Dokumentacja cen transferowych: jak ustalać wartość transakcji

Z końcem września br. podatnicy po raz pierwszy będą musieli przygotować dokumentację cen transferowych i złożyć oświadczenia o jej sporządzeniu. Problem w tym, że nie wiadomo dokładnie które transakcje należy uwzględnić

Publikacja: 03.09.2018 06:10

Dokumentacja cen transferowych: jak ustalać wartość transakcji

Foto: 123RF

Dokumentację przygotowują co do zasady podatnicy, których przychody lub koszty w  rozumieniu przepisów o rachunkowości ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartość 2 000 000 euro. Takie podmioty muszą sporządzić dokumentację, jeśli z podmiotami powiązanymi przeprowadziły transakcje, mające istotny wpływ na wysokość ich dochodu lub straty. Obowiązek dotyczy też podatników ujmujących w roku podatkowym w księgach rachunkowych tzw. inne zdarzenia, których warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami powiązanymi i które miały istotny wpływ na wysokość ich dochodu lub straty.

Czytaj także: Jak ustalać progi dla dokumentacji cen transferowych

Co to znaczy „istotny wpływ"

Przepisy nakazują uznawać za transakcje (lub inne zdarzenia) mające „istotny wpływ" takie transakcje (lub zdarzenia), których łączna wartość przekracza w roku podatkowym określone progi. Najniższa – wyjściowa – wysokość progu to równowartość 50 000 euro. Próg rośnie jednak w zależności od obrotu,w sposób następujący:

- jeżeli przychody nie przekroczyły równowartości 20 000 000 euro, to wynosi on równowartość kwoty 50 000 euro powiększoną o 5000 euro za każdy 1 000 000 euro przychodu powyżej 2 000 000 euro;

- gdy przychody przekroczyły 20 000 000 euro, ale kształtowały się poniżej równowartości 100 000 000 euro, transakcje (lub inne zdarzenia) mające istotny wpływ to te, które przekraczały w roku podatkowym 140 000 euro powiększone o 45 000 euro za każde 10 000 000 euro przychodu powyżej 20 000 000 euro;

- dla podatników, których przychody przekroczyły 100 000 000 euro, próg wynosi równowartość 500 000 euro.

Wyrażone w euro wielkości przelicza się na złote po średnim kursie NBP obowiązującym w ostatnim dniu roboczym roku podatkowego poprzedzającego rok podatko- wy, którego dotyczy dokumentacja.

Przykład

Przychód podatnika X wyniósł równowartość 10 500 000 euro. W efekcie, próg wartości transakcji wyniesie dla niego 90 000 euro, tj. 50 000 euro powiększone o 5 000 euro za każde 1 000 000 euro przychodu powyżej 2 000 000 euro (5 000 euro x „dodatkowe" 8 000 000 euro przychodu).

Przykład

Przychód podatnika Y wyniósł równowartość 42 000 000 euro. W efekcie, próg wartości transakcji wyniesie dla niego 230 000 euro, tj. 140 000 euro powiększone o 45 000 euro za każde 10 000 000 euro przychodu powyżej 20 000 000 euro (czyli 45 000 euro x „dodatkowe" 20 000 000 euro przychodu).

Brutto czy netto

W praktyce nie wiadomo, czy do tych progów należy porównać wartość transakcji wyrażoną w kwotach netto (bez VAT) czy brutto. Przepisy tego nie precyzują, aczkolwiek zarówno intuicyjne podejście, jak i interpretacja ustaw sugerują, że należy patrzeć na kwoty netto. Tak też próbują argumentować podatnicy w składanych wnioskach o interpretacje.

Podatnicy mówią „bez VAT"

Po pierwsze, ustawodawca odwołuje się do przychodów liczonych na podstawie „prowadzonych przez podatników ksiąg rachunkowych". Księgi te podają kwoty w wartości netto, stąd też nie można powiększać wartości tychże transakcji o kwotę podatku od towarów i usług. Podatek ten co do zasady powinien być neutralny w stosunku do podatku dochodowego i poza ściśle określonymi wyjątkami nie powinien stanowić ani przychodu, ani kosztu podatnika.

Po drugie, ustawodawca ustalając „istotność transakcji" odwołuje się do wpływu tej transakcji na wysokość dochodu bądź straty podatnika. I znowu, dochód lub strata to pojęcia rachunkowe, nieuwzględniające VAT, który nie powinien wpływać w żaden sposób na wysokość straty bądź dochodu podatnika.

