Egzamin prawniczy 2019: jak uzasadnić apelację

Kandydaci na radców prawnych i adwokatów muszą być biegli w pisaniu apelacji.

Publikacja: 27.02.2019 08:06

Egzamin prawniczy 2019: jak uzasadnić apelację

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Tegoroczne egzaminy zawodowe dla adwokatów i radców prawnych odbędą się od 26 do 29 marca 2019 r. Tak jak każdego roku wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy się do nich przygotować. Raz w tygodniu, w każdą środę, na łamach „Rzeczpospolitej" publikujemy materiały, dzięki którym łatwiej będzie zdać egzamin. Dziś publikujemy przykładową apelacje w sprawach karnych

Czytaj także:

Egzamin zawodowy 2019: powtórka z orzecznictwa

Egzaminy prawnicze 2019: powtórka z pisania apelacji

Egzaminy prawnicze 2019: kazusy z prawa gospodarczego

Egzaminy prawnicze 2019: jak napisać apelację

Egzaminy prawnicze 2019: kazusy z prawa cywilnego

Ostatni dzwonek na powtórkę dla przyszłych adwokatów i radców

Apelacja – wzór opracowany na podstawie egzaminu adwokackiego z 2016 r.

Informacja dla zdającego:

Należy założyć, że odpis wyroku z uzasadnieniem został doręczony adwokatowi Ryszardowi Morawskiemu, obrońcy oskarżonego Romana Kamińskiego, 7 marca 2016 r.

OPIS ISTOTNYCH ZAGADNIEŃ DLA KOMISJI EGZAMINACYJNEJ

DO ZADANIA Z ZAKRESU PRAWA KARNEGO

(EGZAMIN ADWOKACKI – 15 MARCA 2016 R.)

Zdaniem zespołu do przygotowania zadań na egzamin adwokacki, w przypadku zadania

z zakresu prawa karnego, zasadne jest sporządzenie apelacji. Przy ocenie prac w ramach wymogów zawartych w art. 78e ust. 2 ustawy – Prawo o adwokaturze, należy zwrócić uwagę na następujące problemy:

1. Sąd rejonowy błędnie skazał oskarżonego za przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. Postanowieniem z 10 sierpnia 2015 r. prokurator umorzył dochodzenie przeciwko Romanowi Kamińskiemu o powyższe przestępstwo. Z kolei postanowieniem z 6 października 2015 r. prokurator nadrzędny wznowił to postępowanie. Uczynił to jednak mimo braku podstaw do podjęcia takiej decyzji. Zgodnie bowiem z art. 327 § 2 k.p.k., prawomocnie umorzone postępowanie przygotowawcze wznawia się przeciwko osobie, która występowała w charakterze podejrzanego „tylko wtedy, gdy ujawnią się nowe istotne fakty lub dowody nieznane w poprzednim postępowaniu". Decyzja o wznowieniu postępowania została zaś umotywowana przede wszystkim tym, że błędnie oceniono stopień społecznej szkodliwości czynu, przy czym nie wskazano na jakiekolwiek nowe fakty lub dowody. Wprawdzie słusznie zwrócono uwagę na to, że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu nie można kierować się okolicznościami związanymi z „osobą sprawcy" takimi, jak dobra opinia w pracy i w miejscu zamieszkania oraz wyrażenie skruchy, ponieważ art. 115 § 2 k.k. pozwala na uwzględnienie w tym zakresie jedynie okoliczności podmiotowych i przedmiotowych, ale związanych z czynem sprawcy, niemniej nie wiązało się to z przedstawieniem żadnych nowych faktów lub dowodów. W poprzednim postępowaniu (przed wznowieniem) ustalono też („znane było"), że Roman Kamiński, podrabiając dokument, chciał przedłożyć go w banku i uzyskać pożyczkę na zakup samochodu.

Zgodnie z art. 327 § 4 k.p.k., jeżeli po wniesieniu aktu oskarżenia sąd stwierdzi, że postępowanie przygotowawcze wznowiono mimo braku podstaw, to wówczas umarza postępowanie.

2. Zgodnie z art. 288 § 4 k.k., ściganie przestępstwa z § 1 tego przepisu następuje na wniosek pokrzywdzonego. Tymczasem Sąd Rejonowy skazał Romana Kamińskiego za przestępstwo

z art. 288 § 1 k.k., mimo że pokrzywdzony Marek Lisek nie złożył takiego wniosku (w ogóle nie był zainteresowany jego ściganiem). I w tym przypadku mamy zatem do czynienia z ujemną przesłanką procesową. W myśl art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k., nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy m.in. brak jest wymaganego wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej.

