Podatek od nieruchomości nie może dyskryminować

Samorządy do końca roku podejmują uchwały, w których określają stawki podatków lokalnych, w tym obciążającej grunty, budynki i budowle daniny od nieruchomości.

Odgórne, ustawowe limity to niejedyne ograniczenia swobody ustalania wysokości obciążeń. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że gminy nie mogą różnicować ich wysokości na podstawie kryteriów odnoszących się do podatników. Przypomniał o tym w niedawnym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (sygn. I SA/Gl 603/11).

Zasada równego traktowania nie przeszkadza wprowadzaniu ulg podatkowych

– Nie oznacza to, że gminy nie mogą wspierać określonych grup lub nawet pojedynczych  podatników, jeśli samorządom na nich szczególnie zależy – mówi Paweł Toński, doradca podatkowy, partner w firmie Accreo Taxand. – Jeśli np. rywalizują z innymi gminami o jakąś inwestycję, mogą obniżyć daninę lub wprowadzić zwolnienie dla określonych typów gruntów, budynków lub budowli, od których dany podmiot w innym wypadku zapłaciłby podatek – tłumaczy.

Podobni podatnicy – taki sam podatek

Rada miasta w tej sprawie rozróżniła stawki daniny m.in. od budowli służących do zaopatrzenia w wodę i odbioru ścieków, wprowadzając różne ich wysokości dla osób prawnych i innych podmiotów. Dodatkowo wśród tych pierwszych gmina wyróżniła spółki, w których sama posiadała co najmniej połowę akcji lub udziałów, oraz pozostałe. Ustaliła stawki – odpowiednio – na 1,1 proc. wartości budowli i maksymalnie dopuszczone przez ustawę 2 proc.

Obciążona wyższym podatkiem spółka wezwała gminę do usunięcia naruszenia prawa, po czym zażądała przed sądem stwierdzenia nieważności uchwały w części naruszającej jej konkurencyjność.

Zgodnie z art. 101 ustawy o samorządzie terytorialnym z takiego trybu może skorzystać każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem organu gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej.

Sąd przyznał rację spółce, przywołując konstytucyjną zasadę równości i przepisy o swobodzie działalności gospodarczej, z których wynika uprawnienie do równych stawek podatkowych w odniesieniu do takich samych przedmiotów opodatkowania. Wyodrębnienie stawek dla osób prawnych było takim samym uchybieniem jak dalszy podział uwzględniający strukturę własnościową.

Interes prawny

WSA nie zgodził się z gminą, że dążenie do zmiany stawki wyraża jedynie interes faktyczny, a nie prawny. „Naruszenie interesu prawnego (...) to takie naruszenie subiektywnie pojmowanego przez skarżącego jego interesu, które obiektywnie polega na nieprzestrzeganiu przez organ norm prawnych powszechnie obowiązujących" – stwierdził w jednym z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny, a teraz podparł się tym WSA.

– Podatnik może też podważać wysokość podatku przed samorządowym kolegium odwoławczym i ewentualnie przed sądem – zwraca uwagę Paweł Toński. W takim trybie może jednak uzyskać uchylenie decyzji jedynie we własnej sprawie.

Jeśli gmina postanowi wprowadzić różne stawki dla poszczególnych grup podatników, niesprawiedliwą uchwałę można zaskarżyć do sądu.

Michał Nielepkowicz, doradca podatkowy menedżer w firmie doradczej Ernst & Young

Podatnicy, którzy mają w tym interes prawny, mogą żądać przed sądem uznania uchwały gminy za nieważną. Osoby fizyczne, które otrzymują decyzję ustalającą wysokość daniny do zapłaty, mogą rozpocząć spór z gminą poprzez złożenie odwołania od decyzji do samorządowego kolegium odwoławczego. Sytuacja pozostałych podatników, w tym wszystkich spółek, jest bardziej skomplikowana. One same deklarują podatek. Deklarowanie go w niższej wysokości dlatego, że inni mają niższe stawki, jest bardzo ryzykowne. Bezprawność uchwały obniżającej daninę tylko niektórym wcale nie oznacza, że z tej niższej stawki mogą korzystać pozostali.

Czytaj także w serwisach:

Samorząd

»

Finanse

»

Podatki i opłaty

»

Podatek od nieruchomości

Samorząd