Zadośćuczynienie także dla bliskich twórcy

Małżonek zmarłego twórcy, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo mogą żądać rekompensaty za naruszenie jego osobistych praw

Publikacja: 04.09.2009 08:00

Zadośćuczynienie także dla bliskich twórcy

Foto: Fotorzepa, Bartosz Jankowski

Jest to wyjątek od generalnej zasady prawa autorskiego, że na krewnych spadkobierców przechodzą tylko prawa majątkowe (do wynagrodzenia), natomiast osobiste, do których zalicza się zadośćuczynienie (pieniężne) za ich naruszenie, przysługują tylko twórcy.

– To szczególne roszczenie, które przechodzi na najbliższych – stwierdził [b]warszawski Sąd Apelacyjny (sygn. VI ACa 159/09)[/b] w sprawie, jaką Telepizzy Poland sp. z o.o. wytoczył Włodzimierz Zakrzewski, syn (jedyny spadkobierca) plastyka Włodzimierza Zakrzewskiego, autora znanego plakatu propagandowego „Sternik" z lat PRL przedstawiającego na tle czerwonej flagi robotnika (sternika).

Telepizza wykorzystała go trzy lata temu do szerokiej reklamy pizzy (plakat: „Zawsze na 200% normy"), nieco zmieniając grafikę, która wyraźnie nawiązywała do oryginału i socrealistycznej propagandy. Wtedy pojawiła się swego rodzaju moda na socrealizm. Nie zapytano jednak o zgodę właściciela praw do plakatu i nie podano nazwiska jego autora.

Sąd I instancji zasądził synowi w całości żądane wynagrodzenie (192 tys. zł – na podstawie tabel Związku Polskich Artystów Plastyków, pomnożone przez trzy), ale odmówił 75 tys. zł jako zadośćuczynienia za naruszenia osobistych praw autorskich ojca.

Dlatego, że [b]osobistych praw autorskich się nie dziedziczy[/b] – wskazał – [b]podobnie jak zadośćuczynienia za szkody na ciele czy zdrowiu czy naruszenia np. czci[/b] (żądania te przechodzą na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostały uznane na piśmie albo pozew został złożony za życia poszkodowanego – art. 445 k.c.). Spadkobierca autora plakatu nie miał więc legitymacji do wystąpienia z takim żądaniem.

[b]Sąd apelacyjny był innego zdania.[/b]

– [b]To szczególne roszczenia, niezwiązane ze spadkobraniem, ale z ochroną osobistych prawa autorskich, jest elementem ich ochrony i przysługuje najbliższym wymienionym w art. 78 ust. 2 prawa autorskiego (małżonkowi, a jeżeli go brak, dzieciom i – szerzej – zstępnym). Powód może więc żądać zadośćuczynienia, ale jako syn, a nie spadkobierca[/b] – wskazał sędzia Jacek Sadomski.

Dlatego SA nakazał powtórzyć proces. Nakazał też ponownie wyliczyć wynagrodzenie, gdyż sąd nie może poprzestać na tabelach związku twórczego, powinien sięgnąć też do opinii biegłego.

Jest to wyjątek od generalnej zasady prawa autorskiego, że na krewnych spadkobierców przechodzą tylko prawa majątkowe (do wynagrodzenia), natomiast osobiste, do których zalicza się zadośćuczynienie (pieniężne) za ich naruszenie, przysługują tylko twórcy.

– To szczególne roszczenie, które przechodzi na najbliższych – stwierdził [b]warszawski Sąd Apelacyjny (sygn. VI ACa 159/09)[/b] w sprawie, jaką Telepizzy Poland sp. z o.o. wytoczył Włodzimierz Zakrzewski, syn (jedyny spadkobierca) plastyka Włodzimierza Zakrzewskiego, autora znanego plakatu propagandowego „Sternik" z lat PRL przedstawiającego na tle czerwonej flagi robotnika (sternika).

Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: język polski. Odpowiedzi i arkusze CKE
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: matematyka - poziom podstawowy. Odpowiedzi
Zawody prawnicze
Stowarzyszenia prawnicze chcą odwołania Adama Bodnara. Wnioskują do prezydenta
ZUS
Obniżki składki zdrowotnej na razie nie będzie. Niektóre firmy zapłacą więcej
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Materiał Promocyjny
Lenovo i Motorola dalej rosną na polskim rynku