3. Sąd rejonowy błędnie przyjął, że oskarżony popełnił przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w formie stadialnej dokonania. Przedmiotowe przestępstwo jest przestępstwem materialnym, znamiennym skutkiem w postaci przywłaszczenia rzeczy przez sprawcę. O skutku tym można mówić dopiero wtedy, gdy spełnione zostaną dwa warunki: po pierwsze – sprawca pozbawi osobę uprawnioną władztwa nad rzeczą, po wtóre – sprawca obejmie rzecz we władanie. Choć dla spełnienia tego ostatniego warunku nie zawsze konieczne jest wyniesienie rzeczy poza miejsce, gdzie doszło do włamania, ale nieodzowne jest ustalenie, że objęcie przedmiotu wykonawczego we władztwo sprawcy rzeczywiście nastąpiło. Roman Kamiński, po wybiciu szyby i dostaniu się do wnętrza domku letniskowego, ustawił telewizor i odtwarzacz płyt CD na podłodze wewnątrz domku, przy drzwiach tarasowych. Przygotował te przedmioty do wyniesienia. Postanowił jednak sprawdzić, czy kogoś nie ma w pobliżu. Dostrzegł idącego drogą pokrzywdzonego, przestraszył się i oddalił z miejsca zdarzenia. Zrezygnował z wyniesienia telewizora i odtwarzacza płyt CD z domku letniskowego. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że oskarżony objął te przedmioty we władanie.

Przyznać trzeba, że omawiana kwestia ma charakter ocenny, ale rzeczą zdającego jest takie rozwiązanie zadania, które w najlepszym stopniu uwzględnia interes oskarżonego. Realia zadania wydają się zaś dawać pełne podstawy do kwestionowania rozstrzygnięcia sądu w przedmiotowym zakresie i to z bardzo dużym prawdopodobieństwem uwzględnienia stosownego zarzutu przez sąd II instancji.

4. Sąd rejonowy błędnie też uznał, że przypisany oskarżonemu w punkcie 3 wyroku czyn został popełniony w warunkach art. 64 § 2 k.k. Jedną z koniecznych przesłanek recydywy wielokrotnej jest bowiem „uprzednie skazanie" w warunkach określonych w § 1 art. 64 k.k. Prawomocnym wyrokiem z 20 sierpnia 2012 r. Roman Kamiński został skazany za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k., ale w podstawie skazania nie przyjęto art. 64 § 1 k.k., choć wcześniejsze jego skazanie wyrokiem z 24 maja 2011 r. za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. i odbyta kara dawały podstawy do takiego rozstrzygnięcia. Sąd jednak w wyroku z 20 sierpnia 2012 r. tego nie uczynił. W rezultacie oskarżony nie został „skazany" w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k., a samo „popełnienie" czynu w okolicznościach pozwalających na przyjęcie recydywy szczególnej podstawowej nie daje podstaw do zastosowania art. 64 § 2 k.k.

WZÓR PISMA

Poznań, 13 marca 2016 r.

adw. Ryszard Morawski

upoważnienie do obrony w aktach sprawy

adres do doręczeń

Kancelaria Adwokacka w Gnieźnie

ul. Szeroka 20

obrońca oskarżonego

Romana Kamińskiego

dane i adres oskarżonego w aktach sprawy

Do Sądu Okręgowego w Poznaniu

Wydział IV Karny Odwoławczy

aleja Marcinkowskiego 32

61-745 Poznań

za pośrednictwem

Sądu Rejonowego w Gnieźnie

II Wydział Karny,

ul. Franciszkańska 9

62-200 Gniezno

sygn. akt. II K 1610/15

APELACJA OBROŃCY OSKARŻONEGO OD WYROKU SĄDU REJONOWEGO W GNIEŹNIE Z DNIA 18 LUTEGO 2016 R. W SPRAWIE PRZECIWKO ROMANOWI KAMIŃSKIEMU

Działając na podstawie art. 444 § 1 w zw. z art. 425 § 1, §2, §3 i art. 427 § 1 (ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Dz. U. Nr. 89, poz. 555 ze zm. – Kodeks Postępowania Karnego, (dalej: „kpk") niniejszym zaskarżam ww. wyrok Sądu Rejonowego w sprawie o sygn. II 1610/15 w całości na korzyść oskarżonego. Odpis wyroku został mi doręczony wraz z uzasadnieniem w dniu 7 marca 2016 r. Na podstawie art. 427 § 1 i § 2 kpk w zw. z art. 438 pkt 1 i 2 oraz art. 439 § 1 pkt 9 wyrokowi temu zarzucam:

w zakresie I punktu Wyroku, zaskarżam to orzeczenie w całości i zarzucam mu:

Naruszenie przepisów procedury, tj. art. 327 § 4 kpk w zw. z art. 17 § 1 pkt 11 kpk, stanowiących bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 pkt 9 kpk, poprzez nieumorzenie postępowania w sytuacji, podczas gdy Sąd powinien umorzyć postępowanie z uwagi na to, że prawomocnie zakończone postępowanie przygotowawcze wobec podejrzanego Romana Kamińskiego zostało wznowione pomimo braku podstaw określonych w art. 327 § 2 kpk.

w zakresie II punktu Wyroku, zaskarżam to orzeczenie w całości i zarzucam mu:

naruszenie art. 17 § 1 pkt 10 kpk w zw. z art. 288 § 4 kk, polegające na braku umorzenia postępowania w sytuacji, w której brak było wniosku pokrzywdzonego o ściąganie przeciwko oskarżonemu, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 9).

w zakresie III punktu wyroku zaskarżam to orzeczenie w całości, i zarzucam mu:

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 279 §1 kk, poprzez jego zastosowanie w przypadku, w którym oskarżony nie objął rzeczy w swoje posiadanie (nie dokonał zaboru mienia), co stanowi jedną z przesłanek zastosowania tego przepisu [2]

naruszenie prawa materialnego tj. art. 64 § 2 kk i zastosowanie multirecedywy, podczas gdy nie zostały spełnione przesłanki do zastosowania tej instytucji prawnej, gdyż oskarżony nie był uprzednio karany w warunkach określonych w art. 64 § 1 kk, a tym samym Sąd nie mógł zastosować tego przepisu.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, na podstawie art. 427 § 1 oraz art. 437 § 1 i § 2 kpk. wnoszę o:

uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania w zakresie dotyczącym punktu I i punktu II wyroku, z uwagi na zaistnienie kwalifikowanych przesłanek odwoławczych (bezwzględne przyczyny odwoławcze);

w zakresie dotyczącym punktu III wnoszę o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

W konsekwencji wnoszę również o uchylenie orzeczenia o karze łącznej.

