Egzamin wstępny na aplikację - pytania z prawa handlowego

Na teście dla przyszłych aplikantów niezbędna jest wiedza o przekształceniach w ramach spółek.

Aktualizacja: 06.08.2015 13:30 Publikacja: 06.08.2015 08:47

Foto: Fotorzepa, Krzysztof Skłodowski

Już 26 września kandydaci na adwokatów, radców prawnych, notariuszy i komorników będą zdawać egzamin wstępny na aplikacje. Aby ułatwić przygotowania, przedstawiamy kolejne materiały, tym razem dotyczące prawa handlowego. Przygotowało je wydawnictwo CH Beck.

Spółki w organizacji

W przypadku spółki z o.o. momentem powstania spółki w organizacji jest zawarcie umowy spółki (art. 161 k.s.h), a w przypadku spółki akcyjnej – objęcie wszystkich akcji (art. 310 § 1 k.s.h) lub złożenie przez zarząd oświadczenia w trybie art. 310 § 2 k.s.h. Z tą chwilą spółka staje się podmiotem prawa.

Spółka kapitałowa w organizacji ma zdolność prawną, może nabywać prawa we własnym imieniu, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, może zaciągać zobowiązania. Posiada także zdolność sądową, tj. może ona jako odrębny podmiot pozywać i być pozywana. Działa pod własną firmą z dodatkiem „w organizacji".

Charakterystyczną cechą spółki w organizacji jest to, że nie jest możliwe rozporządzanie udziałem lub akcją. Nie może udzielić prokury, ponieważ choć ma ona status przedsiębiorcy, to zgodnie z art. 109[1] k.c. prokura może być udzielona przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru.

Mają do nich zastosowanie odpowiednio przepisy o spółce z o.o. lub spółce akcyjnej, w zależności od tego, jaka ma być spółka właściwa. Stosowanie tych przepisów powinno się odbywać odpowiednio, a po wpisie – wprost.

Z chwilą wpisu do rejestru spółka w organizacji staje się spółką właściwą i uzyskuje osobowość prawną. Z tą też chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji (art. 12 k.s.h). Jest to tzw. zasada kontynuacji praw i obowiązków.

Za zobowiązania spółki w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Ponadto wspólnik albo akcjonariusz spółki kapitałowej w organizacji odpowiada solidarnie z podmiotami wyżej wymienionymi za jej zobowiązania do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji. Jeżeli wspólnik wniesie cały wkład, nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiedzialność tych osób ustaje z chwilą zatwierdzenia czynności przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie.

Łączenie i dzielenie

Spółki kapitałowe mogą łączyć się ze sobą nawzajem oraz ze spółkami osobowymi.

Uwaga! Spółka osobowa nie może być jednak spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. Spółki osobowe mogą być zatem wyłącznie spółkami przejmowanymi.

Spółki osobowe ponadto mogą się łączyć między sobą tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej.

Nie mogą się łączyć:

- spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani

- spółka w upadłości.

K.s.h. wyróżnia dwa tryby łączenia się spółek handlowych:

- łączenie przez przejęcie (inkorporacja),

- łączenie przez zawiązanie nowej spółki (fuzja).

W wyniku połączenia spółka przejmowana lub spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki zostają rozwiązane bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w dniu wykreślenia z rejestru (art. 493 § 1 k.s.h.). Przyjęte rozwiązanie stanowi wyjątek od zasady, że rozwiązywanie spółek handlowych odbywa się poprzez ich likwidację.

Połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby, odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej (art. 493 § 2 k.s.h.). Dzień wpisu do rejestru konstytuuje byt spółki handlowej. Wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, z uwzględnieniem obowiązku zgłoszenia do sądu rejestrowego.

Uwaga! Podziałowi mogą podlegać wyłącznie spółki kapitałowe. Można je podzielić na dwie albo więcej spółek kapitałowych.

Nie podlegają podziałowi:

- spółki osobowe,

- spółka akcyjna, jeżeli kapitał zakładowy nie został pokryty w całości,

- spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku,

- spółka w upadłości.

Sposób podziału

Podział spółki handlowej może być dokonany na cztery sposoby:

- podział przez przejęcie,

- podział przez zawiązanie nowych spółek,

- podział przez przejęcie i zawiązanie nowych spółek,

- podział przez wydzielenie.

Rozwiązanie spółki dzielonej następuje bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w dniu wykreślenia jej z rejestru. Zasada ta nie dotyczy podziału przez wydzielenie. Wydzielenie nowej spółki następuje w dniu jej wpisu do rejestru. W przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (art. 530 § 2 k.s.h.).

Spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału (art. 531 § 1 k.s.h.).

