W uzasadnieniu projektu tej ustawy napisano, że celem ustawy jest wykorzystanie polityki fiskalnej jako narzędzia do promocji prozdrowotnych wyborów konsumentów. Chodzi o nałożenie nowych opłat na dwie kategorie produktów.
Ustawa nakłada opłaty na dwie kategorie produktów. Pierwszą stanowią napoje z dodatkiem cukrów będących monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje oraz substancje słodzące aktywne, kofeiny lub tauryny. Opłata stała ma wynosić 50 gr za litr napoju z dodatkiem cukru lub słodzika i 10 gr za litr napoju z dodatkiem substancji aktywnej. Opłata zmienna to 5 gr za gram cukru powyżej 5 gramów/100 ml. Maksymalna wysokość opłaty wynosi 1,2 zł w przeliczeniu na 1 litr napoju.
Do drugiej kategorii produktów zaliczają się napoje alkoholowe w opakowaniach o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml, zwanych potocznie "małpkami". Opłata w tym przypadku będzie wynosiła 22 500 zł za 250 tys. litrów 100-proc. alkoholu.
W przypadku niedokonania nowych opłat w terminie naczelnik urzędu skarbowego ustali w drodze decyzji, dodatkową opłatę (opłatę sankcyjną).
Opłata cukrowa oraz sankcja finansowa za jej nieuiszczenie w terminie będą stanowić przychód NFZ (w 96,5 proc.) oraz dochód budżetu państwa (w 3,5 proc.). Wpływy z opłaty od "małpek" oraz sankcji finansowych za jej nieuiszczenie w terminie będą w połowie dochodem gmin, na terenie których jest prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych, a w połowie trafią do kasy Narodowego Funduszu Zdrowia.