UZASADNIENIE

Sąd 18 lutego 2016 r. w sprawie przeciwko oskarżonemu Romanowi Kamińskiemu uznał go za winnego: 1) popełnienia przestępstwa z art. 270 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 270 § 1 k.k. wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, 2) popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 288 § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności 3) popełnienia przestępstwa z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności. Sąd orzekł karę łączną za ww. przestępstwa w wysokości 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

Z wyrokiem Sądu nie sposób jednak się zgodzić, Sąd rozpatrujący sprawę dopuścił się naruszenia szeregu przepisów prawa materialnego i kwalifikowanych naruszeń przepisów postępowania, co powoduje, że taki wyrok ostać się nie może. Szczegółowe omówienie zarzutów i wniosków wobec rozstrzygnięcia w dalszym etapie uzasadnienia dla czytelności wywodu zostanie podzielone na stosowne punkty dotyczące poszczególnych punktów Wyroku.

W zakresie zarzutów dotyczących I punktu wyroku:

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2015 r. prokurator umorzył dochodzenie przeciwko Romanowi Kamińskiemu o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Z kolei postanowieniem z dnia 6 października 2015 r. prokurator nadrzędny wznowił to postępowanie (sprawa początkowo toczyła się w postępowaniu przygotowawczym pod sygnaturą Ds. 422/15 i RSD 458/15, a po wznowieniu prawomocnie umorzonego postępowania pod sygnaturą Ds. 654/15 i RSD 678/15).

Prokurator nadrzędny wznowił jednak to postępowanie mimo braku podstaw do podjęcia takiej decyzji. Zgodnie z art. 327 § 2 kpk „Prawomocnie umorzone postępowanie przygotowawcze wznawia się przeciwko osobie, która występowała w charakterze podejrzanego, na mocy postanowienia prokuratora nadrzędnego nad tym, który wydał lub zatwierdził postanowienie o umorzeniu, tylko wtedy, gdy ujawnią się nowe istotne fakty lub dowody nieznane w poprzednim postępowaniu albo, gdy zachodzi okoliczność określona w art. 11 § 3". Sąd powinien, zatem ustalić, czy spełnione zostały przesłanki ujawnienia nowych istotnych faktów lub dowodów nieznanych w poprzednim postępowaniu. Sąd po wniesieniu aktu oskarżenia powinien dokonać oceny prawidłowości wznowienia umorzonego postępowania przygotowawczego, przy czym powinien poddać gruntownej analizie przesłanki dopuszczalności takiego wznowienia przez prokuratora nadrzędnego.

W przepisie ewidentnie chodzi o nowe i nieznane wcześniej fakty i dowody. W niniejszej sprawie żadna z powyższych przesłanek nie została spełniona, nie zostały ujawnione żadne nowe dowody ani fakty, które nie były wcześniej znane.

W niniejszej sprawie decyzja o wznowieniu postępowania została umotywowana przede wszystkim tym, że błędnie oceniono stopień społecznej szkodliwości czynu, co należy do sfery oceny dowodów. Za podstawę do wznowienia postępowania nie można uznać odmiennej oceny wcześniej zebranych dowodów w sprawie i traktować je, jako nowe dowody. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że nie mogą zostać uznane za spełniające warunki wznowienia z art. 327§ 2 kpk: zarówno odmienna ocena zeznań świadków jak i odmienna ocena dowodów w innym postępowaniu. Określenie "nieznane w poprzednim postępowaniu" oznacza, że były one nieznane organowi (noviter producta), a nie, że były nieznane również stronom (noviter repeta) – Grzegorczyk, Kodeks, t. I, 2014, s. 1138.

Co za tym idzie nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 327 § 2 kpk i postępowanie przygotowawcze nie powinno być wznowione, skoro jednak tak się stało Sąd powinien dokonując kontroli aktu oskarżenia wyłapać błędy postępowania prokuratorskiego i w tym zakresie umorzyć postępowanie. Sąd jednak nie umorzył postępowania i orzekał w sprawie doszło zatem do naruszenia art. 17 § 1 pkt 11 kpk w zw. z art. 327 § 4, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 pkt 9 kpk.

W zakresie zarzutów dotyczących II punktu Wyroku:

Występek, za który oskarżony został skazany ścigany jest zgodnie z art. 288 § 4 kk wyłącznie na wniosek pokrzywdzonego, natomiast w niniejszej sprawie brak jest wniosku pokrzywdzonego. Pokrzywdzony nie był zainteresowany ściganiem (uzyskał zadośćuczynienie finansowe od oskarżonego).