Plan podziału spółki jest pisemnym uzgodnieniem między spółką dzieloną a spółką przejmującą. W przypadku podziału przez zawiązanie nowej spółki plan podziału sporządza w formie pisemnej spółka dzielona. Plan podziału łącznie z wnioskiem o wyznaczenie biegłego powinien być zgłoszony do sądu rejestrowego spółki dzielonej lub spółki przejmującej.

Natomiast w przypadku podziału przez zawiązanie nowej spółki powinien być zgłoszony do sądu rejestrowego spółki dzielonej.

Plan podziału powinien być ogłoszony nie później niż na sześć tygodni przed dniem powzięcia pierwszej uchwały w sprawie podziału.

Do dokonania podziału spółki konieczna jest:

- uchwała zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej oraz

- uchwała każdej spółki przejmującej.

Uchwała taka powinna być powzięta większością 3/4 głosów, przedstawiających co najmniej 50 proc. kapitału zakładowego. Umowa albo statut spółki mogą jednak przewidywać surowsze warunki.

Podział spółki przez zawiązanie nowej spółki wymaga:

- uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej oraz

- uchwały wspólników każdej spółki nowo zawiązanej w organizacji.

Uchwała taka powinna być powzięta większością 3/4 głosów, przedstawiających co najmniej 50 proc. kapitału zakładowego. Jednak umowa albo statut spółki mogą przewidywać surowsze warunki.

Podział spółki publicznej wymaga uchwały walnego zgromadzenia powziętej większością 2/3 głosów, chyba że statut spółki przewiduje surowsze warunki.

Uchwała taka powinna zawierać zgodę spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej na:

- plan podziału oraz

- proponowane zmiany umowy lub statutu spółki przejmującej.

Uchwała musi być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.

Gdy w spółce uczestniczącej w podziale występują akcje różnego rodzaju, uchwałę podejmuje się w drodze głosowania oddzielnymi grupami.

Wpis podziału

Uchwała o podziale spółki powinna być zgłoszona do sądu rejestrowego w celu wpisania do rejestru wzmianki o takiej uchwale ze wskazaniem, czy spółka uczestnicząca w podziale jest spółką dzieloną, spółką przejmującą czy spółką nowo zawiązaną. Zgłoszenia powinien dokonać zarząd każdej ze spółek uczestniczących w podziale.

Wykreślenie spółki dzielonej z rejestru następuje z urzędu, niezwłocznie po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego spółek przejmujących albo po zarejestrowaniu nowych spółek uczestniczących w podziale.

Wpis nowej spółki do rejestru dokonywany jest na podstawie:

- aktów organizacyjnych i uchwały wspólników tej spółki oraz

- uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej.

Natomiast wpisu do rejestru podziału spółki przez wydzielenie dokonuje się niezwłocznie po zarejestrowaniu obniżenia kapitału zakładowego spółki dzielonej, chyba że wydzielenie następuje z kapitałów własnych spółki innych niż zakładowy.

W przypadku różnych siedzib sądów rejestrowych sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej zawiadamia z urzędu niezwłocznie sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki dzielonej o wpisach, o których mowa powyżej.

Sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki dzielonej, po wykreśleniu tej spółki z rejestru, przekazuje z urzędu sądom rejestrowym właściwym według siedziby pozostałych spółek uczestniczących w podziale dokumenty spółki dzielonej w celu ich przechowania.

Ogłoszenie o podziale spółki jest dokonywane na wniosek spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej (art. 543 k.s.h.).

Uchwała o podziale może być zaskarżona w trybie powództwa o uchylenie uchwały lub stwierdzenie nieważności uchwały.

Za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek spółki dzielonej, odpowiadają solidarnie przez trzy lata od dnia ogłoszenia o podziale. Odpowiedzialność ta jest ograniczona do wartości aktywów netto przyznanych każdej spółce w planie podziału (art. 546 § 1 k.s.h.).

Wierzyciele spółki dzielonej oraz spółki przejmującej, którzy zgłosili swoje roszczenia w okresie między dniem ogłoszenia planu podziału a dniem ogłoszenia podziału i uprawdopodobnili, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez podział, mogą żądać, aby sąd właściwy według siedziby odpowiednio spółki dzielonej albo spółki przejmowanej udzielił im stosownego zabezpieczenia ich roszczeń, jeżeli zabezpieczenie takie nie zostało ustanowione przez spółkę uczestniczącą w podziale (art. 546 § 2 k.s.h.).

Za tydzień – kolejna część materiałów dotyczących prawa handlowego.

