Do regionów po wsparcie z UE na rozwój eksportu

Strategia obowiązkowa

Z analizy RPO przeprowadzonej przez firmę doradczą ECDF wynika, że chociaż dotacyjne oferty w poszczególnych województwach zawierają sporo różnic co do wymogów dla potencjalnych beneficjentów, to jednak jest pewien zasób wspólnych niemal dla każdego regionu warunków przyznania pieniędzy. Jednym z nich jest konieczność posiadania strategii rozwoju eksportu.

– Taki dokument powinien przede wszystkim zawierać plan działań międzynarodowych, w tym również promocyjnych, identyfikować potencjalne rynki zbytu i odbiorców zagranicznych. W większości RPO wydatki na przygotowanie takiej strategii będą uznawane jako koszty kwalifikowane. Nakład firmy ograniczy się wyłącznie do wkładu własnego w budżecie projektu – tłumaczy Tomasz Kaczmarek, starszy specjalista ds. funduszy UE w ECDF.

W niektórych regionach przedsiębiorstwa będą musiały ubiegać się o wsparcie na opracowanie dokumentu w ramach innej części (działania) programu niż na jego wdrożenie. Takie rozwiązanie planowane jest w województwie zachodniopomorskim, w którym pieniądze na tworzenie strategii ekspansji na rynki zagraniczne przyznawane będą w działaniu 1.16 tamtejszego RPO, natomiast dofinansowanie jej wdrożenia pochodzą z działania 1.15.

Specjalizacje

Kryterium, które będzie obowiązywać niezależnie od województwa, to wpisywanie się proeksportowego projektu w tzw. Regionalne Inteligentne Specjalizacje (indywidualne dla każdego z województw). Nierzadko jest to warunek obligatoryjny przy ubieganiu się o dotacje, a zazwyczaj projekty spełniające ten warunek będą miały pierwszeństwo w dostępie do unijnych euro na wsparcie eksportu.

W Kujawsko-Pomorskiem zapowiadane są konkursy dla projektów uwzględniających wyłącznie inteligentne specjalizacje, których w przypadku Kujaw jest aż osiem, m.in. medycyna, usługi medyczne i turystyka zdrowotna oraz motoryzacja, urządzenia transportowe i automatyka przemysłowa.

Wśród preferowanych przez regiony projektów będą również te zawierające wdrożenie technologii informacyjno-komunikacyjnych. Są to przede wszystkim rozwiązania elektroniczne, np. e-handel, za pomocą których możliwe jest oferowanie produktów lub usług za granicą.

Część województw (m.in. małopolskie, mazowieckie, lubuskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie, kujawsko-pomorskie i pomorskie) będzie udzielać firmom pomocy na działalność międzynarodową w ramach priorytetu inwestycyjnego 3B.

Dofinansowaniem obejmowane będą projekty polegające na: opracowaniu nowych modeli biznesowych dla małych i średnich firm (w tym strategii dla działań międzynarodowych), otwieraniu nowych kanałów biznesowych, dywersyfikacji geograficznej lub sektorowej. Ponadto, wspierane będą działania mające na celu rozwój współpracy gospodarczej firm w wymiarze krajowym i międzynarodowym oraz udział przedsiębiorstw w targach, wystawach i pokazach technologii.

Co ważne – niektóre regiony, np. Wielkopolskie i Opolskie, planują ograniczenie udziału wydatków poniesionych na ten cel w ogólnej strukturze kosztów projektu.

Poziom pomocy

Intensywność wsparcia działań proeksportowych w regionach jest zróżnicowana. W Dolnośląskiem może sięgać nawet 85 proc. (działanie 1.4 tamtejszego RPO), ale już w Lubelskiem maksymalny poziom dofinansowania wynosi 70 proc. w przypadku mikro- i małych firm oraz 60 proc. dla przedsiębiorstw średnich.