Brak wniosku o ściganie w wymienionych wypadkach wyklucza dopuszczalność wszczęcia postępowania, natomiast postępowanie wszczęte pomimo braku wniosku podlega umorzeniu.

Złożenie przez osobę uprawnioną wniosku o ściganie w przypadku przestępstw wnioskowych, stanowi przesłankę, która musi istnieć, aby postępowanie było dopuszczalne, inaczej rzecz ujmując, brak wniosku stanowi przeszkodę procesową (zob. M. Cieślak: Polska procedura karna, Warszawa 1973 r., s. 405-406). Wniosek o ściganie warunkuje zatem byt procesu karnego. Brak wniosku powoduje, że postępowanie jest niedopuszczalne i ustawodawca zakazuje jego wszczęcia, jeżeli sytuacja ta występuje i jest znana organowi procesowemu jeszcze w stadium przed wszczęciem postępowania. Jeżeli jednak postępowanie zostało już wszczęte, to konieczne jest jego umorzenie niezwłocznie, gdy brak wniosku, czyli sytuacja powodująca niedopuszczalność postępowania zostanie ujawniona albo, jeżeli zaistnieje w toku procesu. Jeżeli to nie nastąpiło i odbył się proces, w efekcie, którego wydano wyrok, to musi on być uchylony, a postępowanie umorzone. (Wyrok SN w sprawie o sygn. II KK 56/08 z dnia 27 sierpnia 2008 r). W sytuacji procedowania przez Sąd w sprawie mimo braku wniosku pokrzywdzonego za przestępstwo ścigane na wniosek zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 pkt 9 kpk. W zakresie zarzutów dotyczących III punktu Wyroku:

AD PKT 1

Przedmiot ochrony przestępstwa kradzieży z włamaniem pokrywa się z przedmiotem ochrony przestępstwa kradzieży. Kradzież z włamaniem różni się od tzw. zwykłej kradzieży sposobem jej popełnienia. Charakteryzuje się on połączeniem dwóch elementów, włamania oraz zaboru rzeczy. Zabór rzeczy rozumieć należy identycznie jak w przypadku przestępstwa kradzieży z art. 278 k.k. Polega on, więc na pozbawieniu władztwa nad rzeczą osoby uprawnionej oraz przejęciu tego władztwa przez sprawcę. Zabór polega na wyjęciu rzeczy spod władztwa właściciela lub posiadacza i przejęciu we własne władztwo sprawcy (Peiper, Komentarz, s. 541; Górniok, Pleńska, Przestępstwa..., s. 405; Marek, Komentarz, s. 589; Michalski (w:) Wąsek II, s. 763 i n.). Skutkiem przestępnym jest zmiana osoby władającej rzeczą (Michalski (w:) Wąsek II, s. 764).

W niniejszej sprawie należy mieć na uwadze, że oskarżony nigdy nie objął w swoje posiadanie rzeczy, które przez cały czas pozostawały w domku letniskowym pokrzywdzonego, nie doszło, zatem do zmiany osoby władającej rzeczą oraz do faktycznego ich zaboru.

AD PKT 2

Zgodnie z treścią art. 64 § 2 k.k., zakwalifikowanie przestępstwa, jako popełnionego w warunkach tzw. recydywy wielokrotnej uzależnione jest m.in. od wykazania, że sprawca był uprzednio skazany za przestępstwo popełnione w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k. (wyrok SN z 11 kwietnia 2013 r., Sygn. akt III KK 82/13). W niniejszej sprawie nie zachodziły w/w przesłanki, Sąd zatem nie mógł skazać oskarżonego w warunkach multirecedywy.

Mając na uwadze powyższe uchybienia Sądu, wnoszę jak w petitum apelacji.

__________ (podpis własnoręczny)

adw. Ryszard Morawski

Załączniki

1 odpis apelacji

Apelacja – wzór opracowany na podstawie egzaminu radcowskiego z 2017 r.

Informacja dla zdającego:

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem został doręczony radcy prawnemu Grzegorzowi Zębikowi na adres jego kancelarii w dniu 23 marca 2017 r.

OPIS ISTOTNYCH ZAGADNIEŃ

DLA KOMISJI EGZAMINACYJNEJ DO ZADANIA Z ZAKRESU PRAWA KARNEGO

(EGZAMIN RADCOWSKI – 28 MARCA 2017 R.)

Zdaniem zespołu do przygotowania zadań na egzamin radcowski, w przypadku zadania z zakresu prawa karego, zasadne jest sporządzenie apelacji. Zdający przy rozwiązywaniu zadania powinni zwrócić uwagę na następujące problemy:

1. Sąd Rejonowy błędnie przyjął w opisie czynu przypisanego, jak również błędnie ustalił, że zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia swojego czynu oraz pokierowania swoim postępowaniem była ograniczona w stopniu znacznym, powielając w tym zakresie błąd z zarzutu aktu oskarżenia. Z opinii psychiatrycznej, która słusznie została obdarzona wiarą w całości wynika, że zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem była ograniczona, ale w stopniu nieznacznym. W tym stanie rzeczy w apelacji należało postawić zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, który winien być połączony z odpowiednim wnioskiem – o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu i kwalifikacji prawnej tej okoliczności.