Jak się uczysz? Pokaż to! - konkurs C.H. Beck i Rzeczpospolitej

Masz dobry sposób na naukę? Podziel się nim – zrób zdjęcie, nagraj filmik lub opisz go. Najbardziej innowacyjne i przydatne pomysły zostaną nagrodzone:

miejsce 1. – kurs „Szybka powtórka przed egzaminem na aplikację 2015",

miejsca 2. i 3. – vouchery do księgarni internetowej (www.ksiegarnia.beck.pl) na kwotę 500 i 250 zł. Więcej na stronie www4.rp.pl/jakzdacegzamin

Testy, tabele, ustawy w pigułce - z czego warto sie uczyć

- M. Stepaniuk, Aplikacja adwokacka. Pytania, odpowiedzi, tabele, wyd. C.H. Beck,

- A. Heliosz, Aplikacja od ogółu do szczegółu. Akty normatywne w pigułce, wyd. C.H. Beck,

- K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach. Tom 1–2, wyd. C.H. Beck,

- J. Ablewicz, A. Gacka-Asiewicz, Terminy ustawowe cywilne i karne, wyd. C.H. Beck,

- Teksty ustaw. Egzaminy. Aplikacje radcowska i adwokacka. Tom 1–3, wyd. C.H. Beck,

- A. Heliosz, Ustawy dodatkowe – aplikacja komornicza i notarialna, wyd. C.H. Beck.

Kolejność działań krok po kroku - procedura łączenia spółek osobowych

Sporządzenie planu połączenia oraz jego pisemne uzgodnienie między łączącymi się spółkami.

Zgłoszenie planu połączenia do sądu rejestrowego.

Obowiązek zbadania planu połączenia przez biegłego:

- jeżeli spółką przejmującą albo nowo zawiązaną jest spółka akcyjna,

- jeżeli w łączeniu uczestniczy spółka komandytowo-akcyjna,

- jeżeli zażąda tego na piśmie choćby jeden ze wspólników (art. 520 KSH).

Zawiadomienie wspólników:

- łącząca się spółka zawiadamia wspólników, którzy nie prowadzą spraw spółki, dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie, w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników, o zamiarze po-łączenia się z inną spółką, nie później niż na sześć tygodni przed planowanym dniem powzięcia uchwały o połączeniu. Zgłoszenie wniosku o zbadanie planu połączenia przez wspólnika, wymaga dodatko-wego zawiadomienia, wskazującego nowy termin planowanego powzięcia uchwały,

- zawiadomienie powinno określać co najmniej miejsce oraz termin, w którym wspólnicy mogą się za-poznać z dokumentami połączenia, termin ten nie może być krótszy niż miesiąc przed planowanym dniem powzięcia uchwały o połączeniu.

Powzięcie uchwały o połączeniu:

- łączenie się spółek wymaga uchwały zgromadzenia wspólników (ZW) lub walnego zgromadzenia akcjonariuszy (WZA) łączącej się spółki kapitałowej i uchwały wszystkich wspólników łączącej się spółki osobowej,

- uchwała ZW lub WZA łączącej się spółki kapitałowej wymaga większości 3/4 głosów, reprezentują-cych co najmniej połowę kapitału zakładowego, chyba że umowa lub statut spółki przewidują surow-sze warunki,

- w przypadku łączenia się spółki komandytowej lub spółki komandytowo-akcyjnej wymagana jest jed-nomyślność komplementariuszy oraz uchwała komandytariuszy bądź akcjonariuszy, za którą wypo-wiedzą się osoby reprezentujące co najmniej trzy czwarte sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa lub statut przewidują warunki surowsze,

- gdy w łączącej się spółce akcyjnej lub w spółce komandytowo-akcyjnej występują akcje różnego rodzaju, uchwała o łączeniu jest podejmowana w drodze głosowania oddzielnymi grupami,

- uchwały powinny zawierać zgodę na plan połączenia, a także na proponowane zmiany umowy lub statutu spółki przejmującej bądź na treść umowy lub statutu nowej spółki,

- uchwały powinny być umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza.

Zgłoszenie połączenia do KRS:

- zarząd łączącej się spółki kapitałowej i wspólnicy prowadzący sprawy łączącej się spółki osobowej zgłoszą do sądu rejestrowego połączenie spółek w celu wpisania do KRS,

- wykreślenie przejmowanej spółki osobowej z rejestru może nastąpić nie wcześniej niż z dniem zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej lub wpisu do rejestru nowej spół-ki.

Ogłoszenie o połączeniu dokonywane jest na wniosek spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej.

Sądy i trybunały
Ważna opinia z TSUE ws. neosędziów. Nie spodoba się wielu polskim prawnikom
Sądy i trybunały
Będzie nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Ujawniamy plany reformy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Jakie warunki trzeba spełnić, aby zdać maturę 2025?
ZUS
Kolejny pomysł zespołu Brzoski: ZUS rozliczy składki za przedsiębiorców
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Prawo rodzinne
Resort Bodnara chce dać więcej czasu rozwodnikom. Szykuje zmianę w prawie
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne