Między młotem a kowadłem. Resort zdrowia w swoim pierwszym wielkim kryzysie

Można się spierać o to, kto w każdym rządzie ma najgorszą i najbardziej niewdzięczną pracę. Lista jest zwykle długa – począwszy od ministra finansów, pilnującego budżetu, przez rzecznika rządu, który jest jak saper chodzący po polu minowym, po ministra zdrowia, sprawującą pieczę nad notorycznie deficytowym sektorem. Bez względu jednak na konfiguracje polityczne i sposób zarządzania przez premierów, minister zdrowia ma zawsze pod górkę.

A jaka jest polityczna pozycja minister Jolanta Sobierańskiej-Grendy, która w wyniku lipcowej rekonstrukcji niespodziewanie zastąpiła Izabelę Leszczynę? 

Miodowa bez politycznego wsparcia koalicjantów, ale ze wsparciem przy Parkowej

Donald Tusk przy okazji rekonstrukcji nie tylko wymienił ministrę zdrowia, ale też zdecydował o niecodziennym jak na obecną koalicję, modelu działania resortu przy Miodowej – postanowił go odpolitycznić. Premier zapowiedział odwołanie wszystkich wiceministrów z partii koalicyjnych. Nowi wiceministrowie to ludzie bez politycznego backgroundu, ma to być resort fachowców.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

Sebastian Goncerz z Porozumienia Rezydentów OZZL: System eksploatuje młodych lekarzy

To, co ma za zadanie publiczny system ochrony zdrowia, to nie stracić młodych lekarzy, nie sprawi...

Sobierańska-Grenda jest menadżerką z dużym doświadczeniem, jeśli chodzi o zarządzanie szpitalami, koordynację polityk zdrowotnych i nie tylko. Jednak na efekty polityczne nie trzeba było długo czekać. Do pierwszego kryzysu, który następuje teraz. Bo aktualnie koalicjanci odcinają się od działań resortu, skoro nie mają w nim przedstawicieli. I wszystko zrzucają na decyzję premiera Tuska.  –Był nasz bardzo dobry wiceminister Kos – został odwołany, uważam, że niepotrzebnie – mówił prezes PSL i szef MON, wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz w Radiu ZET. Z drugiej strony nasi rozmówcy z rządu zwracają uwagę, że ten model zapobiega partyjnej, „krzyżowej" blokadzie obecnej w resortach, gdzie są sprzeczne podejścia i interesy koalicjantów reprezentowanych przez wiceministrów. 

Co z pozycją samej szefowej MZ? Z naszych rozmów wynika, że poza wsparciem Tuska, Sobierańska-Grenda ma dobrze współpracować z innymi bardzo ważnymi postaciami w rządzie, w tym z ministrem finansów Andrzejem Domańskim. Ważną postacią w rządzie, jak już pisaliśmy, jest też minister Maciej Berek, odpowiedzialny za nadzór nad wdrożeniem jego polityk. Ten ostatni regularnie zresztą spotyka się z kolejnymi ministrami i monitoruje ich prace. Niedawno rozmawiał właśnie z szefową resortu zdrowia. – Ale tylko osobiste wsparcie Tuska decyduje o mocy politycznej szefowej resortu zdrowia. Ta nominacja to był przecież jego pomysł  – mówi nam rozmówca z rządu. 

MZ między młotem a kowadłem. Pałac Prezydencki mocno zaangażowany w sytuację w ochronie zdrowia 

Wsparcie polityczne na najwyższym szczeblu na pewno jest potrzebne resortowi zdrowia. Najnowszy sondaż IBRiS dla „Rzeczpospolitej” pokazuje w sumie katastrofalne oceny tego, jaki jest stan systemu ochrony zdrowia. Tylko 5 proc. respondentów uznaje, że jego działanie uległo poprawie, ale aż 45 proc. ankietowanych twierdzi, że sprawy mają się coraz gorzej. Trudno się dziwić. Mniej więcej codziennie w mediach pojawiają się nagłówki o odsyłaniu chorych pacjentów ze szpitali. To zresztą pole starcia między Naczelną Izbą Lekarską (NIL), a premierem Donaldem Tuskiem. Oczywiście nowa szefowa MZ sprawuje swoją funkcję dopiero od końca lipca, ale pacjentów i wyborców niewiele to obchodzi. 