2. Z powyższym uchybieniem związana była kolejna wadliwość, polegająca na zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 60 § 1 i § 6 pkt 4 k.k. poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Skoro nie istniała podstawa do ustalenia ograniczonej poczytalności w stopniu znacznym, nie było także podstawy do nadzwyczajnego złagodzenia kary z powodu tej właśnie ograniczonej poczytalności, a innej podstawy nadzwyczajnego złagodzenia kary Sąd nie ustalił. W takim stanie rzeczy uzasadniony jest zarzut naruszenia prawa materialnego, mający wszakże wtórny charakter względem zarzutu błędnych ustaleń faktycznych. Zarzut ten jednak winien być postawiony, gdyż ograniczenia wynikające z zakazu reformationis in peius (art. 434 § 1 k.p.k.) umożliwiają ingerencję w zaskarżone orzeczenie, gdy środek odwoławczy wniesiony jest na niekorzyść przez pełnomocnika, jedynie w razie stwierdzenia podniesionego uchybienia. Z tak sformułowanym zarzutem winien być związany wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie kary pozbawienia wolności pozostającej w granicach sankcji. Należy odnotować, iż aktualnie brak reguły ne peius, zawartej wcześniej w art. 454 § 2 k.p.k. (aktualnie uchylonym), która zabraniałaby podwyższenia kary pozbawienia wolności w razie zmiany ustaleń faktycznych.

3. Oskarżony w czasie popełnienia czynu z pkt II aktu oskarżenia był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z art. 191 § 2 k.k. na karę pozbawienia wolności, co stanowi negatywną przesłankę warunkowego zawieszenia wykonania kary. Zważywszy natomiast na fakt, że oskarżony był karany za przestępstwo z art. 191 § 2 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, która była objęta karą łączną, a tę karę łączną oskarżony odbył w całości w okresie od 17 października 2009 r. do 17 października 2012 r., Sąd I instancji powinien również ustalić, że oskarżony działał w warunkach powrotu do przestępstwa. Przestępstwa z art. 191 § 2 k.k. i z art. 190a § 1 i 3 k.k. są przestępstwami podobnymi, gdyż dobrem chronionym przez ich typy jest wolność. Przestępstwa podobne to przestępstwa należące do tego samego rodzaju (art. 115 § 3 k.k.), a takimi są przestępstwa skierowane przeciwko temu samemu dobru prawnemu. Sąd Rejonowy nie ustalił natomiast ani podobieństwa przestępstw, ani okresu odbycia kary pozbawienia wolności, ani tego, że w czasie 5 lat od odbycia kary pozbawienia wolności oskarżony dopuścił się ponownie przestępstwa tego samego rodzaju. Konieczne było więc podniesienie również uchybień związanych z powyższymi kwestiami. W pierwszym wypadku powinien być to zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 69 § 1 k.k., drugim zaś – zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku poprzez zaniechanie ustalenia, że oskarżony dopuścił się przypisanego mu zachowania w warunkach powrotu do przestępstwa. Wnioski odpowiadające tym zarzutom winny dotyczyć odpowiednio – zmiany wyroku poprzez ustalenie, że oskarżony działał w warunkach powrotu do przestępstwa, a także uchylenia rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary. Dodać należy, że nawet gdy kara pozbawienia wolności orzeczona za umyślne przestępstwo podobne objęta została węzłem kary łącznej, to i tak warunki recydywy specjalnej są spełnione, gdy ta kara jednostkowa została orzeczona w wymiarze co najmniej 6 miesięcy i w takim też co najmniej wymiarze odbyta została kara łączna (np. uchwała Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 1985 r., VI KZP 5/85, OSNKW 1985, z. 7-8, poz. 54).

4. Decyzja Sądu Rejonowego o nieuwzględnieniu wniosku o zadośćuczynienie także była błędna, gdyż wszystkie argumenty, jakie podniósł Sąd w uzasadnieniu dotyczą niemożności orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, a nie obowiązku zadośćuczynienia. W aktach znajdowały się natomiast wystarczające dowody na okoliczność doznania krzywdy. Wniosek o orzeczenie obowiązku zadośćuczynienia jest prawidłowy merytorycznie, został złożony w terminie, niemniej do jego uwzględnienia należałoby zmienić ustalenia faktyczne. Z tego powodu należało podnieść zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na braku ustalenia istnienia krzywdy i nieokreślenia jej wymiaru. Z takim zarzutem winien być skorelowany wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie na podstawie art. 46 § 1 k.k. obowiązku zadośćuczynienia poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej Lidii Salomon kwoty pieniężnej, względnie orzeczenie nawiązki na podstawie art. 46 § 2 k.k.

5. Kolejnym uchybieniem Sądu I instancji było niezasadne pouczenie Darii Kołodziejczyk o prawie do odmowy zeznań. Daria Kołodziejczyk była siostrą żony brata oskarżonego, a więc nie była osobą najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. i nie mogła skorzystać z uprawnienia z art. 182 § 1 k.p.k. Należy jednak zwrócić uwagę, iż uchybienie to nie miało wpływu na treść wyroku, gdyż niekorzystne dla oskarżonego okoliczności, jakie wynikały z zeznań Darii Kołodziejczyk, zostały ustalone na podstawie innych dowodów. Jakkolwiek zatem doszło do uchybienia procesowego ze strony Sądu, podniesienie zarzutu obrazy art. 182 § 1 k.p.k. nie jest konieczne gdyż nie miało wpływu na treść wyroku.

