Czy skarbnik gminy może udzielić kontrasygnaty w dorozumiany sposób

Jeżeli dana czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych po stronie gminy, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika. Do kontrasygnaty stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące złożenia oświadczenia woli.

Publikacja: 16.07.2019 05:50

Czy skarbnik gminy może udzielić kontrasygnaty w dorozumiany sposób

Foto: Adobe Stock

- Zawarcie umowy przez gminę nastąpiło bez wymaganej kontrasygnaty skarbnika gminy, ale później gmina przystąpiła do wykonania tej umowy. Czy przystąpienie do wykonania umowy można uznać za udzielenie kontrasygnaty?

Tak.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie bądź wraz z inną osobą upoważnioną przez wójta. W sytuacji, gdy dana czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub upoważnionej przez niego osoby (art. 46 ust. 3 u.s.g.). Wymóg kontrasygnaty wiąże się z możliwością spowodowania przez daną czynność powstania zobowiązań pieniężnych po stronie gminy (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 15 marca 2013 r., sygn. V CSK 180/12, LEX nr 1353294).

Czytaj także: Kiedy wymagana jest kontrasygnata na oświadczeniu woli wójta

Podkreśla się, że czynność prawna wymagająca kontrasygnaty nie musi rodzić zobowiązania pieniężnego już z chwilą jej zawarcia. Kontrasygnata jest wymagana także wtedy, gdy dana czynność może doprowadzić do powstania takiego zobowiązania dopiero w przyszłości. Oznacza to, że wymóg kontrasygnaty dotyczy również umów przedwstępnych oraz umów, w przypadku których skutkiem niewykonania zobowiązania niepieniężnego może być powstanie zobowiązania pieniężnego (wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z 22 lipca 2011 r., sygn. I C 39/11, LEX nr 1713912).

Zwraca się uwagę, że kontrasygnata skarbnika nie stanowi oświadczenia woli, gdyż takie oświadczenie w imieniu gminy składa jednoosobowo wójt bądź upoważnione przez niego osoby. Kontrasygnata jest oświadczeniem wiedzy skarbnika co do stanu planu finansowego gminy (budżetu) oraz narzędziem dyscypliny budżetowej. Brak kontrasygnaty nie powoduje nieważności oświadczenia woli, chyba że ustawa wyraźnie przewiduje taką sankcję (por. art. 262 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 869). Brak wymaganej kontrasygnaty powoduje nieskuteczność danej czynności prawnej.

Zgodnie z art. 60 kodeksu cywilnego (dalej k.c.), z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w dostateczny sposób. Przyjmuje się, że te zasady mają odpowiednie zastosowanie do formy składania kontrasygnaty przez skarbnika (por. np. wyrok SN z 3 października 2012 r., sygn. II CSK 97/12, LEX nr 1232464).

Odpowiednie zastosowanie ma także art. 63 k.c., przewidujący, że jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, to ta osoba może wyrazić zgodę także przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonywające czynności albo po jego złożeniu. Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od jego daty. Przystąpienie do realizacji umowy można uznać za potwierdzenie jej zawarcia i jednocześnie za złożenie kontrasygnaty przez skarbnika w dorozumiany sposób. Kontrasygnata wyrażona po złożeniu oświadczenia woli przez wójta wywiera skutek wsteczny, co oznacza przywrócenie skuteczności temu oświadczeniu od chwili jego złożenia (por. wyrok SN z 6 listopada 2014 r., sygn. II CSK 28/14, LEX nr 1567463).

Autorka jest radcą prawnym

Podstawa prawna: art. 46 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 506)

art. 60, art. 63 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 1145)

- Zawarcie umowy przez gminę nastąpiło bez wymaganej kontrasygnaty skarbnika gminy, ale później gmina przystąpiła do wykonania tej umowy. Czy przystąpienie do wykonania umowy można uznać za udzielenie kontrasygnaty?

Tak.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Sędzia zwrócił się do władz Białorusi o azyl. To "bohater" afery hejterskiej w MS
Sądy i trybunały
"To jest dla mnie szokujące". Szefowa KRS o sprawie sędziego Szmydta
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Prawo dla Ciebie
"Nowy rozdział dla Polski". Komisja Europejska zamyka procedurę artykułu 7
Sądy i trybunały
Zwrot w sprawie zmian w KRS? Nieoficjalnie: Bodnar negocjuje z Dudą