We wtorek Trybunał Konstytucyjny zbadał zgodność przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (DzU 2021 r., poz. 888) z ustawą zasadniczą w zakresie, w jakim „przewidują obowiązek nałożenia przez organ samorządu terytorialnego administracyjnej kary pieniężnej za złożenie po terminie sprawozdania (dotyczy podmiotów prowadzących działalność z zakresu opróżniania zbiorników z nieczystościami płynnymi oraz ich transportu – tym zajmowała się firma skarżącego), w sztywno określonej wysokości, bez względu na okoliczności tego czynu”.

Jako wzorzec kontroli wskazano art. 2 (demokratyczne państwo prawne), art. 20 i 22 (swoboda działalności gospodarczej), art. 64 (ochrona własności) w związku z art. 31 i 32 (równość wobec prawa i zasady ograniczania praw i wolności konstytucyjnych). Zgodnie z art. 31, by takie ograniczenie było dopuszczalne, musi ono służyć jednemu ze wskazanych w przepisie celów (tu – ochrona środowiska), a także faktycznie służyć osiągnięciu tego celu, być niezbędne do jego osiągnięcia oraz proporcjonalne (nie da się go osiągnąć mniej „inwazyjnymi metodami”). TK jednoznacznie uznał, że zaskarżony przepis nie spełnia tego ostatniego kryterium. Nakłada on bowiem karę w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia w złożeniu sprawozdania, nie pozwalając organowi gminy uwzględnić przyczyn i okoliczności powstania tego opóźnienia. W efekcie sama kara może urosnąć do rozmiaru niewspółmiernego do wagi naruszenia (maks. 36,5 tys. za jedno sprawozdanie, a skarżący musiał zapłacić 80 tys. za cztery). TK wskazał, że ustawodawca powinien odpowiednio znowelizować ten przepis, a do tego czasu sądy administracyjne powinny miarkować nałożone kary, uwzględniając powody i okoliczności opóźnienia.

Sygnatura akt: SK 66/21

Czytaj więcej

Kiedy można zwolnić z opłat komunalnych za śmieci