6. W zakresie rozstrzygnięcia co do czynu z pkt. I aktu oskarżenia Sąd I instancji błędnie umorzył postępowanie, gdyż wartość przedmiotu przestępstwa przeciwko mieniu nie ma znaczenia w sytuacji, kiedy sprawca dokonując rozboju używał przemocy wobec osoby. Pojęcie przemocy wobec osoby ma takie samo znaczenie jak pojęcie gwałtu na osobie, którym ustawodawca posłużył się w art. 130 § 3 k.k., a więc do takiego zachowania nie stosuje się m.in. art. 119 k.w. (zob. uchwałę SN (7 – zasada prawna) z 17.12.2008 r., I KZP 27/08, OSNKW 2009, z. 1, poz.1). W realiach sprawy przemoc używana przez Anatola Jakińskiego miała zresztą cechy gwałtu na osobie z uwagi na intensywność. W sprawie były podstawy do ustalenia przestępstwa rozboju z uwagi na treść obdarzonych wiarą zeznań pokrzywdzonej – opisała ona zdarzenie, w którym oskarżony użył wobec niej przemocy i zabrał sukienkę. Nie miała znaczenia wartość sukienki, która według stanu prawnego na czas orzekania rzeczywiście nie przekraczała 1 minimalnego wynagrodzenia, a według stanu na czas czynu przekraczała 250 zł. W tym stanie rzeczy należało podnieść zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku poprzez nieustalenie, że oskarżony zabierając sukienkę użył wobec Lidii Salomon przemocy, czym wypełnił dyspozycję art. 280 § 1 k.k., a nie art. 119 § 1 k.w. Z tak postawionym zarzutem należało powiązać wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku celem ponownego rozpoznania sprawy, gdyż zmianom w tym zakresie sprzeciwia się art. 454 § 1 k.p.k.

7. Zasadne jest także podniesienie zarzutu naruszenia art. 624 § 1 k.p.k. polegającego na niezasadnym zwolnieniu oskarżonego od kosztów sądowych w zakresie czynu z pkt. II, gdyż takiej decyzji nie uzasadniała jego sytuacja majątkowa. Naruszeniem art. 627 k.p.k. było niezasądzenie kwoty obejmującej wynagrodzenie pełnomocnika, wynikającej z oświadczenia. Należało więc postawić zarzut obrazy tego przepisu, łącząc go ze stosownym wnioskiem o zmianę wyroku i zasądzenie wnioskowanej należności od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej.

WZÓR PISMA

Lublin, 28 marca 2017 r.

Radca prawny Grzegorz Zębik

Kancelaria Radcy Prawnego w Lublinie

ul. Kościuszki 1/12, 20–076 Lublin

pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

Lidii Salomon

w sprawie Anatola Jakińskiego

(Adres a/a)

Sąd Okręgowy w Lublinie

V Wydział Karny Odwoławczy

za pośrednictwem

Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie

III Wydział Karny

ul. Krakowskie Przedmieście 78 20–076 Lublin

Sygn. akt III K 650/16

APELACJA PEŁNOMOCNIKA OSKARŻYCIELKI POSIŁKOWEJ

LIDII SALOMON OD WYROKU SĄDU REJONOWEGO LUBLIN–ZACHÓD W LUBLINIE Z DNIA 10 LUTEGO 2017 R. W SPRAWIE PRZECIWKO

ANATOLOWI JAKIŃSKIEMU

Działając na podstawie art. 444 § 1 w zw. z art. 425 § 1, § 2, § 3 i art. 427 § 1 ustawy z 6.6.1997 r. – Kodeks Postępowania Karnego (dalej „KPK") niniejszym zaskarżam

ww. wyrok Sądu Rejonowego Lublin–Zachód w Lublinie w sprawie o sygn. akt III

K 650/16 z dnia 10 lutego 2017 r. w sprawie przeciwko oskarżonemu Anatolowi Jakińskiemu (dalej „Wyrok") w zakresie punktów 1–4 Wyroku na niekorzyść oskarżonego. Odpis wyroku został mi doręczony wraz z uzasadnieniem w dniu 23 marca 2017 r.

Na podstawie art. 427 § 1 i § 2 KPK w zw. z art. 438 KPK (odpowiednie punkty wskazane poniżej) wyrokowi temu zarzucam:

1. W stosunku do zarzucanego Oskarżonemu czynu z art. 190a § 1 i 3 KK w zw. z art. 31 § 2 KK zarzucam naruszenie art. 438 pkt 1, 2 i 3 KPK, tj.:

a) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 69 § 1 KK poprzez jego zastosowanie w niniejszym rozstrzygnięciu, w sytuacji, w której z danych z KRK wynika, że Oskarżony był prawomocnie skazany na karę pozbawienia wolności, co uniemożliwiało zastosowanie przez Sąd tego przepisu;

b) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym ustaleniu przez Sąd, że zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia jego czynu oraz pokierowania jego zachowaniem była ograniczona w stopniu znacznym, w sytuacji gdy z opinii biegłego psychiatry, która została przez Sąd uznana za wiarygodną w całości, wynikało, że była ona jedynie ograniczona (ale nie w stopniu znacznym);

c) powyższy błąd w ustaleniach skutkował wadliwym zastosowaniem przepisów proceduralnych odnoszących się do nadzwyczajnego zastosowania kary, tj. art. 60 § 1 i § 6 pkt 4 KK, w sytuacji, w której nie zachodziły podstawy do nadzwyczajnego złagodzenia kary a Sąd powinien orzec karę w granicach ustawowego zagrożenia karą za ten czyn;

d) Sąd, o czym mowa powyżej, nie ustalił, że Oskarżony działał w warunkach powrotu do przestępstwa, z uwagi na jego uprzednią karalność za czyn podobny do zarzucanego mu czynu (czyn z tego samego rozdziału – przestępstwo przeciwko wolności), co skutkowało błędem w zakresie kwalifikacji prawnej czynu – któremu powinna zostać przypisana kwalifikacja recydywy, co rzutowałoby na wymiar grożącej kary;

e) Sąd dopuścił się również błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na braku ustalenia istnienia krzywdy i nieokreślenia jej wymiaru przy terminowo złożonym przez pokrzywdzoną wniosku o zadośćuczynienie związanym z jej pobytem w szpitalu i wydatkami z tym związanymi;

2. W stosunku do zarzucanego Oskarżonemu czynu z art. 278 § 1 KK zarzucam naruszenie art. 438 pkt 2 i 3 KPK, tj. niezasadne umorzenie postępowania karnego wobec Oskarżonego, w sytuacji, w której Oskarżony dokonując zaboru mienia używał przemocy, co stanowi przestępstwo niezależnie od wartości przedmiotu zaboru a Sąd powinien ten czyn zakwalifikować jako rozbój (art. 280 KK) a nie wykroczenie (art. 119

§ 1 KW).

Mając na uwadze powyższe zarzuty, na podstawie art. 427 § 1 oraz art. 437 § 1 i § 2 KPK wnoszę o:

1. w zakresie Wyroku dotyczącego zarzucanego Oskarżonemu czynu z art. 190a § 1

i 3 KK w zw. z art. 31 § 2 KK:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w tym zakresie poprzez wyeliminowanie związku z art. 31 § 2 KK, dodanie do opisu czynu związku z art. 64 § 1 KK i orzeczenie na tej podstawie kary pozbawienia wolności w górnej podwyższonej granicy zagrożenia bez możliwości zawieszenia jej odbycia oraz

2) orzeczenie na rzecz Pokrzywdzonej zadośćuczynienia.

2. W zakresie Wyroku dotyczącego zarzucanego Oskarżonemu czynu z art. 278 KK, mając na uwadze reguły ne peuis wnoszę o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Ad 1a

Sąd naruszył art. 69 § 1 KK poprzez jego zastosowanie w niniejszym rozstrzygnięciu, w sytuacji, w której oskarżony był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z art. 191 § 2 KK na karę 2 lat pozbawienia wolności, co stanowi negatywną przesłankę warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Ad 1b

Sąd błędnie przyjął w opisie czynu przypisanego, jak również błędnie ustalił, że zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia swojego czynu oraz pokierowania swoim postępowaniem była ograniczona w stopniu znacznym, powielając w tym zakresie błąd z zarzutu aktu oskarżenia. Wnioskowanie to stoi w oczywistej sprzeczności z wywołaną w sprawie opinią psychiatryczną. Zgodnie z jej treścią ustalono co prawda, że oskarżony leczy się z powodu choroby psychicznej, lecz jednoznacznie i bez żadnej wątpliwości wskazano w punkcie 3 i 4 opinii, że „... żadne dowody (...) nie wskazują, ażeby w okresie zarzucanych Anatolowi Jakińskiemu czynów miały miejsce nawroty choroby (świadkowie nie relacjonują o żadnych objawach, nie miała miejsca hospitalizacja, zaś z dokumentów z poradni zdrowia psychicznego wynika, że oskarżony odbywał wizyty i stale w tym czasie przyjmował leki), jego zachowanie było zborne, przemyślane i konsekwentne..." oraz, że „do popełnienia obu zarzucanych Anatolowi Jakińskiemu czynów doszło w czasie remisji choroby, co z kolei prowadzi do wniosku o tym, że w czasie popełnienia tych czynów był poczytalny". Wniosek płynący z opinii wskazywał, że w zakresie czynu

II zdolności rozpoznania znaczenia czynu przez oskarżonego była ograniczona w stopniu nieznacznym.

Ad 1c

Kolejny zarzut jest zarzutem wynikowym błędu w ustaleniach faktycznych, wskazanych w punkcie powyżej. W wyniku uznania, że stopień znaczenia czynu przez oskarżonego był znaczny, sąd zastosował nadzwyczajne złagodzenie kary z art. 60 § 1 i § 6 pkt 4 KK poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. A skoro nie istniała żadna podstawa do ustalenia ograniczonej poczytalności w stopniu znacznym, nie było także podstawy do nadzwyczajnego złagodzenia kary z powodu tej właśnie ograniczonej poczytalności.

