To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, dotyczącej wątpliwości proceduralnych, jakie wywołała nowela kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 7 listopada 2019 r.
Kwestia ta wynikła w sprawie egzekucyjnej z wniosku PKN SA przeciwko Barbarze G., która zaskarżyła postanowienie referendarza sądowego o wpisie ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji w księdze wieczystej jej nieruchomości. Złożyła ona skargę, którą miejscowy sąd rejonowy-wieczystoksięgowy oddalił jako spóźnioną.
Kobieta złożyła do SR zażalenie, zarzucając pierwszej instancji wadliwe ustalenie daty doręczenia jej zawiadomienia o wpisie oraz daty wniesienia przez nią skargi na wpis referendarza. Rozpatrując zażalenie, trzyosobowy skład SR powziął wątpliwości, czy do rozpoznania takiego zażalenia właściwy jest inny skład sądu pierwszej instancji, czy sąd drugiej instancji, co zawarł w pytaniu prawnym do Sądu Najwyższego.
Sędziowie, autorzy pytania, wskazali w jego uzasadnieniu, że przed zmianą przepisów, tj. do 7 listopada 2019 r., od orzeczenia referendarza co do istoty sprawy oraz kończącego postępowanie przysługiwała skarga do sądu, w którym wydano zaskarżone orzeczenie. Ale przepisy te zostały zmienione. A ponieważ odrzucenie skargi na wpis referendarza ma charakter merytoryczny i może głęboko ingerować w stosunki własnościowe uczestników postępowania, a kończy postępowanie w sprawie, właściwym do rozpoznania zażalenia winien być sąd drugiej instancji.
Stanowisko to podzielił skład orzekający SN (sędziowie Małgorzata Manowska, Jacek Grela i Tomasz Szanciło, sprawozdawca), podejmując uchwałę: „Do rozpoznania zażalenia wniesionego po 7 listopada 2019 r. na postanowienie sądu pierwszej instancji o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej właściwy jest – na podstawie art. 394 § 1 w zw. z art. 3941b k.p.c. – sąd drugiej instancji".