Chociaż większość województw opublikowała już uszczegółowienia do programów regionalnych, w których wskazane są konkretne mechanizmy wsparcia, to w większości regionów wciąż nie są znane daty startu konkursów w poszczególnych działaniach RPO i ich budżety. Dlatego przedsiębiorcy zainteresowani uzyskaniem pomocy na rozwój eksportu powinni na bieżąco obserwować strony internetowe poświęcone funduszom UE w swym regionie.

O tym, jak do nich dotrzeć, piszemy w ramce obok.

Specjalny operator pomoże przy eksporcie

Województwo pomorskie ma pieniądze i pomysł, w jaki sposób wesprzeć eksporterów. W regionalnym programie operacyjnym województwa pomorskiego na lata 2014–2020 wsparciu eksportu poświęcono jedną z głównych części. Chodzi o działanie 2.3 aktywność eksportowa. Wyodrębniona na nie pula wynosi 15,7 mln euro, ale to nie urzędnicy zdecydują, co się stanie z unijnymi euro.

– Skutecznym wykorzystaniem tych pieniędzy, których celem jest wzrost eksportu z regionu, zajmie się wyłoniony przez nas w otwartym konkursie specjalny operator (broker). Jest to jedno z naszych przedsięwzięć strategicznych – mówi „Rzeczpospolitej" Jan Szymański, dyrektor Departamentu Programów Regionalnych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego. Jak tłumaczy, to operator, a może nim być np. instytucja otoczenia biznesu, zajmie się wsparciem eksporterów. Pieniądze europejskie będzie można wykorzystać na: przygotowanie analiz potencjału eksportowego przedsiębiorstw, analizy rynków zagranicznych, organizację imprez promujących eksport i na misje gospodarcze za granicę. – Przewidzieliśmy też dotacje dla przedsiębiorców na ich udział w targach w charakterze wystawcy – informuje Jan Szymański.

Współpraca eksporterów będzie premiowana

W części regionów o pieniądze na wsparcie przedsiębiorstw eksporterów będą się mogły ubiegać tylko instytucje tzw. otoczenia biznesu. W innych wspólne projekty będą premiowane. Jak podkreślają eksperci z firmy doradczej ECDF, w wielu regionach preferowane będą projekty firm realizowane w partnerstwie z innymi, pokrewnymi branżowo firmami lub też realizowane w ramach stowarzyszeń i izb gospodarczych. Dlatego przedsiębiorcy zainteresowani uzyskaniem pomocy powinni rozważyć nawiązanie współpracy z partnerami gospodarczymi. Wpłynie to korzystnie na jakość ich wniosków i szanse uzyskania wsparcia.

– W niektórych działaniach przewidzianych w nowych programach regionalnych o dofinansowanie będą się mogły ubiegać prawdopodobnie wyłącznie takie podmioty jak instytucje otoczenia biznesu (IOB) – tłumaczy Tomasz Kaczmarek z ECDF. I wskazuje, że tak będzie w Świętokrzyskiem, gdzie pomoc kierowana do sektora małych i średnich firm popłynie właśnie za pośrednictwem IOB. Mogą się one ubiegać o środki na usługi oparte na opracowaniu i przygotowaniu do wdrażania nowych modeli biznesowych dla małych i średnich przedsiębiorstw, w tym wykorzystujących technologie informacyjno- -komunikacyjne.

Olgierd Geblewicz, marszałek województwa zachodniopomorskiego

Zachodniopomorskie odpowiada za 3 proc. całości polskiego eksportu – w roku 2013 było to 4,5 mld euro. Eksport regionu stale rośnie, bo jeszcze w 2008 r. był wart niecałe 2,8 mld euro. Naszą flagową dziedziną eksportową była produkcja mebli. Głównie dlatego, że 35 proc. powierzchni regionu to lasy. Naszą mocną stroną jest też produkcja okrętów, w tym do Norwegii. Nasze główne rynki eksportowe to Niemcy (prawie 29 proc. eksportu), kraje skandynawskie i Wielka Brytania.