"Czuły narrator" - wykład noblowski Tokarczuk

Laureaci Nagrody Nobla otrzymali dyplomy i złote medale w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.

Noblistom nagrody wręczył król Karol XVI Gustaw. Pierwsza część ceremonii rozpoczęła się w filharmonii w Sztokholmie. Po oficjalnej części odbędzie się bankiet w ratuszu.

Przewodniczący Komitetu Noblowskiego Per Wästberg w długim wystąpieniu argumentował decyzję o przyznaniu Tokarczuk nagrody.

- Olga Tokarczuk pokazuje prawdę trudną do pokazania. Trudną prawdę o Polsce w ciągłym ruchu. Ma niesamowite obserwacje. To razem z jej opętaniem mitologią tworzy niesamowitą prozę - powiedział.

- Polska literatura błyszczy w Europie – ma w swoim dorobku już kilka Nagród Nobla, a teraz przyszła pora na kolejną, tym razem dla pisarki o światowej renomie i niezwykle rozległym wachlarzu zainteresowań, łączącej w swej twórczości elementy poezji i humoru. Polska, rozdroże Europy, być może nawet jej serce – Olga Tokarczuk odkrywa historię Polski jako kraju będącego ofiarą spustoszenia dokonanego przez wielkie siły, lecz również posiadającego swoją własną historię kolonializmu i antysemityzmu. Olga Tokarczuk nie ucieka od niewygodnej prawdy, nawet pod groźbą śmierci - mówił.

- Olga Tokarczuk jest wirtuozem w kreowaniu postaci, potrafi uchwycić je w momencie ich ucieczki od codziennego życia. Pisze o tym, o czym nie pisze nikt inny: "o nieznośnej i ogromnej osobliwości tego świata" - wyjaśnił Wästberg.

- Jej mocna i bogata w idee proza to nomadyczna wędrówka przez około 15 książek. Wioski będące w nich miejscem akcji stają się centrum wszechświata, miejscem, w którym losy poszczególnych bohaterów wplatane są w wątki baśniowe i mitologiczne. Żyjemy i umieramy w opowieściach innych osób, gdzie na przykład Katyń raz może być zwykłym lasem, a raz miejscem masakry - kontynuował.

- Przyszłe pokolenia będą sięgać po owe tysiącstronicowe arcydzieło autorstwa Tokarczuk i odkrywać w nim nowe bogactwo, którego dziś jeszcze wystarczająco nie dostrzegamy. Widzę, jak Alfred Nobel kiwa z uznaniem głową w swoim niebie - chwalił "Księgi Jakubowe"

Olga Tokarczuk, tegoroczna laureatka literackiego Nobla, wyszła na scenę jako 10. Pisarka jest polskim piątym noblistą, a na jej konto wpłynie nagroda w wysokości 9 mln koron (ok. 3,5 mln złotych).

Czytaj także: Tokarczuk zwolniona z podatku od Nobla? Rozporządzenia brak

W sobotę w siedzibie Akademii Szwedzkiej w Sztokholmie Tokarczuk wygłosiła wykład noblowski "Czuły narrator". Pełna treść dostępna pod tym adresem.

Gratulacje polskich pisarce przekazał dziś prezydent. "Proszę przyjąć słowa uznania i gratulacje z okazji otrzymania Literackiej Nagrody Nobla" - napisał w liście Andrzej Duda.

Osobiste gratulacje chce złożyć premier Mateusz Morawiecki. Szef rządu liczy na spotkanie z pisarką.

Olga Tokarczuk jest pisarką, eseistką, autorką scenariuszy, poetką i psycholożką. Wśród jej najważniejszych powieści warto wymienić „Podróż ludzi Księgi” (1993), „Prawiek i inne czasy” (1996), „Dom dzienny, dom nocny” (1998), „Bieguni” (2007), „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (2009) i „Księgi Jakubowe” (2014). Jej ostatnim wydawnictwem jest zbiór „Opowiadań bizarnych” (2018). Laureatka m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1997), Paszportu „Polityki” (1997) i Słoweńskiej Nagrody Literackiej Europy Środkowej – Vilenica (2013). Pięciokrotnie nominowana do literackiej nagrody Nike, którą otrzymała dwukrotnie: w 2008 roku za powieść Bieguni i w 2015 za Księgi Jakubowe. Jej Dom dzienny, dom nocny uhonorowano prestiżową nagrodą Brücke Berlin – Preis (2002). Książki Olgi Tokarczuk tłumaczono na wiele języków, m.in. angielski, francuski, niemiecki, hiszpański, włoski, szwedzki, duński, bułgarski, serbski, chorwacki, rosyjski, czeski, ukraiński, turecki, a także chiński, japoński i hindi. W 2016 roku w oparciu o scenariusz pisarki na podstawie książki Prowadź swój pług przez kości umarłych powstał film w reżyserii Agnieszki Holland Pokot, nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu filmowym w Berlinie w 2017 roku.

Jest piątym polskim pisarzem lub pisarką, który otrzymał literackiego Nobla, dołączając do Henryka Sienkiewicza (wyróżniony w 1905 roku), Władysława Reymonta (1924), Czesława Miłosza (1980) i Wisławy Szymborskiej (1996).

Polska pisarka od dawna była wymieniana wśród kandydatów do nagrody Fundacji Noblowskiej obok takich pisarzy i pisarek, jak Margaret Atwood, Maryse Condé i Haruki Murakami. Jej silną międzynarodową pozycję potwierdziło otrzymanie w 2018 roku The Man Booker International Prize za „Biegunów” (ang. „Flights”, w przekładzie Jennifer Croft) oraz ponowne znalezienie się w finale tej brytyjskiej nagrody w roku 2019 – tym razem za książkę „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (ang. Drive Your Plow over the Bones of the Dead, w tłumaczeniu Antonii Lloyd-Jones). Dobra passa pisarki znalazła swoje odbicie także w nominacjach do jednej z najważniejszych amerykańskich nagród literackich, National Book Award. Dwukrotnie zauważona przez kapitułę nagrody za „Biegunów” i „Prowadź swój pług...” proza Tokarczuk zaczęła intensywnie rezonować w świadomości czytelników i czytelniczek po obu stronach Atlantyku.