Jeszcze bardziej kłopotliwe jest to, że ochrona zdrowia jest regularnie w różnych sondażach wskazywana przez Polaków jako jeden z najważniejszych tematów, którym powinni zajmować się politycy.  W najnowszym badaniu CBOS z 3-5 listopada prawie wszyscy ankietowani (93 proc.) uznają poprawę dostępu do świadczeń medycznych za priorytet rządu. Bezpieczeństwo i obronność są na drugim miejscu (91 proc.)

Kryzys pod koniec roku sprawnie wykorzystuje Pałac Prezydencki. Bo chociaż słychać w rządowych kuluarach, że obecna szefowa MZ ma dobre relacje z prof. Piotrem Czauderną, prezydenckim doradcą ds. zdrowia, to i tak ogólnego obrazu sytuacji zmienić to nie może. Pałac Prezydencki zapowiedział już na 5 grudnia „Szczyt medyczny” z udziałem zainteresowanych stron, a Karol Nawrocki w tym tygodniu spotkał się z szefem Naczelnej Izby Lekarskiej Łukaszem Jankowskim.

Rząd przyjął co prawda w środę ustawę o Funduszu Medycznym (dodatkowe finansowanie w wysokości 3,6 mld zł), ale nikt nie ma wątpliwości, że to tylko plaster, a nie lek na sytuację systemu ochrony zdrowia. Warto pamiętać, że w kolejnych wyborach będą rozliczać rząd za całokształt działań, na który będzie składać się też ocena sytuacji w ochronie zdrowia. A dziś zadowolenie z jego działań deklaruje zaledwie co trzeci Polak. Widmo np. protestów lekarzy musi być brane pod uwagę przez premiera. Presja jest też ze strony opozycji z PiS, która szuka swojego punktu zaczepienia po trudnych tygodniach tej jesieni. 

Co dalej ze zdrowiem publicznym? Tytoń, alkohol i nie tylko 

Bieżący kryzys w ochronie zdrowia to nie jedyny problem Miodowej. W spadku po Izabeli Leszczynie pozostają liczne kwestie dotyczące zdrowia publicznego. Decyzja marszałka Sejmu Włodzimierza Czarzastego o zakazie sprzedaży alkoholu w budynku Sejmu zwraca ponowną uwagę na deklarowane wcześniej przez rząd zakazy – np. dotyczące sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych czy ograniczenie jego reklamy. Na to zresztą naciskają np. koalicjanci z Nowej Lewicy. Bez swojej reprezentacji w resorcie – był nim były wiceminister Wojciech Konieczny z PPS – Lewica ma teraz wolną rękę politycznie w forsowaniu swojej ustawy, która tego dotyczyła.

Emocje budzą też regulacje dotyczące branży tytoniowej. W czwartek 20 listopada SKRM (Stały Komitet Rady Ministrów) miał zajmować się ustawą UD213 o całkowitym zakazie e-papierosów jednorazowych oraz saszetek innych niż te o smaku tytoniu. Jak wynika z naszych informacji alarmistyczne pisma w tej sprawie kierowali zarówno związkowcy z branży tytoniowej, jak i organizacje pracodawców. Przedstawiali w nich wizje utraty miejsc pracy oraz potencjalnie dużego spadku wpływów do budżetu. Być może pod tą presją projekt ustawy ostatecznie nie był omawiany na wspomnianym SKRM. Warto pamiętać, że prezydent korzysta z produktów tytoniowych i równocześnie ma prawo wetowania ustaw. Jak słyszymy, w rządzie narastają wątpliwości co do sensowności całego projektu. A w regulacji tego rynku przez ostatnie dwa lata i tak panował chaos (nie wspominając o poważnych kontrowersjach lobbingowych), o czym już pisaliśmy w „Rzeczpospolitej”.

Wszystko to wyzwania bieżące, które zwiększają tylko presję na MZ, zmagające się z dwoma poważnymi wyzwaniami: kryzysem finansowym całego systemu oraz potrzebą jego kompleksowej reformy.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

Pracodawcy po Zespole Trójstronnym: Nie ma mowy o dalszych podwyżkach

Strona pracodawców w Zespole Trójstronnym ds. Ochrony Zdrowia podkreśla, że nie proponuje wygasze...