Co więcej uznanie, że kwoty transakcji mają uwzględniać VAT oznaczałoby, że przy tej samej wartości transakcji netto, o tym czy podatnik może być zobowiązany do sporządzenia dokumentacji będzie decydować stawka VAT. Opodatkowanie danej tran- sakcji stawką 8 proc. może skutkować brakiem obowiązku dokumentacyjnego, natomiast stawką 23 proc. – powstaniem takiego obowiązku.

Podatnicy wskazują również na kolejny absurd takiego podejścia. Transakcje zawierane z podmiotami zagranicznymi na zasadzie odwrotnego obciążenia (WDT i WNT oraz import i „eksport" usług) mogą nie przekroczyć progu, natomiast takie same transakcje zawierane w kraju będą już powodowały powstanie obowiązku dokumentacyjnego.

Takie podejście prowadzi zatem do nierównego traktowania podatników, uzależniając obciążenia administracyjne, do których przecież należy obowiązek sporządzenia dokumentacji, od tego, z kim zawierają transakcje.

Fiskus ma inne zdanie

W ostatnio wydanych interpretacjach fiskus prezentuje jednak odmienny pogląd. Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, skoro w przepisach mowa jest o „transakcji", to należy odnieść się do tego pojęcia. Ponieważ jednak próżno szukać go w ustawach o PIT i o CIT, należy – zdaniem organu – odnieść się do definicji słownikowych. Zgodnie z nimi transakcja to np. umowa handlowa lub też zawarcie umowy dotyczącej kupna lub sprzedaży czegoś.

W ocenie fiskusa transakcją może więc być np.:

- umowa nabycia lub sprzedaży jednego dobra,

- umowa sprzedaży kilku dóbr lub wykonania kilku usług, dla których określono łączną cenę,

- wieloletnia umowa dostawy za określoną cenę danego dobra lub kilku dóbr bądź usług.

Zdaniem fiskusa, przy takim rozumieniu pojęcia „transakcja", jej wartość ustala się w kwocie brutto, tj. z uwzględnieniem podatku od towarów i usług. Tak też stwierdzono w tym roku np. w interpretacjach z 21 lutego (0111-KDIB1-2.4010.460.2017. 1.AW) czy też z 2 marca (0111-KDIB1-3.4010.523.2017.1.APO).

Takie podejście jest o tyle niebezpieczne dla podatników, że łatwiej „wpaść w obowiązek" sporządzenia dokumentacji. Ponadto, różnicuje ono podatników. Inaczej będzie wyglądać kwestia obowiązku przygotowania dokumentacji dla podmiotu nabywającego usługi od podmiotu krajowego, a inaczej dla podatnika kupującego takie same usługi od zagranicznego.

Ponieważ przepisy nie wyjaśniają tego jednoznacznie, pozostaje mieć nadzieję, że minister finansów wyda – tak jak w przypadku pojęcia transakcji i zdarzeń jednego rodzaju – interpretację ogólną w tej sprawie.

Przykład

Próg transakcji dla podatnika A wyniósł 50 000 euro. Podatnik sprzedaje usługi na terytorium kraju do podmiotu powiązanego. Wartość netto usług wynosi równowartość 45 000 euro, wartość brutto 55 350 euro. Podatnik musi sporządzić dokumentację.

Przykład

Próg transakcji dla podatnika B wyniósł 50 000 euro. Podatnik sprzedaje usługi do podmiotu powiązanego z siedzibą w innym kraju UE. Wartość netto usług wynosi równowartość 45 000 euro. Podatnik nie musi sporządzać dokumentacji. ?

Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w ABC Tax i ABC Transfer Pricing

podstawa prawna: art. 9a ust. 1 i ust. 1d ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1036 ze zm.)

podstawa prawna: art. 25a ust. 1 i ust. 1d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1509)

Dokumentację przygotowują co do zasady podatnicy, których przychody lub koszty w  rozumieniu przepisów o rachunkowości ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartość 2 000 000 euro. Takie podmioty muszą sporządzić dokumentację, jeśli z podmiotami powiązanymi przeprowadziły transakcje, mające istotny wpływ na wysokość ich dochodu lub straty. Obowiązek dotyczy też podatników ujmujących w roku podatkowym w księgach rachunkowych tzw. inne zdarzenia, których warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami powiązanymi i które miały istotny wpływ na wysokość ich dochodu lub straty.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP