Przez błąd Trybunału nie można wykupić mieszkań

Do spółdzielni mieszkaniowych wpływają wnioski najemców mieszkań zakładowych, którzy chcą je wykupić na własność.

– Tymczasem od dwóch lat nie wiadomo, na jakich zasadach finansowych spółdzielnie powinny im te lokale sprzedawać. Dlatego wstrzymały się na razie z tymi przekształceniami – wyjaśnił Grzegorz Abramek, wiceprezes Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Warszawie.

To skutek błędu Trybunału Konstytucyjnego.

O co chodzi

Dwa lata temu, tj. 15 sierpnia 2009 r., Trybunał wydał wyrok w sprawie art. 48 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (sygn. K 64/07) - zobacz wyrok. Przepis ten umożliwiał przekształcenie prawa najmu mieszkania zakładowego, dopiero gdy najemca spłacił spółdzielni część nakładów koniecznych przypadających na jego lokal (poczynionych przez spółdzielnię na budynek, w którym on się znajduje).

Trybunał uchylił ten przepis. Nadal jednak obowiązują pozostałe ustępy art. 48. Dlatego wielu prawników uważa, że można dalej przekształcać mieszkania zakładowe, z tą różnicą, że za darmo. Najemcy muszą spłacić jedynie zaległy czynsz. Podobnie uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 8 stycznia 2010 r. (sygn. IV CSK 292/09).

Tymczasem z uzasadnienia wyroku Trybunału wynika, że nie był on zwolennikiem darmowego wykupu. Powstał więc problem, który teraz jest powodem sporego zamieszania.

Bałagan w sądach

Spółdzielnie nie chcą przekształcać, więc najemcy idą do sądów. Te postępują różnie. Większość jednak zawiesza postępowania w oczekiwaniu na nowe rozstrzygnięcie Trybunału. W tej chwili bowiem czeka w nim dziewięć pytań prawnych sądów (m. in. z Gliwic, Katowic, Radomia). Wpłynęła też skarga spółdzielni Południe z Puław, do której przyłączył się rzecznik praw obywatelskich. Wszystkie dotyczą zasad wykupu mieszkań zakładowych. Najwięcej takich spraw jest na Śląsku.

– Reprezentując spółdzielnie, prowadzę w Sądach Okręgowych w Gliwicach i Katowicach oraz w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej łącznie kilkadziesiąt spraw dotyczących przekształcenia prawa najmu w odrębną własność – mówi Ryszard Stolarz, radca prawny. – W większości sądy zawiesiły postępowanie i czekają na wyrok Trybunału. W dwóch natomiast sąd uznał, że najemcy mogą przekształcić zajmowane lokale. Spółdzielnia wniosła jednak skargę kasacyjną do Sądu

Najwyższego, dlatego sąd apelacyjny wstrzymał skuteczność wyroku. Tymczasem coraz częściej na skutek zażaleń najemców sądy apelacyjne odwieszają sprawy zawieszone przez sądy okręgowe. Zdarza się, że sąd odwoławczy odwiesza sprawy, a sąd I instancji ponownie zawiesza je, opierając się na innych podstawach. Jak widać, powstał spory bałagan.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki r.krupa@rp.pl

Opinia

Kamila Dołowska, dyrektor Zespołu Prawa Cywilnego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich

Z przepisami dotyczącymi wykupu mieszkań zakładowych faktycznie jest kłopot. Dlatego rzecznik postanowił przystąpić do skargi konstytucyjnej spółdzielni z Puław skierowanej do TK. Sprawę dodatkowo komplikuje wyrok SN przewidujący, że spółdzielcy mogą uzyskać własność mieszkania zakładowego, spłacając jedynie zaległy czynsz. Tymczasem intencja TK był inna, o czym świadczy uzasadnienie jego wyroku. Występowaliśmy też do ministra sprawiedliwości w sprawie zawieszania postępowań przez sąd w sytuacji, gdy w podobnej sprawie zostało skierowane pytanie prawne do TK. Kodeks postępowania cywilnego nie reguluje tej kwestii, nie wiadomo więc, czy sądy mają do tego prawo czy nie.

Czytaj również:

Zobacz serwis:

Prawo dla Ciebie

»