U rejenta poświadczysz szybciej, choć nieco drożej

Do niedawna było to możliwe wyłącznie po przeprowadzeniu rozprawy sądowej. Sąd na wniosek spadkobierców wydawał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Od 1 marca notariusze mogą sporządzać tzw. akty poświadczenia dziedziczenia, zarówno ustawowego, jak i testamentowego (w grę wchodzi testament notarialny lub własnoręczny, wykluczone są tzw. testamenty szczególne: ustny, podróżny i wojskowy). U notariusza spadkobiercy dostaną potrzebny dokument szybciej niż w sądzie, ponieważ postępowanie jest znacznie mniej sformalizowane, a termin na załatwienie sprawy krótszy.

[srodtytul]Badanie sprawy[/srodtytul]

Jak się załatwia notarialne poświadczenie dziedziczenia? Na początek wystarczy zadzwonić do kancelarii i zapytać notariusza, czy sprawa nadaje się do przeprowadzenia u niego. Nie nadaje się, jeśli np. zmarły nie mieszkał w Polsce albo gdy w skład spadku wchodzą nieruchomości położone za granicą. Drugie pytanie: jakie dokumenty trzeba dostarczyć i kto ma się stawić. Notarialne poświadczenie dziedziczenia dotyczyć może wyłącznie spadków otwartych po 1 lipca 1984 r. (otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy); ta data związana jest z funkcjonowaniem systemu PESEL.

Wizyta w kancelarii w umówionym terminie jest konieczna. Bardzo ważne, żeby wszyscy spadkobiercy pojawili się u rejenta osobiście. Żaden nie może działać przez pełnomocnika. A jeszcze ważniejsze, żeby wszyscy wystąpili zgodnie o poświadczenie dziedziczenia. Notariusz nie załatwi bowiem sprawy, gdy okaże się, że między spadkobiercami jest spór o schedę, o to, kto dziedziczy i w jakich częściach. Taki spór może bowiem rozstrzygnąć tylko sąd.

Najpierw w obecności wszystkich spadkobierców notariusz sporządza protokół dziedziczenia zawierający ich oświadczenia składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdy. Pouczy też osoby biorące udział w spisywaniu protokołu o obowiązku ujawnienia wszelkich okoliczności, których dotyczy jego treść. Jeśli został złożony testament, notariusz dokona jego otwarcia i ogłoszenia, sporządzając z tych czynności odrębny protokół.

[srodtytul]Sporządzenie aktu[/srodtytul]

Jeśli po zbadaniu sprawy notariusz stwierdzi, że nie ma przeszkód, to na podstawie protokołu sporządza akt poświadczenia dziedziczenia zawierający wskazanie spadkobierców oraz wysokość ich udziałów w spadku.

Podpisany przez wszystkich dziedziczących akt rejent od razu rejestruje w systemie informatycznym prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną – w Rejestrze Aktów Poświadczenia Dziedziczenia (RAPD). [b]Dopiero tak zarejestrowany ma moc prawną równą sądowemu postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku. Taka procedura ma zapobiec nadużyciom, np. podwójnym aktom dotyczącym dziedziczenia po tym samym zmarłym.[/b]

Spadkobiercy dostaną wypisy z oryginalnego aktu poświadczenia dziedziczenia, które będą podstawą wykazywania prawa do spadku (np. odziedziczonego domu, mieszkania czy działki). Kolejny krok spadkobiercy to zgłoszenie spadku w urzędzie skarbowym. Możliwość potwierdzania praw do spadku u notariusza nie zwalnia z obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Osoby, które chcą skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku spadkowego przysługującego najbliższym, muszą wypełnić odpowiednie zgłoszenie na oficjalnym formularzu i przesłać je do urzędu skarbowego.

Załatwienie sprawy spadkowej u notariusza może być szybsze, prostsze i wygodniejsze niż w sądzie. Na pewno będzie jednak droższe. [b]Sądowe stwierdzenie nabycia spadku kosztuje bowiem 50 zł. Rejentowi za protokół dziedziczenia trzeba zapłacić 100 zł, za akt – 50 zł oraz po 6 zł za każdy wypis z aktu (wszystko plus 22 proc. VAT).[/b]

[ramka][b]Jak znaleźć spadkodawcę w sieci[/b]

Każdy może bez opłat przejrzeć Rejestr Aktów Poświadczenia Dziedziczenia i sprawdzić, czy taki akt został wydany po śmierci konkretnej osoby. Rejestr jest dostępny na stronie internetowej [link=www.krn.org.pl.]www.krn.org.pl.[/link]

Oprócz nazwiska spadkodawcy podana jest w nim data jego śmierci i ostatnie miejsce zamieszkania, data i miejsce sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia oraz nazwisko notariusza. Nie są rejestrowane informacje, kto i co odziedziczył po zmarłym.

Aby znaleźć wpis, należy podać: PESEL spadkodawcy lub jego nazwisko i imię, a dodatkowo ewentualnie miejscowość zamieszkania lub zgonu spadkodawcy.[/ramka]

[ramka][b]Protokół dziedziczenia [/b]

[b]W protokole dziedziczenia uczestnicy postępowania składają oświadczenia:[/b]

- o tym, czy są czy nie ma osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi,

- o znanych testamentach spadkodawcy lub ich braku,

- że w odniesieniu do spadku nie zostało uprzednio wydane sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i nie toczy się postępowanie o takie stwierdzenie, ani że wcześniej akt poświadczenia dziedziczenia nie został sporządzony u innego notariusza,

- czy spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub nie miał żadnego obywatelstwa i nie mieszkał w Polsce albo czy w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub nieruchomości położone za granicą,

- czy zadeklarowali przyjęcie lub odrzucenie spadku, czy zapadło orzeczenie sądu dotyczące niegodności dziedziczenia oraz czy za życia spadkodawcy zawarli z nim umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia po nim.[/ramka]

[ramka][b]Akt poświadczenia dziedziczenia[/b]

Ten dokument powinien zawierać:

- dokładną datę oraz miejsce jego sporządzenia,

- imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza,

- imię, nazwisko spadkodawcy, imiona jego rodziców oraz jego PESEL,

- datę i miejsce zgonu spadkodawcy oraz jego ostatnie miejsce zamieszkania,

- wskazanie spadkobierców, którym spadek przypadł,

- tytuł powołania do spadku i wysokość udziałów w nim,

- powołanie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu,

- podpisy wszystkich osób biorących udział w spisywaniu protokołu dziedziczenia,

- podpis notariusza,