Koronawirus: radni złożą oświadczenia w maju

Nowelizacja z 31 marca 2020 r. tzw. specustawy koronawirusowej - przesunęła do 31 maja termin na złożenie przez samorządowców oświadczeń majątkowych za 2019 rok. Do tego dnia podatnik może złożyć zeznanie podatkowe za ubiegły rok. Ujednolicono więc czas na dostarczenie tych dokumentów. Jest to o tyle ważne, że do oświadczenia majątkowego samorządowiec musi dołączyć kopię zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT), za rok poprzedni. Jeśli została złożona korekta tego zeznania PIT, to trzeba również dodać jej kopię. Dokumenty te należy złożyć w dwóch plikach.

Można pocztą

Oświadczenie majątkowe radny musi przekazać przewodniczącemu rady/sejmiku. A ten swoje przedkłada wojewodzie. Nie trzeba tego robić osobiście. Radny może dokument wysłać pocztą albo przesyłką kurierską. Powinien jednak zadbać o potwierdzenie terminowego złożenia zeznania. Dlatego najkorzystniej jest nadać go listem poleconym, z potwierdzeniem terminu nadania przez placówkę pocztową. Trzeba też pamiętać o właściwym zaadresowaniu koperty z dokumentem. Powinna być ona zaadresowana bezpośrednio do przewodniczącego rady/sejmiku z adnotacją, np. „nie otwierać – oświadczenie majątkowe" lub „do rąk własnych przewodniczącego rady/sejmiku – oświadczenie majątkowe". Do oświadczenia należy dołączyć kopię zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT), za rok poprzedni. Jeśli została złożona korekta tego zeznania PIT, to trzeba również dodać jej kopię. Dokumenty te należy złożyć w dwóch plikach.

Oświadczenie majątkowe składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajanie prawdy. Za co zgodnie z art. 233 § 1 kodeksu karnego grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Na formularzu

Oświadczenie majątkowe radny składa na formularzu, który stanowi załącznik do odpowiedniego dla danego szczebla samorządu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów (patrz ramka). Dokumenty te nie różnią się pod względem merytorycznym.

Czytaj także: Większość danych z oświadczeń majątkowych jest jawna

Formularz składa się z dwóch części A, która jest jawna i B, która nie podlega ujawnieniu. W części A jest 10 rubryk. W rubryce I podaje się posiadane zasoby pieniężne (czyli po prostu oszczędności) i papiery wartościowe. Należy także określić czy są to składniki majątku objętego wspólnością małżeńską, czy stanowią majątek osobisty radnego.

Jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 17 kwietnia 2019 r. (sygn. akt I SA/Po 43/19) radny, składając oświadczenie majątkowe dotyczące składników swojego majątku jest zobowiązany do podania dochodów i  oszczędności żony, o ile wchodzą one w skład majątku wspólnego małżonków.

Nie trzeba podawać miejsca przechowywania gotówki z oznaczeniem banku. Ale ważne jest aby radny, składający taką deklarację określił jaka jest wartość tych środków i gdzie są one ulokowane bez szczegółowych danych dotyczących instytucji finansowej. I uwaga, w tej rubryce nie wystarczy tylko wpisać np. „środki na ROR na bieżące potrzeby" bez ujawnienia kwoty i nazwy waluty. Przedstawiane kwoty muszą być dokładne (nie mogą być zaokrąglane). Gotówka w obcych walutach musi zostać podana w takiej walucie, jaką posiada radny.

Przykład:

Jeśli radny zgromadził np. 2000 euro, to w oświadczeniu zapisuje kwotę oszczędności w euro (bez przeliczania ich na złotówki). Informacja o zgromadzonych środkach pieniężnych powinna obejmować zarówno środki zgromadzone m. in. na rachunkach bankowych, oszczędnościowych, jak i te przechowywane w gotówce czy przekazane do dyspozycji innych podmiotów, np. w formie udzielonych pożyczek.

Informacja powinna obejmować także papiery wartościowe (np. obligacje, weksle, czeki, bony skarbowe). Trzeba przy tym podać kwotę, na jaką opiewają, wartość, emitenta oraz rok nabycia. Oprócz tego w tej części oświadczenia należy wskazać posiadane inne walory dewizowe.

Posiadane nieruchomości

W rubryce II oświadczenia trzeba także podać informację o posiadanych nieruchomościach. Chodzi tu o: dom, mieszkanie, gospodarstwo rolne i  inne nieruchomości. W osobnych kategoriach nieruchomości należy określić tytuł prawny do niej.

Wśród nich wyróżnić można m.in.: - własność, - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu; - służebność, - użytkowanie wieczyste; - dzierżawa; - najem; - użyczenie.

W oświadczeniu należy podać powierzchnię domu i mieszkania, a także ich wartość. Powierzchnię określaną w metrach kwadratowych można podać np. w oparciu o  akt notarialny potwierdzający własność czy przydział lokalu mieszkalnego. Wartość ta musi być przedstawiona według obowiązujących cen rynkowych. Dlatego gdy nieruchomość została kupiona kilkanaście lat wcześniej, niepoprawne będzie podanie jej wartości według ceny zakupu.

Obowiązek ujawnienia wartości nieruchomości występuje tylko w odniesieniu do praw zbywalnych (nie dotyczy to np. najmu czy dzierżawy). Radny nie musi więc podawać wartości lokalu mieszkalnego, który jest wynajmowany np. od gminy, TBS czy osoby fizycznej.

W oświadczeniu należy ujawnić takie elementy związane z gospodarstwem rolnym, jak rodzaj gospodarstwa, powierzchnię, wartość, rodzaj zabudowy i tytuł prawny. Określając rodzaj podaje się, czy jest to gospodarstwo rolne wspólne (a więc stanowiące współwłasność co najmniej dwóch osób) czy gospodarstwo indywidualne. Powierzchnię gospodarstwa oznacza się w jednostkach, w jakich powierzchnia jest określona, np. hektary. Radny wpisując dane dotyczące nieruchomości powinien każdorazowo konfrontować je z informacjami wykazanymi przez niego w oświadczeniach złożonych za lata wcześniejsze.

Wartość gospodarstwa należy opierać na oszacowaniu odpowiadającym cenom rynkowym, jako „rodzaj zabudowy" zaś konieczne jest wpisanie zarówno budynków, jak i budowli. Ponadto w określeniu wartości należy uwzględnić także dopłaty, jeśli radny uzyskał je w związku z jego prowadzeniem. W sytuacji, gdy gospodarstwo zostało wydzierżawione lub wynajęte, wówczas dochód z czynszu radny powinien określić w części oświadczenia majątkowego dotyczącej dochodów. W skład gospodarstwa rolnego wchodzą, oprócz gruntów rolnych, także grunty leśne, budynki, ich części, inwentarz itp. oraz wszelkie prawa związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego (są to elementy mające wpływ na wartość gospodarstwa).

Z kolei w rubryce „inne nieruchomości" należy ujawnić przykładowo: - działki rekreacyjne, pracownicze lub wykorzystywane do działalności gospodarczej przez składającego oświadczenie lub jego współmałżonka, - grunty niezabudowane, - grunty gospodarcze i leśne nie wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, - nieużytki, - garaże, warsztaty.

Instrumenty finansowe

W rubryce III formularza radny musi wskazać liczbę oraz emitenta posiadanych udziałów bądź akcji (rubryka IV), dochód z nich uzyskany w danym roku oraz informację, czy stanowią one pakiet większy niż 10 proc. udziałów lub akcji w spółce. Informacje te składa się w odniesieniu do spółek z udziałem gminnych (powiatowych, wojewódzkich) osób prawnych.

Dochód z udziałów lub akcji

Dochodem uzyskanym z posiadanych udziałów lub akcji w spółkach handlowych jest m.in.:

- dywidenda,

- dochód z umorzenia udziałów lub akcji,

- dochód z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych

- udziałów lub akcji,

- wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej.

W rubryce V formularza radny musi wykazać – nabyte od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków, komunalnej osoby prawnej lub związku metropolitalnego – mienie, które podlegało zbyciu w drodze przetargu. W przypadku gdy to małżonek radnego nabył takie aktywa, ale nie należy ono do jego majątku odrębnego, radny zobowiązany jest do podania także i tych informacji. Ponadto musi wskazać, od kogo i kiedy nabył to mienie oraz dołączyć jego opis. Ale uwaga, w oświadczeniu majątkowym ujawnia się wszystkie dobra – nawet zakupione od innej jednostki samorządu terytorialnego niż ta, w której radny objął mandat. Nie trzeba ujawniać w tej części oświadczenia mienia nabytego bez przetargu (np. w rokowaniach).

Działalność gospodarcza

W VI części oświadczenia podaje się informacje o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz o jej formie prawnej i przedmiocie działalności. Ponadto radny musi wskazać, czy prowadzi ją sam, czy z innymi osobami oraz podać poziom dochodu i przychodu osiągnięty w danym roku. Jeśli zarządza on działalnością gospodarczą bądź jest jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem, musi ujawnić takie informacje w oświadczeniu, zaznaczając, czy czynności te wykonuje osobiście, czy wspólnie z innymi osobami oraz określić poziom osiągniętego w danym roku dochodu z tego tytułu.

W VII punkcie oświadczenia radny podaje informacje o pełnionych funkcjach w spółkach prawa handlowego. Radny musi wskazać nazwę i siedzibę spółki oraz datę rozpoczęcia sprawowania funkcji członka zarządu, członka rady nadzorczej bądź członka komisji rewizyjnej, a także wysokość dochodu, jaki osiągnął z tego tytułu.

W VIII rubryce radny wskazuje inne dochody. Chodzi tu o wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia, innej działalności lub zajęć. Co ważne, uzyskiwanych dochodów nie należy sumować, lecz dla każdego źródła dochodu należy oddzielnie wpisać kwotę uzyskiwaną z tego tytułu. Ponadto kwoty wpisane do oświadczenia majątkowego powinny odpowiadać dochodom wykazanym w zeznaniu rocznym PIT składanym do urzędu skarbowego. W kolejnej rubryce radny musi podać składniki mienia ruchomego, których aktualna wartość wynosi więcej niż 10 000 zł. Należy wskazać tylko rodzaj mienia, nie ma obowiązku deklarowania jego wartości. Przy czym wartość poszczególnych składników majątku ruchomego należy określić według ceny rynkowej na 31 grudnia. Dodatkowo w  przypadku pojazdów mechanicznych trzeba podać markę, model i rok produkcji.

W rubryce X radny wskazuje zaciągnięte zobowiązania, które przekraczają 10 000 zł.