Podział kosztów także w sprawie działowej

W sprawach nieprocesowych każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane z własnym udziałem w sprawie

Publikacja: 09.03.2011 03:48

Podział kosztów także w sprawie działowej

Foto: Fotorzepa, Bartosz Siedlik

Inaczej może być, jeśli ich interesy są sprzeczne. Sąd Najwyższy w postanowieniu podjętym na posiedzeniu niejawnym  (sygnatura akt: III CZ 46/10) stwierdził, że w sprawach tzw. działowych między uczestnikami domagającymi się podziału, nie ma sprzeczności interesów niezależnie od tego, jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski składają w tym względzie.

Sprzeczność interesów, a także różny stopień zainteresowania wynikiem sprawy  dają podstawę do odstąpienia od zapisanej w art. 520 § 1 kodeksu postępowania cywilnego zasady, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane z własnym udziałem w sprawie. Sąd może wówczas rozdzielić stosunkowo obowiązek zwrotu kosztów lub obciążyć nim w całości jednego z uczestników postępowania (art. 520 § 2 k.p.c.). Może też obciążyć uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika (art. 520 § 3 k.p.c.).

Te przepisy obowiązują od lat, ale gdy przychodzi do konkretów, wciąż budzą wątpliwości. Tak było również w sprawie, której dotyczy wskazane postanowienie, o podział majątku wspólnego, dorobkowego. Z wnioskiem o podział wystąpiła była żona  Agnieszka P. Sąd I instancji ustalił, że do majątku wspólnego jej i byłego męża Dariusza P. wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania wraz z wkładem o wartości 261 600 zł. Po uwzględnieniu nakładów z majątku osobistego Dariusza P. na nabycie tego prawa sąd dokonał podziału w ten sposób, że jemu przyznał to prawo, a byłej żonie spłatę w kwocie 61 150 zł.

W apelacji Dariusz P. twierdził, że zawarł z Agnieszką P. umowę ustalającą skład majątku wspólnego, która nie obejmowała prawa do mieszkania. Dodatkowo „z ostrożności procesowej" – przy sprzeciwie byłej żony – zażądał ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (wcześniej się tego nie domagał).

Sąd II instancji zaakceptował postanowienie I instancji i apelację Dariusza P. oddalił. Powołując się na art. 520 § 3 k.p.c., zasądził od niego na rzecz byłej żony 1800 zł tytułem zwrotu kosztów wynikłych z postępowania apelacyjnego. Był to wydatek poniesiony na wynagrodzenie adwokata. Dariusz P. w zażaleniu wniesionym do SN kwestionował tylko rozstrzygnięcie dotyczące zwrotu kosztów. Przegrał  jednak również w tej części. SN oddalił jego zażalenie.

W uzasadnieniu postanowienia SN zaznaczył, że zasady orzekania o kosztach postępowania nieprocesowego są inne niż orzekania o kosztach procesu. W procesie – dodajmy – strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty procesu.

W postępowaniu nieprocesowym, poza sytuacjami wskazanymi w art. 520 § 2 i § 3 k.p.c., koszty poniesione przez uczestników, związane z ich udziałem w sprawie, nie podlegają wzajemnemu rozliczeniu (art. 520 § 1 k.p.c.).

Ta zasada  jest nienaruszalna – stwierdza SN – jeśli uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub – mimo braku tej równości – ich interesy są wspólne. Szczegółowe wskazanie sytuacji, w których interesy uczestników postępowania nieprocesowego są sprzeczne, nie jest możliwe. Można jednak przyjąć, że w sprawach tzw. działowych, do których należy także sprawa o podział majątku wspólnego, nie ma sprzeczności interesów między tymi uczestnikami, którzy domagają się podziału (zniesienia współwłasności, działu spadku, podziału majątku wspólnego), niezależnie od tego, jaki sposób dokonania podziału proponują i jakie wnioski składają w tym względzie. Inaczej jest np. w sprawach o zasiedzenie, gdyż wnioskodawca oczekuje uwzględnienia wniosku, a będący w opozycji uczestnik chce  jego oddalenia.

W tej sprawie jednak, mimo że należy ona do spraw działowych, SN dopatrzył się podobnej sprzeczności, skoro mąż domagał się oddalenia wniosku o podział, twierdząc, że majątek wspólny nie istnieje, a w apelacji żądał ustalenia nierównych w nim udziałów. Zastosowanie w tych okolicznościach art. 520 § 3 k.p.c. było, w ocenie SN, prawidłowe.

Sygnatura akt: III CZ 46/10

Inaczej może być, jeśli ich interesy są sprzeczne. Sąd Najwyższy w postanowieniu podjętym na posiedzeniu niejawnym  (sygnatura akt: III CZ 46/10) stwierdził, że w sprawach tzw. działowych między uczestnikami domagającymi się podziału, nie ma sprzeczności interesów niezależnie od tego, jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski składają w tym względzie.

Sprzeczność interesów, a także różny stopień zainteresowania wynikiem sprawy  dają podstawę do odstąpienia od zapisanej w art. 520 § 1 kodeksu postępowania cywilnego zasady, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane z własnym udziałem w sprawie. Sąd może wówczas rozdzielić stosunkowo obowiązek zwrotu kosztów lub obciążyć nim w całości jednego z uczestników postępowania (art. 520 § 2 k.p.c.). Może też obciążyć uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika (art. 520 § 3 k.p.c.).

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów