Coraz większą popularnością cieszą się programy, które mają zapewnić wzrost motywacji członków zarządu lub kadry menedżerskiej do podejmowania działań mających na celu osiągnięcie lepszych wyników finansowych firmy. Często celem tych programów jest także zatrzymanie najlepszych osób w spółce.
Programy te wykorzystują pochodne instrumenty finansowe realizowane w formie wypłat gotówkowych. Warunkiem wypłaty jest osiągnięcie określonego wskaźnika finansowego danej spółki czy określonej grupy pracowników lub menedżerów. Instrumenty, na podstawie których wypłacane są świadczenia, nazywane są „phantom shares" lub zamiennie „korzystne podatkowo instrumenty". Z finansowego punktu widzenia są pochodnymi instrumentami finansowymi.
Programy motywacyjne niosą dla ich uczestników liczne korzyści w podatku dochodowym od osób fizycznych. W szczególności przyznana w ramach tego programu premia w formie instrumentu finansowego:
- nie jest elementem wynagrodzenia,
- jest opodatkowana 19-proc. stawką podatkową jako przychód z kapitałów pieniężnych,