Ad 1d

Sąd, pomimo posiadania danych z Krajowego Rejestru Karnego nie ustalił, że Oskarżony działał w warunkach powrotu do przestępstwa, z uwagi na jego uprzednią karalność za czyn podobny do zarzucanego mu czynu (czyn z tego samego rozdziału – przestępstwo przeciwko wolności), co skutkowało błędem w zakresie kwalifikacji prawnej czynu – któremu powinna zostać przypisana kwalifikacja recydywy, co rzutowałoby na wymiar grożącej kary.

Oskarżony w czasie popełnienia czynu z pkt II aktu oskarżenia był karany za przestępstwo z art. 191 § 2 KK na karę 2 lat pozbawienia wolności, która była objęta karą łączną, a tę karę łączną oskarżony odbył w całości w okresie od 17 października 2009 r.

do 17 października 2012 r., Sąd I instancji powinien również ustalić, że oskarżony działał w warunkach powrotu do przestępstwa. Przestępstwa z art. 191 § 2 KK i z art. 190a

§ 1 i 3 KK są przestępstwami podobnymi, gdyż dobrem chronionym przez ich typy jest wolność. Sąd nie ustalił natomiast ani podobieństwa przestępstw, ani okresu odbycia kary pozbawienia wolności, ani tego, że w czasie 5 lat od odbycia kary pozbawienia wolności oskarżony dopuścił się ponownie przestępstwa tego samego rodzaju.

Dodać należy, że nawet gdy kara pozbawienia wolności orzeczona za umyślne przestępstwo podobne objęta została węzłem kary łącznej, to i tak warunki recydywy specjalnej są spełnione, gdy ta kara jednostkowa została orzeczona w wymiarze co najmniej 6 miesięcy i w takim też co najmniej wymiarze odbyta została kara łączna (np. uchw. SN z 24.4.1985 r.,

VI KZP 5/85, OSNKW 1985, z. 7–8, poz. 54).

Ad 1e

Sąd dopuścił się również błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na braku ustalenia istnienia krzywdy i nieokreślenia jej wymiaru przy terminowo złożonym przez pokrzywdzoną wniosku o zadośćuczynienie związanym z jej pobytem w szpitalu i wydatkami z tym związanymi.

Koniecznym warunkiem, aby uzyskać zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, jest skazanie sprawcy przestępstwa oraz istnienie związku przyczynowego pomiędzy czynem a krzywdą, a także samo istnienie krzywdy w momencie orzekania.

Sąd posiadał niezbędne dowody do ustalenia okoliczności doznania krzywdy, w szczególności dokumentację medyczną i opinią psychiatryczną. Brak ustalenia istnienia krzywdy skutkował również brakiem ustalenia jej wymiaru.

Ad 2a

Sąd niezasadnie umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego, w sytuacji, w której oskarżony dokonując zaboru mienia używał przemocy, co stanowi przestępstwo niezależnie od wartości przedmiotu zaboru a Sąd powinien ten czyn zakwalifikować jako rozbój (art. 280 KK) a nie wykroczenie (art. 119 § 1 KW).

Pojęcie przemocy wobec osoby ma takie samo znaczenie jak pojęcie gwałtu na osobie, którym ustawodawca posłużył się w art. 130 § 3 KK, a więc do takiego zachowania nie stosuje się m.in. art. 119 KW (tak uchw. SN (7) z 17.12.2008 r., I KZP 27/08, OSNKW 2009, z. 1,

poz. 1). W przedmiotowej sprawie przemoc używana przez oskarżonego miała cechy gwałtu na osobie z uwagi na jej intensywność. Wystąpiły podstawy do ustalenia przestępstwa rozboju z uwagi na treść obdarzonych wiarą zeznań pokrzywdzonej (opis zdarzenia w którym oskarżony użył wobec niej przemocy i zabrał sukienkę). Nie miała znaczenia, wartość sukienki, która według stanu prawnego na czas orzekania rzeczywiście nie przekraczała 1/4 minimalnego wynagrodzenia, a według stanu na czas czynu przekraczała 250 zł.

Mając na uwadze powyższe, uznając iż wyrok w zaskarżonej części ostać się nie może, wnoszę jak w petitum.

Grzegorz Zębik

Radca prawny

(podpis własnoręczny)

Załącznik:

– odpis apelacji.

Z czego najlepiej się uczyć

- Egzaminy Prawnicze Ministerstwa Sprawiedliwości. Tom 1–3 wydanie 2019

- Pozwy z prawa gospodarczego na przykładach i wzorach, J. Grędzińska, M. Rydlichowski, D. Wetoszka, 2. wyd. 2018

- Apelacje z prawa gospodarczego na przykładach i wzorach, J. Grędzińska, M. Rydlichowski, D. Wetoszka, 2. wyd. 2018

- Umowy gospodarcze w przykładach i wzorach, A. Kurczuk-Samodulska, K. Kuszlewicz, 4. wyd. 2018

- Prawo gospodarcze. Podręcznik dla aplikantów, D. Wetoszka, 2018

- Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Aplikanta, J. Witas, 6. wyd. 2018

- Kodeks spółek handlowych, Edycja Sądowa, 30. wyd. 2019

- System Oznaczeń Kodeksowych, czyli jak pracować z kodeksami i pisać pisma procesowe, A. Irek, K. Wiśniewska, 2019

Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rekordowe odszkodowanie dla pacjenta. Miał operację kolana, wypisano go bez nogi
Prawo karne
Czy Mieszko R. brał substancje psychoaktywne? Są wyniki badań
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem