Od zagranicznych transakcji nie ma polskiego VAT

[b]Tak orzekł WSA w Poznaniu 29 września 2010 r. (I SA/Po 452/10).[/b]

Polski przedsiębiorca prowadzi działalność handlową na Białorusi. W tym kraju kupuje towar od innego polskiego przedsiębiorcy, a następnie importuje go do Polski. We wniosku o interpretację przepisów podatkowych pytał, czy zakupy te są opodatkowane VAT.

Jego zdaniem nie, ponieważ odbywają się poza obszarem Unii Europejskiej. Organ podatkowy był przeciwnego zdania. Wskazał, że czynności te są – w myśl przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] – dostawą towarów. Wynika to z tego, że do zakupów dochodzi pomiędzy kontrahentami krajowymi.

Sąd uchylił zaskarżoną interpretację. Uznał, że transakcje wykonywane poza granicami UE nie podlegają VAT. W odniesieniu do towarów importowanych krajowa dostawa może nastąpić dopiero po imporcie. W przeciwnym razie doszłoby do podwójnego opodatkowania tych samych towarów.

[i]Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Rafał Zajączkowski, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

Ustalenie zasad opodatkowania VAT transakcji transgranicznych, w których towar jest przemieszczany między różnymi krajami, budzi w praktyce bardzo wiele problemów. Jest to niewątpliwie jedno z najtrudniejszych zagadnień VAT.

Kluczowy jest tu konsumpcyjny i terytorialny charakter VAT. Konsumpcyjny charakter przejawia się tym, że podatek ten powinien obciążać ostatecznego konsumenta towaru. Opodatkowanie VAT przed dopuszczeniem do obrotu w UE powodowałoby, że towar, który zgodnie z prawem nie może być jeszcze skonsumowany, w UE byłby już obciążony podatkiem o charakterze konsumpcyjnym. Obciążenie to byłoby podwójne.

Nabywca będący jednocześnie importerem musiałby zapłacić VAT dwukrotnie (raz kupując towar, a następnie importując go). Taka wykładnia przepisów budzi istotne wątpliwości. Terytorialny charakter VAT przejawia się natomiast tym, że opodatkowane są tylko transakcje wykonane na terytorium określonego państwa. Dla VAT bez znaczenia jest, co do zasady, kto je wykonuje. Sprzedaż towaru np. w Czechach między polskimi przedsiębiorcami nie będzie więc objęta VAT w Polsce.

Natomiast analogiczna sprzedaż towarów znajdujących się w Polsce przez czeskich przedsiębiorców będzie opodatkowana polskim VAT. Oczywiście jest wiele wyjątków od tych zasad. Przepisy o VAT przewidują bowiem wiele domniemań, na podstawie których przyjmuje się w pewnym sensie fikcyjne miejsce wykonania i opodatkowania wielu transakcji (dotyczy to np. tak zwanych dostaw łańcuchowych).

Odrębne zasady dotyczą również ustalania miejsca opodatkowania VAT usług. Mając na uwadze terytorialny i konsumpcyjny charakter VAT, należy się zgodzić ze stanowiskiem sądu, który uznał, że sprzedaż towarów znajdujących się poza UE nie podlega VAT.