Przepisy kodeksu cywilnego przewidują generalny zakaz anatocyzmu, czyli naliczania odsetek od zaległych odsetek. Od wspomnianej zasady były jednak dotąd trzy wyjątki, gdy:

* wierzyciel wytoczył powództwo o zaległe odsetki

* strony po powstaniu zaległości umówiły się na doliczenie zaległych, wymagalnych odsetek,

*dodatkowe odsetki powstały w związku z udzielonymi przez banki pożyczkami długoterminowymi.

Czytaj także: Zmiany w prawie cywilnym w 2018 r.

Dzięki wchodzącej w piątek w życie nowelizacji trzeci wyjątek zostanie wyeliminowany. Za nowe przepisy odpowiada Kancelaria Prezydenta, która postanowiła zająć się problemem – jak to określono w projekcie – „uprzywilejowanej pozycji instytucji kredytowych" za sprawą przedstawicieli palestry.

– Bardzo się cieszę, że prezydent zdecydował się wnieść projekt zmian w kodeksie cywilnym, który przygotowałem wraz z mec. Karolem Pachnikiem. Cieszy również, że omawiana inicjatywa została bez głosu sprzeciwu przyjęta przez parlament – mówi adwokat Grzegorz Prigan, współautor projektu nowelizacji, były pełnomocnik prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej.

– Jestem przekonany, że nowe prawo pozwoli ochronić kredytobiorców przed spiralą zadłużenia – dodaje.

Zgodnie z przyjętymi przepisami do odsetek należnych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zastosowanie znajdą przepisy dotychczasowe.

W to, że pozycja kredytobiorców po 15 lutego zostanie faktycznie wzmocniona, powątpiewa jednak dr Zofia Szpringer – naczelnik wydziału w Biurze Analiz Sejmowych.

– Należy zwrócić uwagę, że nadal obowiązywać będzie art. 482 § 1 k.c., zgodnie z którym od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia powództwa o nie, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy – zaznaczyła Szpringer w opinii złożonej w Sejmie.

Efekt?

– To oznacza, iż banki będą mogły wytaczać powództwa sądowe o zapłatę takich odsetek także w przypadku kredytów długoterminowych lub będą wywierać presję na kredytobiorców na doliczenie zaległych odsetek do kapitału – zaakcentowała parlamentarna ekspertka.

W jej ocenie nowe przepisy mogą oznaczać, iż w każdym przypadku, gdy wystąpi opóźnienie w spłacie odsetek kapitałowych, banki będą występować na drogę sądową. To natomiast będzie skutkować radykalnym wzrostem liczby spraw sądowych, co zwiększy obciążenie sądów, i tak już znaczące.

O zmianach w prawie wypowiedział się również Związek Banków Polskich, który podzielił spostrzeżenia dr Szpringer oraz wskazał, że wprowadzenie zmian może skutkować przyjęciem przez instytucje kredytowe praktyki polegającej na stosowaniu umownego podwyższenia oprocentowania pożyczki (kredytu) na wypadek powstania zaległości w spłacie kapitału.

Zmiany w prawie zostały jednak pozytywnie zaakceptowane m.in. przez Sąd Najwyższy.

Podstawa prawna: Ustawa z 6 grudnia 2018 r., Dz.U. z 2019 r. poz. 80