Chodzi o przepisy, które obowiązują od 27 października 2016 r. i które – po dziesięciu miesiącach obowiązywania wyższych taks – obniżyły stawki za reprezentację profesjonalnych pełnomocników. W przypadku spraw, w których minimalne wynagrodzenie prawnika zależy od wartości przedmiotu sporu, obniżka sięgnęła 25 proc.
Władze adwokatury w piśmie do TK podkreślają, że niezależnie od tego, że wysokość opłat za czynności adwokackie w sprawach z wyboru ostatecznie ustala umowa z klientem, to jednak gdy ministerialne rozporządzenie ogranicza wysokość kosztów adwokackich zasądzanych od strony przegrywającej na rzecz strony wygrywającej, potencjalni klienci nie są skłonni zgadzać się na wyższe honorarium prawników, wiedząc, że nie odzyskają, nawet po wygranej, zapłaconego wynagrodzenia ponad kwotę wynikającą z rozporządzenia.
Czytaj także: Wysokość adwokackich stawek to tajemnica
Jakie argumenty przemawiają za tym, żeby zakwestionowane przepisy wyeliminować z obrotu? NRA wskazuje m.in. na błędy proceduralne popełnione na etapie procesu ustawodawczego. Zgodnie z prawem o adwokaturze minister sprawiedliwości określa w drodze rozporządzenia wysokość opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej. Tymczasem w czerwcu 2016 r. projekt rozporządzenia nowelizującego taksy adwokackie został umieszczony na stronach Rządowego Centrum Legislacji bez uprzednich konsultacji z samorządem adwokackim. W reakcji na powyższe NRA 23 czerwca 2016 r. wystosowała do MS prośbę o przekazanie projektu do zaopiniowania. Ten dotarł do niej jednak dopiero 27 czerwca z prośbą o wyrażenie opinii do... 24 czerwca.
„Ten sposób opiniowania nie może być uznany za spełniający warunki określenia w rozporządzeniu po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej wysokości opłat za czynności adwokackie, bowiem nie doszło do współdziałania w określeniu stawek minimalnych opłat" – czytamy we wniosku do TK.
Padają w nim również inne argumenty przemawiające w ocenie władz adwokatury za niezgodnością opisywanych regulacji z ustawą zasadniczą. W ocenie Rady zmienione regulacje taks trudno pogodzić z konstytucyjną zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, a także regulacjami dotyczącymi minimalnego wynagrodzenia za pracę.
To nie pierwszy raz adwokatura kwestionuje przepisy dotyczące taks przed TK. Ostatniemu jej wnioskowi – jak informowaliśmy w sierpniu 2019 r. – nie nadano dalszego biegu. W ocenie Trybunału Prezydium NRA, kierując wniosek o zbadanie zgodności stawek z konstytucją, nie było bowiem uprawnione do modyfikacji zakresu zaskarżenia, który wynikał z uchwały NRA o przekazaniu pytań do TK.
Sygnatura akt: U 1/20
