Lepszy dostęp do bezpłatnej informacji i pomocy prawnej

Tak wynika z założeń ustawy o bezpłatnym dostępie do informacji i pomocy prawnej.

Zaprezentował je Grzegorz Wałejko, zastępca dyrektora Departamentu Sądów Powszechnych w Ministerstwie Sprawiedliwości, w czasie konferencji „Dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej”, która odbyła się pod koniec tygodnia w Warszawie.

O jej przyznaniu mają decydować powiatowe centra pomocy rodzinie. Pomoc ma być zatem udzielana na szczeblu powiatów, ale nie będą tworzone w tym celu nowe instytucje, co zakładały poprzednie projekty ustawy.

[b]Z pomocy będą mogły skorzystać wszystkie osoby znajdujące się na terytorium Polski, przy czym o możliwości jej uzyskania zdecyduje kryterium majątkowe.[/b]

Darmowe usługi będą polegać na udzieleniu informacji, pomocy prawnej i tzw. pomocy rozszerzonej. Ta ostatnia wiąże się z reprezentacją przed sądami i innymi organami i mają ją świadczyć adwokaci i radcowie prawni. Informacji i pomocy natomiast będą też udzielać organizacje i stowarzyszenia zajmujące się tym w swojej codziennej praktyce.

Adwokaci i radcowie mają się zgłaszać do powiatowych centrów pomocy rodzinie i wpisywać na specjalne listy. Jeżeli się już na to zdecydują, nie będą mogli odmówić udzielenia pomocy. Określą natomiast zakres usług, które gotowi są świadczyć. Stawki wynagrodzenia za nie ma zawierać rozporządzenie wykonawcze do ustawy.

Oceniając te propozycje, Grzegorz Wiaderek z Fundacji im. Stefana Batorego wskazywał na niebezpieczeństwo pozostawienia w rękach urzędników decyzji o przyznaniu pomocy. Chodzi o sytuacje, w których można będzie odmówić jej udzielenia, ponieważ nie wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.

– Przepisy będą musiały być bardzo precyzyjne – podkreślał na konferencji Piotr Bober, wiceprezes Krajowej Izby Radców Prawnych.

– Niewykluczone, że pojawi się nawet zarzut niekonstytucyjności takiego przepisu, ponieważ w praktyce może wyłączyć prawo dostępu do sądu – wskazywał Leszek Bosek, prezes fundacji Academia Iuris.

Mimo tych uwag ogólne oceny propozycji ustawy były pozytywne. – Podoba mi się, że ten wstępny projekt jest całościowy i reguluje zarówno dostęp do informacji czy porady prawnej, jak i do reprezentacji przed sądem. Dobre jest to, że nie tworzy nowej, drogiej struktury administracyjnej i schodzi na poziom powiatu. Na pochwałę zasługuje pomysł prostej procedury uzyskiwania pomocy – podsumował założenia ustawy Łukasz Bojarski z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Konferencję zorganizowały: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Instytut Spraw Publicznych i Krajowa Izba Radców Prawnych.