TSUE orzekł w czwartek rano, że ochrona konsumentów na podstawie dyrektywy 93/13 nie jest ograniczona do okresu wykonania umowy, lecz obowiązuje również po jej wykonaniu. W przypadku unieważnienia umowy z powodu nieuczciwego jednego z jej warunków do państwa członkowskiego należy uregulowanie skutków tego unieważnienia. Chodzi o przywrócenie sytuacji prawnej i faktycznej, jaka istniałaby bez klauzuli abuzywnej w umowie. TSUE sprzeciwia się zastosowaniu przepisów krajowych, które w związku z unieważnieniem umowy, prowadziłyby do równego podziału strat między jej strony.
TSUE przypomniał, że system ochrony z dyrektywy 93/13 nie ma zastosowania, jeżeli konsument się temu sprzeciwia, gdyż może on nie podnosić zarzutu nieuczciwego i niewiążącego charakteru warunku umownego, wyrażając w ten sposób dobrowolną i świadomą zgodę na dany warunek, i unikając tym samym unieważnienia umowy. Aby jednak mógł udzielić takiej zgody, sąd winien wskazać stronom wyczerpująco konsekwencje prawne, jakie może pociągnąć za sobą usunięcie nieuczciwego warunku, i to niezależnie czy strony są reprezentowane przez pełnomocnika zawodowego.
TSUE rozpatrywał pytania prejudycjalne Sąd Rejonowego dla Warszawy-Woli w osobie sędzi Moniki Wasilewskiej. Sąd ten rozpatrywał sprawę dwojga konsumentów, którzy wystąpili o kwotę zapłaconą bankowi w związku z kredytem hipotecznym, wyrażonym w walucie polskiej indeksowanej do waluty CHF. Według nich tę dochodzona kwotę świadczyli bez podstawy prawnej, gdyż postanowienia umowy o ustalaniu kursu franka stanowią niedozwolone postanowienia umowne, przez co są one bezskuteczne. W ich ocenie nieważny jest również zapis o indeksacji kwoty kredytu. Żądaną kwotę obliczyli, jakby kredyt był udzielony: w złotych bez indeksacji, ale oprocentowany jak kredyt indeksowany. Wskazali również w pozwie, że godzą się na, to aby sąd uznał umowę za nieważną.
Sygnatura akt C-6/22
Czytaj więcej
Rzecznik generalny TSUE Anthony Michael Collins wydał opinię, że po uznaniu umowy kredytu hipotecznego za nieważną ze względu na nieuczciwe warunki, konsumenci mogą dochodzić od banków roszczeń wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych. Banki nie mają natomiast tego prawa w stosunku do konsumenta, w szczególności do wynagrodzenia za korzystanie przez niego z kredytu.
