Żegnając przed dziesięcioma laty na Cmentarzu Bródnowskim Ryszarda Koncewicza, trochę się dziwiłem, widząc nad grobem także Kompanię Honorową Wojska Polskiego. Nie wiedziałem wtedy, że wspaniały trener był także dowódcą plutonu w 40. Pułku Piechoty „Dzieci Lwowskich", walczącego w obronie Warszawy we wrześniu 1939 roku. Za bohaterskie czyny został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy.
Wielu ludzi sportu, w większości już nieżyjących, znanych jest nam tylko z jednej strony. Słyszeliśmy o ich rekordach i tytułach, nie wiedząc o patriotycznej postawie podczas wojen.
Bogusław Szwedo wybrał 80 sylwetek sportowców, znanych lub całkiem zapomnianych, udekorowanych krzyżem Virtuti Militari. Poczynając od Pawła Akimowa, Rosjanina, wziętego do niewoli pod Warszawą podczas wojny z bolszewikami, który został bramkarzem Legii i przyjął polskie obywatelstwo, Szwedo przypomina jeźdźców, lekkoatletów, lotników, szermierzy, narciarzy. Kto wie, że słynny napastnik Lecha Poznań Henryk Czapczyk walczył w powstaniu warszawskim?
Stanisław Marusarz ma miejsce obok majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala", generał Tadeusz „Bór" Komorowski obok współtwórcy Pogoni Lwów Tadeusza Kuchara i piłkarza warszawskiej Polonii Stefana Lotha. A dalej pilot Stanisław Skarżyński, uczestnik bitwy pod Radzyminem, pierwszy Polak, który samotnie przeleciał nad Atlantykiem, i dziesiątki innych.
Bogusław Szwedo unika słów „bohater" i „patriota", ale to o nich jest ta książka.
