Wyższa składka zdrowotna za czas urlopu wychowawczego

Począwszy od listopada pracodawcy muszą naliczać składkę zdrowotną za pracowników korzystających z urlopu wychowawczego od podstawy równej 620 zł. To podwyższona stawka specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Publikacja: 08.11.2018 05:00

Wyższa składka zdrowotna za czas urlopu wychowawczego

Foto: Fotolia.com

Pracownicy korzystający z urlopu wychowawczego są obejmowani z tego tytułu:

- obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi – gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty ani innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych),

- obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym – o ile nie mają innego tytułu do tego ubezpieczenia (art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Obowiązek tych ubezpieczeń powstaje od dnia przejścia na urlop wychowawczy i trwa do dnia jego zakończenia.

Co ważne, za „inny tytuł do ubezpieczeń" nie uznaje się tego tytułu, z którego ubezpieczony nabył prawo do urlopu wychowawczego.

Czytaj także: Od czego zależą składki ZUS za czas urlopu wychowawczego

Potrzebne oświadczenie

Fakt posiadania lub braku:

- innych tytułów ubezpieczeniowych bądź

- prawa do emerytury / renty

pracownik udający się na urlop wychowawczy powinien potwierdzić w stosownym oświadczeniu składanym pracodawcy. Może je złożyć wraz z wnioskiem o wspomniany urlop.

W tym dokumencie powinno się znaleźć m.in. pouczenie o konieczności informowania pracodawcy o każdej zmianie stanu faktycznego, która wpływa na sytuację ubezpieczeniową pracownika.

 

Baza podniesiona o 100 zł

Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym jest kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Do 31 października br. zasiłek ten wynosi 520 zł, a po tym dniu – 620 zł. Taką zmianę wprowadziło rozporządzenie Rady Ministrów z 31 lipca 2018 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (DzU poz. 1497).

 

Emerytalno-rentowe z limitami

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników nieobecnych w pracy z powodu urlopu wychowawczego stanowi, co do zasady, średnie miesięczne wynagrodzenie (stanowiące podstawę składki chorobowej) wypłacone im za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop. W przypadku, gdy ubezpieczony rozpoczął korzystanie z urlopu wychowawczego przed upływem 12 miesięcy zatrudnienia, trzeba uwzględnić jego wynagrodzenie uzyskane za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia. Ustalona w ten sposób kwota nie może być:

- niższa niż 100 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli 2100 zł w 2018 r. i 2250 zł w 2019 r.) – w przypadku pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy,

- niższa niż 75 proc. kwoty ustawowej płacy minimalnej obowiązującej w danym roku (czyli 1575 zł w 2018 r. i 1687,50 zł w 2019 r.) – w odniesieniu do pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy,

- wyższa niż równowartość 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych (czyli 2665,80 zł w 2018 r.).

 

Podstawa zdrowotnej zawsze pełna...

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. W związku z tym nawet jeśli urlop wychowawczy rozpoczął się lub zakończył w trakcie miesiąca bądź też ubezpieczenie z jego tytułu trwało tylko przez część miesiąca, to podstawy składki zdrowotnej nie pomniejsza się.

Oznacza to, że niezależnie od tego, przez ile dni w danym miesiącu pracownik korzystał z ww. urlopu, składkę zdrowotną od 1 listopada 2018 r. należy naliczać od 620 zł.

 

...a społecznych proporcjonalna

Aby obliczyć składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym należne za część miesiąca, stosuje się zasadę proporcjonalnego zmniejszenia podstawy. Polega to na podzieleniu miesięcznej podstawy składek przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i pomnożeniu wyniku przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym miesiącu. Ta reguła odnosi się do wszystkich przypadków, gdy podstawa odpowiada:

- kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop,

- kwocie równej 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,

- kwocie równej 100 proc. lub 75 proc. minimalnego wynagrodzenia.

Przykład

Pracownica przebywająca od 6 miesięcy na urlopie wychowawczym, do końca października 2018 r. podlegała z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od 19 listopada 2018 r. zawarła z obcym podmiotem kilkumiesięczną umowę zlecenia, o czym poinformowała pracodawcę, składając stosowne oświadczenie. Podstawa wymiaru składek na jej ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym wynosi 2500 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne – 520 zł do końca października i 620 zł od 1 listopada.

W dokumentach rozliczeniowych za listopad 2018 r. pracodawca powinien wykazać pracownicę:

- w jednym bloku raportu ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X oraz:

- składkami na ubezpieczenia emerytalne i rentowe obliczonymi od podstawy w wysokości 1500 zł, co wynika z wyliczenia:

2500 zł : 30 dni x 18 dni podlegania ubezpieczeniom społecznym na okoliczność korzystania z urlopu wychowawczego od 1 do 18 listopada

- składką na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy w wysokości 620 zł

- w jednym bloku raportu ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X, kodem świadczenia/przerwy 121, okresem od 01.11.2018 do 30.11.2018,

- w kolejnym bloku raportu ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X, kodem świadczenia/przerwy 350, okresem od 19.11.2018 do 30.11.2018.

Problematyczna działalność z ulgą na start

Niedawno zaczęła obowiązywać nowa preferencja składkowa w postaci tzw. ulgi na start. Pojawiła się w związku z tym wątpliwość, jakim ubezpieczeniom zusowskim podlega pracownik z tytułu korzystania z urlopu wychowawczego, który prowadząc działalność gospodarczą, korzysta z tej ulgi.

Ulga polega na tym, że osoba fizyczna, która podejmuje działalność gospodarczą, nie podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez pierwszych 6 miesięcy, pod warunkiem że:

- rozpoczyna ją po raz pierwszy albo ponownie po co najmniej 60 miesiącach kalendarzowych od ostatniego jej zawieszenia lub zakończenia,

- nie będzie wykonywała w ramach tej działalności dla byłego pracodawcy prac, jakie świadczyła dla niego jako pracownik, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym.

Ulga na start nie zwalnia przedsiębiorcy ze składki zdrowotnej.

W świetle powyższego, pracownik przebywający na urlopie wychowawczym, który przy okazji wykonywania działalności gospodarczej nie opłaca składek społecznych z powodu bycia uprawnionym do ulgi na start:

- z tytułu prowadzenia własnego biznesu podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu,

- z racji przebywania na urlopie wychowawczym obowiązkowe są tylko ubezpieczenia emerytalno-rentowe.

W przypadku zakończenia okresu, w którym przysługuje ulga na start, bądź w razie rezygnacji z tego uprawnienia, pracownik na urlopie wychowawczym ma obowiązek poinformować o tym fakcie pracodawcę. Zakład pracy powinien wówczas zaprzestać naliczania składek emerytalnej i rentowych.

Przykład

Pracownica od 1 marca 2018 r. do 30 listopada 2019 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od 10 września 2018 r. rozpoczęła po raz pierwszy w życiu prowadzenie działalności gospodarczej i nie wykonuje jej na rzecz swego pracodawcy. Korzystając z ulgi na start z działalności nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 10 września do 31 marca 2019 r. Od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej jest objęta z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym, a tym samym nie podlega temu ubezpieczeniu z racji korzystania z urlopu wychowawczego. Zakładając, że pracownica wykorzysta pełną ulgę na start, a później będzie dalej prowadziła aktywność biznesową, od 1 kwietnia 2019 r. z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie będzie podlegała żadnym ubezpieczeniom zusowskim.

- Mariusz Pigulski , specjalista ds. kadr i płac

Zasiłkowe zasady liczenia

Przy wyznaczaniu 12-miesięcznej średniej należy kierować się regułami wyliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, ale z kilkoma istotnymi wyjątkami. Sprowadzają się one do tego, że przy ustalaniu przedmiotowej podstawy:

- uwzględnia się wynagrodzenie w kwocie brutto łącznie z częścią składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez zatrudnionego,

- przyjmuje się do podstawy wszystkie składniki przychodu, które pracownik uzyskał ze stosunku pracy i które nie zostały wyłączone z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe,

- zmiana wymiaru czasu pracy w okresie 12 miesięcy poprzedzających urlop nie wpływa na sposób ustalania podstawy (w podstawie uwzględnia się miesiące zarówno z okresu sprzed modyfikacji etatu, jak i po niej),

- wlicza się do podstawy – bez uzupełniania – wynagrodzenie z umów zleceń/umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem w okresie, z którego ustalania jest podstawa,

- nie przelicza się podstawy w sytuacji, gdy:

– w trakcie urlopu wychowawczego wygaśnie prawo do określonego składnika wynagrodzenia, który został uwzględniony w przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu i który w myśl umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy przysługiwał do określonego terminu (np. dodatek służbowy),

– jakiś składnik pensji przestał być wypłacany (nie ma tu znaczenia, czy taki składnik wynagrodzenia został włączony w całości lub w części do innego lub zamieniony na inny składnik).

Pracownicy korzystający z urlopu wychowawczego są obejmowani z tego tytułu:

- obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi – gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty ani innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych),

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego