Udane odejście od banału

W latach 70. XX wieku wyemigrował pan na kilkanaście lat do Niemiec. ?Czy tamten pobyt zmienił pana spojrzenie na fotografię?

Tadeusz Rolke:

Zasadniczo. ?W PRL-owskiej rzeczywistości wszystko było proste. Żeby istnieć w sposób znaczący, trzeba było przestrzegać pewnych reguł, znać klucze partyjne, układy, godzić się na kompromisy,  i to wystarczyło. ?W Niemczech obowiązywały inne zasady, dużo więcej zależało ?od talentu, ale też siły charakteru.

Jak ocenia pan poziom obecnego, jubileuszowego Konkursu Fotografii Prasowej BZ WBK Press Foto?

W sumie nieźle, choć mam sporo zastrzeżeń. Po obejrzeniu sześciu tysięcy zdjęć widać wyraźnie, ?że są dziedziny, które właściwie ?nie istnieją dla fotografów albo są reprezentowane bardzo słabo. Fakt, że w ubiegłym roku nie wydarzyło się nic szczególnego, nie było katastrofy lotniczej czy powodzi nie stanowi żadnego usprawiedliwienia. Takie „okolicznościowe" podejście do fotografii przypomina mi właśnie czasy PRL, kiedy głównym tematem podobnych konkursów były zjazdy PZPR. Dotyczące ich fotografie otrzymywały zawsze pierwsze nagrody, na drugim miejscu była tematyka związana ?z sojuszem robotniczo-chłopskim, a dopiero potem można było nagradzać wydarzenia apolityczne.

Na przykład narodziny czworaczków.

Chociażby.

A jakich tematów panu w tym roku najbardziej brakuje?

Słabo jest z kulturą i sztuką. Nie ma żadnych wernisaży, nie ma portretu artysty, sztuki wizualne dla fotografów i redakcji właściwie nie istnieją. W ubiegłym roku otwarto Muzeum Historii Żydów Polskich Nie ma tam wprawdzie jeszcze stałej ekspozycji, ale sam budynek wzbudził niezwykłe zainteresowanie. A na konkursie były zaledwie dwa jego zdjęcia. Na fotografiach w ogóle nie istnieje klasa średnia. Są manifestacje ludzi starych, pełne sztandarów czarno-białych, haseł, a nie ma ludzi w krawatach, którzy powoli tworzą tę rodzącą się warstwę.

Eleganckich ludzi w garniturach najczęściej odnajdujemy na zdjęciach reklamowych. Wyglądają sztucznie ?i nie interesują fotoreporterów.

Zapewniam pana, że wszystko zależy od sposobu ich fotografowania. Inna sprawa, ?że fotografia reklamowa rzeczywiście dość intensywnie wdziera się w naszą rzeczywistość, ale każdy inteligentny odbiorca doskonale ją odróżni np. od tej reportażowej. A takiej mi też brakowało. Fakt, że nie było właściwie reportaży podróżniczych, można oczywiście tłumaczyć względami finansowymi. Już tradycyjnie cieszył się powodzeniem np. Przystanek Woodstock, tyle że zdjęcia ?z ubiegłego roku praktycznie niczym się nie różniły od tych sprzed lat. A powstały nowe zespoły, nowe płyty. A tu cisza.

Istnieje powiedzenie „Dobra wiadomość to zła wiadomość, ?bo nieatrakcyjna".

Ale przecież nie możemy ?na tym budować filozofii fotografowania.

Gdybyśmy chcieli odtworzyć życie codzienne w Polsce na podstawie fotografii...

To mielibyśmy obraz ?bardzo niepełny.

Brakuje zdolnych fotografów?

Absolutnie nie. Jeśli przyjmiemy, że najlepsze zdjęcia reportażowe zamieszczają magazyny „National Geographic"  ?i „Geo", to nie mam wątpliwości, ?że w Polsce są fotografowie, ?którzy potrafią tak fotografować. ?Nie wiem, dlaczego nie było ich w konkursie. Sprawa jest oczywiście bardzo złożona. Wiele dzienników wybiera zdjęcia najtańsze, nie ma magazynów poświęconych sztuce, gdzie zdolni artyści mogliby rozwijać swój talent. Na szczęście na jubileuszowym konkursie zdarzały się rodzynki.