Ulga na dzieci będzie sprawiedliwsza

Te korzystne dla podatników zmiany wynikają z projektu nowelizacji ustawy o PIT. Na konieczność ich wprowadzenia od dawna wskazywali eksperci. Nowości jest jednak znacznie więcej.

Zgodnie z generalną zasadą z odliczenia będzie mógł skorzystać podatnik, który wykonywał władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem. Jednak nie tylko on. Ulga będzie przysługiwać także osobom, które sprawowały opiekę prawną na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu i u którego dziecko mieszkało, oraz podatnikom sprawującym opiekę przez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu lub umowy ze starostą.

Prawa do ulgi nie stracą rodzice pełnoletnich uczących się dzieci, pod warunkiem, że nie ukończyły 25 lat.

Nie będzie już miało znaczenia, czy uczęszczają do szkoły w Polsce czy też w innym kraju Unii Europejskiej. W tym wypadku prawo do odliczenia wciąż będzie uzależnione od wysokości dochodów dziecka – doprecyzowano jednak zasady jego obliczania. Tak jak było dotychczas, osoby wychowujące dzieci niepełnosprawne odliczą ulgę bez względu na ich dochody oraz wiek.

Ustawodawca wprowadza jednak generalną zasadę: podatnicy ci mogą zmniejszyć podatek, jeśli utrzymują dzieci w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego lub w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Warto podkreślić, że Ministerstwo Finansów zaproponowało zmianę sposobu obliczania ulgi. Dotychczas rodzice mieli prawo do pełnej kwoty odliczenia lub nie mieli go w ogóle (choć czasem limitem tym musieli się podzielić). Teraz to się zmieni, ponieważ w wielu sytuacjach ulga będzie przysługiwała tylko za część roku. Tak się stanie, gdy dziecko urodzi się w trakcie roku, np. w grudniu. Obecne przepisy w takiej sytuacji przyznają rodzicom pełną wysokość odliczenia, czyli prawie 1200 zł. Jeśli przygotowywana nowelizacja wejdzie w życie, odliczą tylko 1/12 część tego limitu.

Również rodzice studenta, który w kwietniu 2009 r. ukończy 25 lat, odliczą tylko 1/3 rocznego limitu ulgi. Będzie ona bowiem przysługiwała tylko do miesiąca, w którym obchodzi on urodziny.

Zasady obliczania kwoty odliczenia znacznie się skomplikują.

Po wejściu w życie zmian pracownicy zamierzający skorzystać z ulgi rodzinnej nie będą już mogli wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o roczne rozliczenie podatku. Ci niewątpliwie będą z tego bardzo zadowoleni. Po pierwsze ubędzie im obowiązków. Ponadto wynikającej z zeznania nadpłaty wyższej niż miesięczna zaliczka pracownika pracodawca już nie będzie musiał wypłacać w gotówce z własnych pieniędzy. Co prawda odzyskuje ją później, pobierając podatek od wynagrodzeń w kolejnych miesiącach, ale w niektórych przypadkach może to trwać nawet i pół roku. Przez ten czas kredytuje ulgę pracownika.

Projekt precyzuje, w jaki sposób podatnik powinien udowodnić prawo do ulgi. Przede wszystkim w zeznaniu trzeba będzie podać nie tylko liczbę dzieci, ale także ich numery PESEL. Jeśli go jeszcze nie nadano, konieczne będzie wpisanie imienia, nazwiska oraz daty urodzenia dziecka. Na wezwanie urzędu skarbowego podatnik będzie musiał przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, np.:

- odpis aktu urodzenia dziecka,

- odpis orzeczenia sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,

- odpis prawomocnego wyroku sądu rodzinnego stwierdzający przysposobienie,

- odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,

- zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.Zmiana ta ma jednak tylko charakter uściślający: podatnik korzystający z ulgi na podstawie obecnych przepisów na żądanie urzędu także musi udowodnić, że ma do niej prawo.

Wynika to z ordynacji podatkowej. W praktyce najłatwiej zrobić to, przedstawiając odpowiednie dokumenty.

Dzięki zmianom ulga będzie przyznawana bardziej sprawiedliwie. Skorzystają z niej bowiem również rodziny zastępcze i opiekunowie prawni. Dotychczas nie mieli oni takiej możliwości, mimo że ponosili wydatki związane z utrzymaniem dzieci. Przepisy nie będą już także dyskryminowały rodziców, których dzieci uczą się za granicą. Ze zmian mniej zadowolone będą natomiast osoby, które zostaną rodzicami pod koniec roku – zmniejszą one podatek tylko o niewielką część rocznego limitu ulgi. Podobnie będzie w sytuacji, gdy w trakcie roku dziecko przestanie spełniać warunki niezbędne do odliczenia, np. skończy studia lub zawrze związek małżeński. Uzależnienie wysokości ulgi od okresu wychowywania dziecka wydaje się jednak uzasadnione. Dlatego też zmiany należy ocenić pozytywnie. Nowe reguły będą dotyczyć dopiero rozliczeń za przyszły rok podatkowy. Zeznania za obecny będą składane na dotychczasowych zasadach, chyba że ustawodawca zdecyduje się, aby korzystne dla podatników zmiany obowiązywały już w 2008 r. Moim zdaniem warto rozważyć taką możliwość, gdyż obecnie obowiązujące rozwiązania są krzywdzące dla niektórych podatników.