Jak liczyć VAT od odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości

Jeśli kwota odszkodowania jest jedynym wynagrodzeniem należnym podatnikowi, to trzeba ją uznać za podstawę opodatkowania, po pomniejszeniu o kwotę podatku, który powinien być obliczony metodą w stu

Publikacja: 02.01.2012 07:20

Jak liczyć VAT od odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości

Foto: www.sxc.hu

Red

Tak orzekł WSA w Gliwicach 22 listopada 2011 (III SA/Gl 594/11).

Wojewoda ustalił na rzecz gminy odszkodowanie za nieruchomości, które z mocy prawa stały się własnością skarbu państwa. Odszkodowania nie powiększono o VAT i było jedyną kwotą należną gminie za wywłaszczoną nieruchomość.

We wniosku o interpretację przepisów podatkowych zapytała ona, czy podstawą opodatkowania VAT jest kwota odszkodowania, do której należy doliczyć VAT, czy kwota pomniejszona o VAT i czy fakturę należy wystawić w terminie siedmiu dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, a więc otrzymania całości lub części odszkodowania.

Zdaniem gminy odszkodowanie należy powiększyć o wartość VAT.

Określona wartość nieruchomości jest wartością netto, a więc od takiej wartości nalicza się VAT. Fakturę natomiast należy  wystawić w dacie wpływu odszkodowania netto. Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe. Wskazał, że jeśli kwota odszkodowania jest jedynym wynagrodzeniem należnym wnioskodawcy, to stanowi ona kwotę należną zawierającą VAT.

Podstawą opodatkowania będzie zatem kwota odszkodowania pomniejszona o kwotę należnego podatku. Fakturę natomiast trzeba wystawić nie później niż siódmego dnia od dnia uprawomocnienia się decyzji o ustaleniu wysokości odszkodowania.

Oddalając skargę, sąd powtórzył, że jeśli kwota odszkodowania jest całą otrzymaną kwotą, to uznać ją należy za kwotę brutto, a podatek obliczyć metodą w stu. Natomiast obowiązek wystawienia faktury powstaje w momencie uprawomocnienia się decyzji określającej wysokość odszkodowania.

—Karolina Maruszczyk współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Tomasz Siek

Tomasz Siek

Komentuje Tomasz Siek, starszy menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Przeniesienie własności nieruchomości z nakazu organu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie to szczególna postać odpłatnej dostawy towarów, która podlega VAT (na mocy art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

O ile w przypadku typowych przedsiębiorców obciążenie takiej czynności VAT raczej nie budzi wątpliwości, o tyle zastosowanie tej regulacji do jednostek samorządu terytorialnego prowadzi do interesujących konkluzji.Mają one szczególny status na gruncie przepisów o VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy są podatnikami tylko w zakresie czynności dokonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Dlatego, co do zasady, jeśli wykonują jakieś zadania w reżimie publicznoprawnym na podstawie decyzji administracyjnej, to nie są podatnikami VAT w stosunku do takich działań.Ponieważ przeniesienie własności nieruchomości pod budowę drogi w zamian za odszkodowanie odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej, wydaje się, że w takim wypadku gmina nie powinna działać jako podatnik VAT a tego rodzaju czynność pozostaje poza zakresem opodatkowania.

Stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych jest jednak inne. Uznają one, że przeniesienie własności nieruchomości w tym wypadku podlega opodatkowaniu, ponieważ nie jest dokonywane w ramach zadań własnych lub zleconych jednostki samorządu terytorialnego (np. wyroki I SA/Bk 615/10, I SA/Wr 850/10).

Uznając, że taka czynność powinna być opodatkowana VAT, należy jeszcze ustalić podstawę opodatkowania. W omawianym wyroku sąd administracyjny poparł stanowisko organu podatkowego, który uznał, że kwota odszkodowania wypłacona gminie stanowi kwotę należną w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że w takim wypadku podatek zawarty jest w kwocie odszkodowania i powinien zostać wyliczoną metodą w stu.

Takie podejście jest prawidłowe, choć niekorzystne dla gminy. Opodatkowanie VAT odszkodowania wypłacanego za przeniesienie własności nieruchomości prowadzi do faktycznego zmniejszenia kwoty, którą gmina otrzymuje z tego tytułu. Jednocześnie organy dokonujące wywłaszczenia nie akceptują faktu opodatkowania VAT tych czynności i nie zwiększają kwoty odszkodowania.

W konsekwencji faktyczny ciężar podatku jest ponoszony przez jednostkę samorządu terytorialnego, a nie przez ostatecznego konsumenta, którym w tym wypadku jest organ odpowiedzialny za wywłaszczenie.

Tak orzekł WSA w Gliwicach 22 listopada 2011 (III SA/Gl 594/11).

Wojewoda ustalił na rzecz gminy odszkodowanie za nieruchomości, które z mocy prawa stały się własnością skarbu państwa. Odszkodowania nie powiększono o VAT i było jedyną kwotą należną gminie za wywłaszczoną nieruchomość.

Pozostało 92% artykułu
Podatki
Jak ojciec pójdzie do banku, to darowizna będzie zwolniona z podatku
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Podatki
Podatkowa ulga dla frankowiczów jeszcze przez dwa lata
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Prawo w Polsce
Firma nie ukryje stosowania AI? Związkowcy triumfują, biznes się niepokoi
Materiał Promocyjny
Strategia T-Mobile Polska zakładająca budowę sieci o najlepszej jakości przynosi efekty
Prawo drogowe
Jak używać kierunkowskazu na rondzie? Jest nowy wyrok sądu