Mija 13 lat, odkąd Rosja przeprowadziła militarną agresję na pełną skalę przeciwko Gruzji, w następstwie której doszło do nielegalnej okupacji przez Rosję nieodłącznych regionów Gruzji – Abchazji i regionu Cchinwali/Osetii Południowej. Tym ruchem Moskwa próbowała ustanowić tzw. nową rzeczywistość, która narusza podstawowe normy i zasady prawa międzynarodowego oraz podważa ład międzynarodowy. Wojna, rozpoczęta rosyjskim atakiem w nocy z 7 na 8 sierpnia 2008 roku, pozostawiła znaczący ślad i wywróciła do góry nogami perspektywę pokoju oraz stabilności w Europie. Wymuszona próba ponownego rozważenia suwerennych granic w Europie i nielegalna okupacja regionów gruzińskich stworzyły niebezpieczny precedens, po którym nastąpiła nielegalna aneksja Krymu w 2014 roku. Fakt ten pokazał, że Gruzja nie była odosobnionym przypadkiem.
Ważny werdykt
13 lat później Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał werdykt w sprawie wojny rosyjsko-gruzińskiej z 2008 roku i jej następstw. 21 stycznia 2021 roku sąd strasburski orzekł, że Federacja Rosyjska jest zaangażowana w nielegalną okupację i sprawuje skuteczną kontrolę nad regionami Gruzji – Abchazją i regionem Cchinwali/Osetii Południowej. To pierwsza międzynarodowa ocena rosyjskiej agresji militarnej z 2008 roku, według której za naruszenie postanowień europejskiej konwencji praw człowieka oraz okrucieństwa popełnione podczas wojny i późniejszej okupacji odpowiada Federacja Rosyjska.
Zgodnie z orzeczeniem sądu ponosi ona odpowiedzialność za naruszenia podstawowych praw człowieka, takie jak naruszenie prawa do życia; tortury, nieludzkie i poniżające traktowanie; czystki etniczne; naruszenie prawa do wolności i bezpieczeństwa; naruszenie swobody przemieszczania się, ochrony życia prywatnego i rodzinnego oraz praw własności; celowe palenie, plądrowanie i niszczenie gruzińskich wiosek; naruszenie prawa setek tysięcy osób wewnętrznie przesiedlonych i uchodźców do powrotu do swoich domów.
Orzeczenie sądu stwierdza również, że sierpniowa wojna toczyła się między dwoma państwami, Federacją Rosyjską i Gruzją, oraz że Rosja najechała na terytorium Gruzji. Werdykt sądu w Strasburgu stanowi ważną międzynarodową podstawę prawną dla powodzenia dalszych wysiłków Gruzji i społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony praw ofiar konfliktu rosyjsko-gruzińskiego.
Rosja ciągle prowokuje
Jednak Federacja Rosyjska nadal łamie wynegocjowane przez Unię Europejską porozumienie o zawieszeniu broni z 12 sierpnia 2008 roku i kontynuuje militaryzację dwóch okupowanych regionów Gruzji, prowadząc regularne ćwiczenia wojskowe i ryzykując eskalację konfliktu. Jednocześnie Rosja podejmuje intensywne kroki w celu zintegrowania tych regionów z rosyjskim systemem wojskowym, politycznym, społecznym, gospodarczym i sądowniczym.
Instalacja drutu kolczastego i innych sztucznych barier wzdłuż linii okupacyjnej trwa do dziś, co dodatkowo pogarsza i tak już trudną sytuację miejscowej ludności. Ograniczenie swobody przemieszczania się nadal utrudnia dostęp miejscowej ludności do podstawowych praw i usług na terytorium kontrolowanym przez rząd Gruzji, w tym dostępu do opieki medycznej. Jednocześnie trwają uprowadzenia i zatrzymania obywateli Gruzji, a etniczni Gruzini mają ograniczony dostęp do nauki w ojczystym języku.
Nielegalne działania Rosji nie ustały nawet w 2020 roku podczas najważniejszego dla świata problemu, pandemii Covid-19. W czasie, gdy światowa agenda uległa zmianie i skoncentrowano się na walce z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, Federacja Rosyjska nie tylko nie zaprzestała nielegalnych działań, ale wręcz przeciwnie, zintensyfikowała prowokacje, nasilając wojnę hybrydową poprzez dezinformację i zakrojone na szeroką skalę cyberataki.
Potrzeba wsparcia
Pomimo wyzwań ścieżka demokratyczna Gruzji pozostaje niezmieniona. W ramach polityki deokupacyjnej i pokojowego rozwiązania konfliktu Gruzja kontynuuje rozmowy pokojowe z Federacją Rosyjską oraz dąży do przywrócenia zaufania i pogłębienia kontaktów między ludnością zamieszkującą regiony Abchazji i Cchinwali. Nie da się jednak osiągnąć rezultatów bez zaangażowania społeczności międzynarodowej, organizacji międzynarodowych i zaprzyjaźnionych krajów. Wsparcie Polski jest w tym kontekście nieocenione.
Chcielibyśmy szczególnie podkreślić heroiczny czyn byłego prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, który wraz z przywódcami innych państw europejskich 12 sierpnia 2008 roku stał na głównym placu Tbilisi. Protestował przeciwko rosyjskiej agresji przed gruzińskim parlamentem wraz z gruzińskim narodem. Fakt ten odegrał ważną rolę w przetrwaniu i zachowaniu państwowości gruzińskiej.
Dzisiejszy świat stoi w obliczu bardziej zróżnicowanych zagrożeń niż kiedykolwiek wcześniej w historii. Po agresji wojskowej na Gruzję w 2008 roku nastąpił szereg wydarzeń, które zagroziły bezpieczeństwu europejskiemu. Nie jest to bitwa, która decyduje tylko o losach Gruzji, bo dotyczy nie tylko jednego kraju, ale całego kontynentu europejskiego. Musimy być zjednoczeni, aby osiągnąć pokój i bezpieczeństwo oparte na podstawowych zasadach i normach prawa międzynarodowego. Dlatego ważne jest aktywne zaangażowanie społeczności międzynarodowej z wykorzystaniem wszelkich możliwych instrumentów dyplomatycznych i prawnych.
Tytuł, lead i śródtytuły
pochodzą od redakcji
