza.
Dodatkowe warunki
Niestety, osoby, które chcą skorzystać z omawianego zwolnienia, muszą pamiętać o spełnieniu dodatkowych warunków. Wynikają one wprost z ustawy i muszą być spełnione łącznie. Najistotniejsze z nich dotyczą stanu posiadanych przez podatnika nieruchomości oraz czasu zamieszkiwania w nabytym lokum. Podatnik, który chce skorzystać ze zwolnienia, nie może być właścicielem ani najemcą innej nieruchomości. Jeśli podatnik dysponuje jakąś nieruchomością, musi się jej pozbyć w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Nie chodzi jednak o sprzedaż. Przykładowo, chodzi o przeniesienie własności w terminie sześciu miesięcy na zstępnych (dzieci, wnuki itd.), na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Żeby skutecznie skorzystać z ulgi, podatnik musi zamieszkać w odziedziczonym czy darowanym lokum (będąc zameldowanym na pobyt stały) i nie może go zbyć przez pięć lat.
