Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców kontrolę planuje się i przeprowadza po dokładnym przeanalizowaniu, czy w ramach wykonywania działalności gospodarczej mogło dojść do naruszenia prawa. O sposobie, w jakim analiza będzie przeprowadzona, decyduje organ, który prowadzi to postępowanie.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2022 r., poz. 1009) inspektorzy ZUS mogą prowadzić kontrolę w następującym zakresie: