Paryska wystawa Georgia O’Keeffe. Obsesyjnie erotyczne kwiaty

W listopadzie 2014 r. obraz O’Keeffe (1887–1986) „Jimson Weed. White Flower n°1” został sprzedany za 44 mln dolarów. Do dziś jest najdroższą malarką świata. Rekordowej ceny nie zdołał pobić Fridy Kahlo „Diego y Yo”, który miesiąc temu uzyskał cenę 35 mln dolarów. Obydwa obrazy zostały sprzedane przez dom aukcyjny Sotheby’s w Nowym Jorku.

Rośliny jak Manhattan

Paryska wystawa to kilkaset obrazów, rysunków i fotografii z prestiżowych galerii (MoMA, Metropolitan Museum of New York Art Institute of Chicago, Muzeum Thyssen-Bornemisza w Madrycie), tworzący pełny przegląd kariery malarki, która zmarła w wieku 98 lat i przeżyła przygody z najważniejszymi kierunkami malarstwa XX w.

Czytaj więcej

Malarstwo

Muzeum Narodowe w Warszawie: Wielki powrót artystów XIX wieku

Galeria Sztuki XIX Wieku w Muzeum Narodowym w Warszawie jest znów czynna. Można w niej zobaczyć 300 znakomitych dzieł w nowej aranżacji i kolorystycznej oprawie.

Była pierwszą amerykańską artystką, która zdobyła uznanie krytyki na równi z mężczyznami, podkreślając, ile im zawdzięcza. Dystansowała się od dwóch fal feminizmu, choć dla pokolenia artystek lat 60. była „lodołamaczem”, torującym drogę do sławy.

Urodziła się w rodzinie emigrantów. Ojciec był Irlandczykiem, a matka Węgierką. To po niej odziedziczyła silny i niezależny charakter, który pomógł jej stać się jedną z najbardziej szanowanych artystek amerykańskich XX wieku. Podczas studiów w Art Institute w Chicago nauczono ją rysować i malować według zasad sztuki klasycznej. Jej nieliczne dzieła zachowane z tego okresu świadczą o opanowaniu solidnego warsztatu akademickiego. Miała dwadzieścia parę lat, kiedy w nowojorskiej galerii „291” prowadzonej przez słynnego fotografa Alfreda Stieglitza odkryła modernistyczną sztukę europejską. Był to rodzaj wstrząsu. Cézanne geometryzował, Picasso uczył dekonstrukcji formy, Matisse dawał lekcję koloru, a rysunki Augusta Rodina erotyzowały otaczający świat. O’Keeffe pod wpływem malarzy europejskich definitywnie odwróciła się od wszystkiego, co wpajano jej podczas studiów. Geometryzacja, dekonstrukcja formy, dominacja koloru nad rysunkiem, silny ładunek erotyczny będą charakteryzowały jej obrazy do końca życia.

Czytaj więcej

Kultura

Wystawa na Wawelu. Nie tylko Bruegel i Rubens

W rezydencjalnych komnatach królewskich na Wawelu otwarto czasową wystawę malarstwa niderlandzkiego i flamandzkiego z XVI i XVII wieku.

Początki były burzliwe. Stieglitz zauroczony finezją rysunków wykonanych przez malarkę węglem, włączył je do grupowej wystawy. Georgia zarzucała fotografowi, że pokazał publicznie jej rysunki bez uzyskania zgody.

Wkrótce znajomość zmieniła się w romans zwieńczony małżeństwem. Stieglitz do końca życia organizował Georgii jedną wystawę rocznie, twierdząc, że jej sztuka jest „ucieleśnieniem ducha” prowadzonej przez niego galerii.

Zanim jednak publiczność i krytyka zainteresowały się malarstwem O’Keeffe, jej nazwisko stało się słynne z zupełnie innego powodu. Alfred Stieglitz wykonał serię śmiało kadrowanych zdjęć pokazujących nagie ciało atletycznie zbudowanej przyjaciółki. Erotyczną atmosferę otaczającą jej nazwisko spotęgował fakt, że młoda malarka, zainspirowana techniką „blow up” związanych ze Stieglitzem fotografów, zaczęła malować kwiaty w dużym makroskopijnym powiększeniu. Artystka twierdziła: „powiększałam kwiaty na podobieństwo konstruowanych wokół mnie olbrzymich budynków” – sugerując, że malowała pod wpływem otaczającej jej monumentalnej architektury Manhattanu. Wbrew zapewnieniom artystki krytyka i publiczność dostrzegała w jej kwiatach manifest feminizmu połączony z „obsesyjną erotyką”. Jej obrazy epatowały ewidentnymi skojarzeniami nawet dla mało wyrobionego wizualnie widza.

Dla samej artystki erotyczna symbolika zdawała się być mniej ważna od abstrakcyjnego podejścia do form oraz konstruowania płótna. O’Keeffe wielokrotnie powtarzała, że „malarstwo realistyczne nie może być dobre, jeżeli nie jest udane z abstrakcyjnego punktu widzenia”. Po seriach kwiatów malowanych w ogromnym powiększeniu przyszedł czas na pejzaże. Na początku lat 30. ubiegłego wielu malarka zamieszkała samotnie w wymarzonej scenerii, którą znalazła na pustelnych przestrzeniach Nowego Meksyku.

Malarka traci wzrok

Zarówno rysunek, jak i kolor w obrazach O’Keefe były maksymalnie uproszczone. Jej malarstwo z lat 30. to preludium do malarstwa amerykańskiego 20–30 lat później. Obok niemieckich emigrantów Hansa Hofmanna i Josefa Albersa wywarła niewątpliwy wpływ na twórczość takich malarzy, jak Kenneth Noland, Morris Louis czy Helen Frankenthaler na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. W subtelnym nakładaniu maksymalnie rozcieńczonej farby na płótno trudno nie dopatrzyć się podobieństwa do metody pracy najbardziej ortodoksyjnego malarza ekspresjonizmu abstrakcyjnego, czyli sposobu operowania kolorem oraz światłem Marka Rothko.