31 grudnia każdego roku to dla przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów termin na sporządzenie spisu z natury. Obowiązek ten wynika z art. 24 ust. 2 ustawy o PIT, zgodnie z którym u przedsiębiorców prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa. Tym samym prawidłowe sporządzenie spisu z natury na koniec roku, a co więcej także jego właściwa wycena przeprowadzona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, decyduje o poprawnym ustaleniu wysokości osiągniętego dochodu bądź uzyskanej w roku podatkowym straty z działalności gospodarczej. W efekcie decyduje także o właściwym ustaleniu wartości podatku dochodowego za dany rok podatkowy.
Biorąc pod uwagę charakter i podatkowe skutki remanentu sporządzanego na koniec roku podatkowego, warto wskazać na składniki majątku, które muszą nim zostać objęte. Kwestię tę reguluje art. 24 ust. 2 ustawy o PIT, a w sposób szczegółowy również rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. W myśl § 27 ust. 1 tego rozporządzenia, na koniec roku podatnik jest obowiązany do sporządzenia i wpisania do księgi spisu:
- towarów handlowych,
- materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych,
- półwyrobów,
